Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»



жүктеу 8,21 Mb.
Pdf просмотр
бет107/116
Дата18.09.2023
өлшемі8,21 Mb.
#43447
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   116
8 Девочкин Электр аппараттары. Оқулық

U
жəне 
U
VD1 
жəне 
VD2 
диод-
тар арқылы транзистордың базасына келіп түседі. Кіріс сигналдар жоқ 
болған кезде (олардың логикалық нөлге тең болуы) транзистор 
VT1 
резистор 
R2 
арқылы базаға берілетін ығыстырудың теріс кернеуімен 
жабық болады. Колектордың тогы нөлге тең, ал 
VT1 
шығысында кер- 
неу ЕМЕС схемасындағыдай қорек кернеуіне жақын, яғни логикалық 1 
сəйкес келеді. Егер кірістердің біреуіне логикалық бір берілетін болса 
(оның үстіне екеуіне де), 
VT1 
транзистор ашылады да, оның шығысын- 
да логикалық нөл шығады. Кірістердегі диодтар 
VD1, VD2 
кірістердің 
біреуіне логикалық бірлік берілген кезде, оған жалғанға қандай да бір 
құрылғылардың жұмысын бұзатын екінші кіріске түсуін болдырмау 
үшін қажет.
НЕМЕСЕ логикалық элементі логикалық қосу 
Q = A + B 
операци- 
ясын орындау керек, оны орындау үшін 
VT1 
шығысындағы сигналды 
интеграциялауы керек, яғни логикалық нөлді логикалық бірлікке, ал 
логикалық бірлікті логикалық нөлге алмастыру қажет. Ол үшін екінші 
транзистор 
VT2 
қолданылады, оның қосылу схемасы ЕМЕС логикалық 
элементін білдіреді. 
VT1 
транзисторының шығысындағы сигнал логи- 
калық НЕМЕСЕ-ЕМЕС операциясының орындалуын қамтамасыз етеді. 
Оның орындалуы үшін тек бір транзистор қажет болғандықтан, НЕМЕ- 
СЕ-ЕМЕС типті микросхемалары жиі кездеседі. Қажетінше, қарапай- 
ым НЕМЕСЕ схемасын қолданып, НЕМЕСЕ ЕМЕС схемасын алу үшін
ЕМЕС элементін қосу қажет.
П.2-сурет. НЕМЕСЕ логикалық элементінің схемасы


221
см
П.3-сур. Төрт кірісі бар НЕМЕСЕ (
а
) жəне НЕМЕСЕ — ЕМЕС (
б
) логика- 
лық элементтерінің шартты белгілері
Бірқатар тапсырмаларды шешу кезінде 
Q = A + B + C + D 
түрінде- 
гі функцияны орындау, яғни екі кіріс сигналдарынан көп сигналдарды 
операциялау қажеттілігі туындайды. Ол үшін бірнеше НЕМЕСЕ логи- 
калық элементін пайдаланбас үшін екі жəне одан да көп кірістермен 
НЕМЕСЕ жəне НЕМЕСЕ - ЕМЕС логикалық элементтерін шығарады 
(мысалы, төрт кіріс). Бұл элементтердің шартты белгіленулері Қ.3-су- 
ретінде келтірілген.
Мұндай элементтердің шартты белгілері П.3-суретте келтірілген. 
Логикалық көбейту 
Q = AB 
операциясын орындайтын ЖӘНЕ ло-
гикалық элементінің схемасының бір нұсқасы П.4-суретте көрсетілді. 
Кіріс сигналдар болмаған кезде (екі кіріс сигнал да логикалық нөлге 
тең) транзистор 
VT R3 
жəне 
R4 
резисторлары арқылы оның базасы-
на ығысудың теріс кернеуін 
U
беру арқылы жабық болады. Базаға
əкелінген кернеу резисторынан 
R5 
түзілген жəне 
R3, R4 
резисторла- 
рымен параллель жалғанған кернеу бөлгішінен алынып тасталынады. 
Транзисторды бекіту режимі ығысу кернеуі мəнін таңдаумен жəне көр- 
сетілген резисторлардың кедергілер қатынасымен қамтамасыз етіледі. 
Транзистор шығысындағы кернеу бұл кезде қоректендіру кернеуіне 
U
п
тең, ол логикалық бірлікке сəйкес келеді.
Егер схема кірістерінің біреуіне логикалық бірлік берілетін болса, 
онда тек бір диод жабылады, екіншісі арқылы транзистор базасына 
теріс кернеудің келіп түсуі жалғаса береді, ол өз кезегінде жабық қала 
береді. Тек схеманың екі кірісіне де логикалық бірлік берілетін болса, 
екі диод жабылады жəне транзистор базасында резистор 
R5 
жəне қорек 
көзі арқылы келіп түсетін оң кернеу пайда болады. Бұл ретте транзи- 
стор ашылады жəне оның шығысында логикалық нөл пайда болады. 
Суреттелген процес ЖӘНЕ –ЕМЕС схемасына сəйкес келеді. ЖӘНЕ 
схемасын жүзеге асыру үшін транзистор шығысына логикалық ЕМЕС 
элементін қосу қажет.
ЖӘНЕ схемасында екі транзистор болуы қажет, ал ЖӘНЕ –ЕМЕС 
схемасында тек біреуі қажет болғандықтан, микросхемаларда ЖӘНЕ-Е- 
МЕС микросхемаларын жиі шығарады (ереже бойынша бір микросхе- 
мада олар бірнеше болады).


222
Логикалық элементтер ЖӘНЕ немесе ЖӘНЕ-ЕМЕС екі кірістерден 
көп кірістері бар микросхемалар да бар.
ЖӘНЕ немесе ЖӘНЕ — НЕМЕСЕ логикалық элементтерінде екі- 
ден артық кірісі бар микросхемалар болады. Әр осындай элементте 
кірісте екі диодттан артық, ал логикалық бірлік (ЖӘНЕ элементінің 
жағдайында) немесе логикалық нөл (ЖӘНЕ — НЕМЕСЕ) барлық кірі- 
сте тек логикалық бірлік болған жағдайда ғана шығыста болады. Төрт 
кіріс болғанда, ЖӘНЕ элементі 

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   116




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау