«Экология және жер қойнауын пайдалану салаларындағы табиғи ресурстарды тиімді қолдану»

6 
Бөлім І. Геохимия. 
 Тақырып 1.1. Кіріспе. Геохимия пәні. 
 
Жоспар: 
1.Геохимия пәні және мақсаттары. 
2.Геохимияның тарихы. 
 
1.Геохимия пәні және мақсаттары. 
Геохимия пәні – жер химиясын зерттейтін ғылым. Ол жердегі химиялық 
элементтердің жылжыуын кеңістік пен уақыт аралығында зерттейді.
Дүниедегі элементтердің таралуы мен пайда болуын космохимия ғылымы 
зерттейді. 
Геохимия – жаңа ғылым, геология-минералогия ғылымдарының циклындағы 
жаратылыстанудың ерікті саласы. Геохимия жердің және жер қыртысының 
тарихын, құрылысын, қасиеттерін зерттейді. 
Геологиялық көзқарасымен жердің қыртысы негізгі зерттелетін объект 
болады, оның ішіндегі реакцияларды үш түрге болуге болады: 
1 – жер қыртысындағы негізгі компоненттердің өзара реакциялары 
2 – су қабатымен әрекеттесетін реакциялар 
3 – атмосфера әрекеттесуімен жүретін реакциялар. 
Геохимия жаратылыстанудың физикалық химия және атомдық физикаға
қазіргі жетістіктерді геологиядағы негізгі және күрделі сұрақтарды шешуге 
және жер қыртысындағы минералды ресурстарын тәжірибеде пайдалануына 
жұмсайды. 
Геохимия ғылымын ең толық және нақты анықтамасын алғаш рет В. А. 
Вернадский берген. 
Геохимияның экспериментальдық негіздері Норвегияда В. М. Гольдшмидт
және СССР, АҚШ және т.б. шетел мемлекеттерде салынған. 
Геохимияда өз пәні және зерттелетін мақсаттары, әдістері мен анықтайтын 
әдістемеліктері болады. 
Ол өзекті заңдарды және заңдылықтарды қояды. 
Геохимияның зерттейтін объектісі – жергілікті химиялық элементтердің 
атомдары. Одан басқа, геохимия жердің шекарасындағы химиялық 
элементтердің атомдарын – космостық заттарда және жалпы ғарышта
анықтайды. 
1924 жылы Вернадский геохимияның мақсаттарын былай деп атаған: 
геохимия жер қыртысындағы және дүниежүзілік химиялық элементтерді, 
олардың тарихын, таралуын, дүниедегі жылжуын, біздің әлемдегі генетикалық
байланысын зерттейді. 
Геохимия пәнінің жалпы мақсаттары: 
1.
Жер қыртысындағы, жердің бөлек геосфералығында және жердегі 
химиялық элементтердің жылжуы, таралу заңдарымен байланысы және ғарыш 
пен кеңістік заттардың құрамында химиялық элементтердің таралуы.
2.
Атомның және ядроның құрылысына, электрондық қабаттарына 
байланысты элементтердің геохимиялық қасиеттері және химиялық 

7 
элементтердің изотоп құрылысына байланысты атомдардың геохимиялық 
қасиеттері. 
3.
Жер қыртысында геохимиялық процесстегі химиялық элементтердің 
миграция зандары мен зандылықтары, элементтердің шашырау мен бірігіу 
себептері, жер қыртысындағы белгілі геологиялық жағдайына қарай 
элементтердің бірлестікте болуы (парагенез). 
4.
Жер қыртысындағы бөлек аймақтардың геохимиясы, термодинамикалық 
жағдайына қарай дамуы мен геологиялық тарихына қарай жер қыртысының 
бөлек 
аумақтарындағы 
(геохимиялық 
провинциялындағы) 
химиялық 
элементтердің сапалық және сандық таралуының заңдарын анықтау. 
5.
Жер қыртысындағы жеке химиялық элементтердің және олардың 
атомдарының 
тарихы, 
әр 
түрлі 
геологиялық, 
физико-химиялық, 
термодинамикалық пен геохимиялық шарттарына қарай әр түрлі саласындағы 
ғарыштық және геологиялық тарихы. 
6.
Жалпы ғарыштың және ғарыштық заттардын химиялық құрамының 
заңдары. 
7.
Пайдалы қазбаларды іздестірудің тиімді геологиялық әдістері. 

жүктеу 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: