214
жəне ол сыртқы сигналдар бойынша бір күйден екіншісіне секірмелі
түрде ауысып отырады.
RS
-триггерді (13.10, а, в-сурет) қарастырамыз. Ол НЕМЕСЕ-ЕМЕС
екі логикалық элементтерден тұрады жəне екі шығысы бар:
негізгі
Q
жəне негізгі емес
Q
. Бұл шығыстарында əрдайым сигналдар қарама қар-
сы, яғни егер негізгі шығысында логикалық бірлік болса, онда негізгі
емес шығысында – логикалық нөл жəне керісінше. Егер
S
кірісіне ло-
гикалық бірлікті берсек, онда НЕМЕСЕ-ЕМЕС элементінің жұмыс ере-
жесіне сəйкес
DD2
шығысында
DD1
элементінің кірісіне келіп түсетін
логикалық нөл шығады, нəтижесінде
DD1
шығысында логикалық бір-
лік орнайды.
S
белгісі ағылшынның set — орнату сөзінен шыққан. Егер
логикалық бірлік сигналын
R
кірісіне берсек, онда
Q
негізгі шығысында
логикалық нөл шығады.
R
белгісі ағылшынның reset — түсіру сөзінен
шыққан.
Көптеген электрондық құрылғыларда,
мысалы компьютерлерде
жүздеген жəне тіпті мыңдаған триггерлер есептеледі. Олардың жұмы-
сын ұйымдастыру үшін олардың барлығы бірдей уақытта жаңа күйге
өткені дұрыс.
Мұндай шарттарды қанағаттандыратын триггерлерді
синхронды
деп атайды. Синхронды
RS
-триггердің (13.10,
б, г
-сурет)
R
жəне
S
кірі-
стерінен басқа
қосымша синхрондау кірісі
C
бар. Оның күйіндегі кез
келген өзгерістер
С
кірісінде логикалық бірліктің болуымен жүзеге аса-
ды. 13.10,
б
–суретте көрсетілгендей,
RS
-триггер схемасы
RS
-триггерден
басқа
RS
-триг¬герге
С
синхрондау кірісінде логикалық бірлік болғанда
ғана
R
жəне
S
кірістерінен сигналдарды жіберетін екі ЖӘНЕ логикалық
элементінен тұрады.
Ең күрделісі
JK
-триггер болып табылады. Онда
J
кірісі
RS
-триг-
герінің
S
кірісіне, ал
К
кірісі —
R
кірісіне сəйкес келеді. Егер
J
жəне
K
кірістерін біріктірсе, онда логикалық бірлік түріндегі əрбір кіріс сигна-
13.10-сурет.
RS
-триггердің схемасы (
а
), синхронды
RS
-триггердің схемасы
(
б
) жəне олардың шартты белгілері (
в, г
)
215
лы шығысындағы сигналды өзгертетін болады (нөлден бірлікке немесе
бірліктен нөлге). Триггердің мұндай жұмыс режимі есептік деп атала-
ды.
JK
-триггердің құрамына
RS
-триггермен
салыстырғанда, логика-
лық элементтердің көп саны кіреді.
JK
-триггерлері жəне олардың түр-
лендірулері дайын микросхема түрінде
шығарылатын болғандықтан,
олардың айтарлықтай күрделі құрылымын қарастырудың маңызы жоқ.
Синхрондау кірісі бар
JK
-триггер синхронды
JK
-триггер деп аталады
(13.11, а-сурет).
Өнеркəсіпте сонымен бірге
Т
бір есептік кірісі бар
Т
-триггерлер де
шығарылады (13.11, б-сурет). Бұл кіріске келіп түсетін əрбір логикалық
бірлік триггердің шығысындағы сигналды
қарама қарсыға өзгертеді
(нөлді бірлікке немесе бірлікті нөлге).
Достарыңызбен бөлісу: