Кесте 1.1 – АҚҚ-ң панельге элементтердің мәні

Кесте 1.1 – АҚҚ-ң панельге элементтердің мәні

Кестеде реленің дұрыс тапсырысы үшін, техникалық мінездемелер болу керек.

2. Оқытушының нұсқауы немесе алдын ала есеп бойынша РПВ-258 қайта реленің комплекті қосуын күйге келтіруін жүзеге асыру.

3 АҚҚ жұмысынан SX1 қамтамасын шығарып, SF(шкафта) автоматты түрде панельдің қоректенуін қосу.

4 KBS релесінде көп ретті қосудан одақтасу жұмысын тексеру. Оның қажеті:

- желідегі тұрақты қысқа түйықталу еліктеуі арқылы, КА контакты реле тогының қайта қозғалатын бөлігін тұйықтау ;

- ажыратқышқа кілттен меңгеруден қосу пәрмесін жіберу және ажыратқыш тықпаланбаудағы сол жағдайдағы кілтті басқааруды ұстап тұру;

- кілтті және релені бастапқы жағдайға қайтару;

- KBS реленің және ажыратқыштың тәртібін түсіндіру.

5. «Өшіріуі» қалпына басқару кілттін салу. Келесі режимдер бойынша АҚҚ құрылғының сынауын өткізу:

а) ажыратқыштың оперативті ажырауы кілтпен басқару бойынша;

б) КА контакты реленің еліктеу тұйықталуы бойынша, қысқа тұйықталуда оперативтік қосу желілілерді кілтпен меңгеру ;

в) КА реле тогының жарамсыздануы, оның якорьдегі қайталануымен еліктейді.

6. ҚААҚ-ның дайындық уақытын өлшеу, желіде тұрақты ҚТ кезіінде шын мәніндегі уақыт масштабында екі еселі АҚҚ-ның жұмыс уақытының диаграммасын құру.

7. Реле көрсеткіштің жалаушасын көтеріп, АҚҚ панельдегі қоректенуді сөндіру.

Есептің мазмұны
1. Жұмыстың тақырыбы мен мақсаты.

2. АҚҚ желілерінің біреселі және екіеселі құрылғының принциптік сұлбасы.

3. АҚҚ-ның реле панелі берілген техникалық және кесте түріндегі тағайыншамасы; ҚАҚҚ-та орындалған сынаулардың қорытындыларымен режим тізімдері;

4. ААҚҚ-тың уақытша жұмыс диаграммасы.

5. Жұмыс бойынша қорытындылар.
Бақылау сұрақтары
1. АҚҚ автоматикасы не үшін арналған?

2. АҚҚ құрылғыларының классификациясы.

3. АҚҚ сұлбаларына қойылатын талаптар.

Зертханалық жұмыс №2

Автоматты резервті қосу (АРҚ)
Жұмыс мақсаты
Классификацияны зерттеп білу, талаптары, автоматты резервті қосу сұлбасы мен принципі (АРҚҚ).
Негізгі теориялық қағидалар
Автоматика АРҚ тұтынушының қосалқы (резервтік) қуат көзіне қосу үшін арналған, егер негізгісі ақаулы болса, сонымен қатар тұтынушының технологиялық процессі зиян шекпеуі кажет.

АРҚҚ классификациясы осылай өндіріледі:

- Қуат көзі элементтерінің типі бойынша (АРҚ желілері, трансформаторлар, өзінділік қажеттіліктер және т.б.);

- Бағытталған іс-әрекет бойынша (бір және копқырлылар). АРҚҚ бір қырлы іс-әрекетттері тұтынушыға тек бір бағытта ғана қосылулар іске асырылады, мысалы, ылғида бірінші желіден екіншіге, бірақ екіншіден біріншіге конструктивті қосылуларды іске асыра алмайды;

- Резервтің мінездемесі бойынша (ашық және жабық АРҚ бойынша). Жергілікті АРҚ-лар бір Электрқондырғы аумағында орналасқан болады, егер АРҚ-дің іс-әрекетіне дейін ол ешқандай жүктеме алмаса.

- Қондырғы түрі бойынша (Ажыратқыштардағы АРҚ, айырушыларда, тұрақты немесе айнымалы оперативті токта).

- Қайтарым тәсілі бойынша (АРҚ-дің телемеханикалық және автоматикалық схема қайтарымының нормаланған күйге ауысуы).

- Жергілікті таратылу бойынша (жергілікті және желілік АРҚ). Жергілікті АРҚ-лар бір электрқондырғы аумағында орналасқан (подстанцияның), бірақ әр-түрлі панельдерде де бола алады.

АРҚ қондырғыларына міндеттемелер:

- Тұтынушының кернеуі жоғалған кезде қосылу, ҚТ-ны қосып есептегенде. АРҚ-дің іске қосылуы блок-контакттердің жұмыстағы ажыратқыштардың өшу кезінде іске асырылады, немесе арнайы іске қосу мүшесі арқылы (ІҚМ);

- Резервтік көздерін қосу қосалқы кідірістерсіз іске асырылады;

- АРҚ іс-әрекеті бірлет қана орындалуы тиіс;

- Резервтік көздерін өшіруді тездету үшін көзі жойылған ҚТ-ның қосылу кезінде АРҚ-дің резервтік көз қорғанысын жылдамдату іске асырылады;

Іске қосу мүшесі минималды кернеуі өзіне жұмыс кернеуінің жойылуын қадағалау релесін қосады, уақыт релесі мен айналыстағы резервтік кернеуін қадағалау релесін қосады сондай-ақ АРҚ-дің қысқа мерзімді жұмыс істемеуі.

АРҚ-дің біртекті іс-әрекеті қосылудың жыртылуымен және біртекті реле контактісінің көмегімен іске асырылады, импульсивті уақыт контактінің пайдалануымен, сондай-ақ пружина ажыратқышы жетегінің тек қана қосылып тұрған жағдайда іске асырылады.

АРҚ құрылғыларының схемасы

1. АРҚҚ-ның желілері тұрақты оперативтік токтар схемасы

Тұрақты оперативтік токтағы АРҚ-дің желілері біртекті іс-әрекеттің айқын резервтері 2.1 схемасында көрсетілген. Б подстанциясы нормалді режимде W1 желілермен А подстанциясынан пайдаланады. Q3 ажыратқышы өшіп жатыр. W2 желісі В подстанциясы жағынан ылғида қосылулы болып келеді.

2.1 сурет

Көптактілі ҚТ резервті ажыратқышындағы жұмыс істеп тұрған АРҚ қуат көзінің болдырмау үшін қосылулар іске асырылады, КL2 қайтарым біртекті релесі қолданылады.

Q2 ажыратқыш жұмыс желісінің бір себеппен өшірілген ген кезде KL2 тоқтан ажыратылады, бірақ тұйықталған KL1 контакт релесі бойынша KL2 бойымен резервтік желі ажыратқышының қосылуына сигнал беруін жалғастыра береді. KL2 қайтарым релесіне уақыт үзіндісі резервтік желідегі ажыратқышые біртекті қосылуы үшін жеткілікті болуы қажет.

АЖЖ құрылғысы W2 резервтік желінің оқшаулағыш кедергісі бойынша ПОНда қолданылған. Іске қосы мүшесі КW1 және KW2 минималды кедергі релесінен тұрады, ол өз кезегінде жұмыс қоректендіруінің, реле контакттарінің жоғалуын түсіндіреді. KW3 максималды реле кедергісінің көмегімен резервті желіде кедергінің бар болуы немесе болмауы осылай табылады. КТ уақыт релесі ПОН-ді күйге келтіру үшін және сыртқы қысқа тұйықталудан сақтау үшін керек. Керекті қорғаныс пен жарақтандырылған жұмыс қоректендірудің жоғалтуына әкеп соғады.

Б подстанциясында шинадағы кедергі жойылған кезде KV1 KV2 минималды релесі іске асырылады егер W2 желісінде кедергі болған кезде уақыт релесін іске қосады, ол өз кезегінде Q2 ажыратқышын өшіруге әкеп соғады. Схема жоғары айтылғандай жұмыс істейді.

АЖЖ құрылғысының тиімділігі кедергінің нормалды параметрлері болуы үшін берілген кезде көрінеді. Ол өз кезегінде қысқа тұйықталуға бағына отырып, Q2 ажыратқышына өшіру жұмыстарын іске асыратыдықтан және өшірілуден кейін электрқозғалтқыштарының өздікқосылу болама әлде болмайтынан көруге болады. АЖЖ құрылғысында электр қоректенудің 0,5 с үзіліс болып қалатын жағдайда, асинхронды қозғалтқыштар байқалатындай тежеліп немесе тоқтап қалуы мүмкін.

Кедергінің қалыпқа келген жағдайда қозғалтқыштар бұрылып өздік қосылу тогын тұтынады. Бұнын себебінен қоректену желілерінен нормадан жоғары ток өтеді. Токтын өсуі Кп коэфицентінің іске қосылуымен бағаланады, оның көлемі қорғаныс қозғалтқышының жүктемесіне байланысты болады. Кедергінің төмендету кезінде өшіреді. Минималды қорғаныс кедергісі азды жауапкершілігі бар агрегатта қолданылады. Технология шарты бойынша немесе қауіпсіздік техникасы бойынша.

АЖЖ қосылудан кейінгі өздік қосылудың ұзақтығы қозғалтқыштың шеңгел көлеміне тікелей байланысты болып келеді, сондай ақ қарсылық мезетімен сырғыма көлеміне, қозғалтқыш қайталама кедергіге тоқтап қалуға дейнгі мезетіне дейін. Қозғалтқыш тоқтап қалған кездегі Мд жүктеме момент қарсылықтығы Мс моментінен улкен болса, ол кедергі берілегеннен кейін бұрылып нормаланған сырғауға жете алады. Момент көлемі қозғалтқышпен үлкейтілетін, зажимдағы кедергі квадратына пропорционалды болып келеді, зажимдағы қозғалтқыштарда қалдықты көлем, онын көмегімен өздік қосылу әлі іске асырылады, (0,55 - 0,66) U_ном. құрайды.

2. АРҚҚ-ның трансформатор схемасы.

2.2 суретінде АРҚ-дің подстанциядағы айнымалы оперативті токтың секционды ажыратқышы келтірілген, жоғарғы кедергінің екі желіден қоректенеді. Q3 секционды ажыратқыш нормалды өшірулі. Автоматика қоректену схемасының О

а) түсіндірме схемасы, б) ену тізбегі, в) секционды ажыратқыштың тізбегі;

2.2 сурет
ТU1 трансформаторына қосылған КТ1 релесі, Т1 ажыратқыш трансформаторына дейін қосылған, сондай-ақ Т1 ажыратқыш трансформаторының W1 желісіндегі кедергісін бақылауға арналған. W1 желісіндегі кедергінің жоғалуына байланысты КТ1 және КТ2 уақыт релесі іске қосылады, және РВ248 типінің КТ3 уақыт орама релесінен кедергіні ала отырады. Бұл реле кедергі алынған кезде лезде өз алғашқы қалпына келтіріледі, ал кедергі берілген кезде белгіленген уақыт релесімен іске асырылады.

АРҚ желісінде бір іс-әрекеттің себебінен кедергі қайта орнына келтірілмесе (мысалы, тұрақты ҚТ желісінде) КТ1 және КТ2 уақыт реле контактісі тұйықталады және ажыратқыш катушкасына ҮАТ ажыратқышындағы Q2 тізбек пайда болғыздырады. Q1 ажыратқышының өшірілу кезінде SQК қосалқы контактісінің YАСЗ қосылу катушкасына Q3 секционды ажыратқышына тұйықталады, және КQС1.1 тұйықталған контактісіне ток беріледі. Секционды ажыратқышы қосылады және подстанцияның бірінші секциясына кедергі береді. КТ2 уақыт релесі сонын әсерінен жинақталып КТ1 контактісіне тұйықталады да КТ2 контактісіне ажыратылады. КТ1 релесі кедергісіз қалады. Сондықтан онын КТ1.1 контактісі ажыратылған күйінде қалады, ал КТ3 уақыт релесі бұрынғы қалпында қалып барлық өз контакттерін ажыратылған күйде ұстайды. W1 желісінде токты қайта жандандыру кезінде трансформаторда Т1 кедергісі пайда болады, өйткені онын ажыратушысы іске қосылып тұрды. КТ1 релесі жинақталады, КТ1.1 контактісін тұйықтайды КТ1.2 контактісін ажыратады. КТ1.1 контактісінде тұйықтау кезінде КТ3 уақыт релесі жүмыс істей бастайды, ол өз кезегінде Q1 ажыратқышында КТ3 контактісінің қосылу тізбегі қосылады. Ал КТ3.3 ретке келтіру контактісі- Q3 секционды ажыратқышынын өшірілуіне алып соғады, сондықтан автоматты түрде бұрынғы подстанция схемасы қылыпқа келтіріледі. Бірақ секционды ажыратқышта тізбек Т2 трансформаторының Q2 ажыратқышы қосылуы тиіс.

Автоматиканың іске қосылуы үшін ажыратқыштар пружиналы приводтармен қамтамассыз етілуі тиіс, АВМ қозғалтқышы SQМ контактісінін көмегімен салынған. Приводтың дайын болған кезде SQY контактісі тұйықталады.

АРҚ құрылғысының есептемесі.

Біртекті қайтарым релесінің уақыт төзімділігі KQC қосылуына ажыратқыштың резервтік желісінің есебінен шығарылады t_KQC t_в.в. + t;

где t _в.в-ажыратқыш қосылуының уақыты; t-уақыт қамдануы; t _KQC = 0,5 - 1,0 с, t = 0,3 - 0,5 c.

KV1 және KV2 минималды реле кедергісінің іске қосылуы (0,25-0,4)U_ном интервалында тандалынады және келесі шарттарымен түсіндіріледі.

а) Минималды калдық кедергісінен алшақтау реактордын үшфазалық қысқа тұйықталында болады, егер бұл әрекеттер басты подстанцияларда немесе мына берілген подстанцияларда іске асырылса

б) Электродвигательдағы өздік қосылулардағы минималды кедергілерден алшақтау жұмыс секциясынан кейінгі қысқа тұйықталу мен немесе жұмыс секциясының қосылғаннан кейінгі резервтік секциямен іске асырылады

(2.1),(2.2) келтірілген формулаларында ен кішісі алынады, бірақ көп жағдайда 25-44% номиналды кедергі қолданылады.

КV3 реле кедергісінің максималды оқшаулағыш қайтарым кедергісі, резервті емес желінің кедергісін бақылайды , 0,65 U_ном тен келеді және минималды жұмыс кедергісі бойында алып тастау бойынша тексеріледі

U _в U _{раб.min ,}

К_н К_в

U _раб.min –минималды жұмыс кедергісі, көбінесе ол -0,9 U _ном, К_в = 1,25- қайтарым реле коэфиценті, К_н = 1,1 - 1,2 түрақтылық коэфиценті;

Сонда онын іске асу кедергісі U_{ср =} 0.8U _ном . –ге тен болады

ПОН уақыт реле схемаларында РВ-215 ... РВ-245 зәкір типі кедергі бойынша саналынбайды, бірақ ақау болатын жағдайда алыптастау режимі тексеріледі, ол мынадан үлкен болмауы тиіс - 0,55U_ном.

КТ уақыт релесі іріктемелі t = 0,5с болып, максималды қорғаныс уақыт созудан үлкен болады. қосылыстардын орындарында жүмыс істейді. Басты подстанциянын шиналардан шығады.
t_кт t _рз1 + t,
сондай-ақ қорғаныс уақытының максималды уақыт созуы. Қысқа тұйықталудык қосылыстарында жұмыс істеп, Басты подстанциянын шиналардан шығады.
t _кт t _рз2 + t.
Қоректені желісінде АРҚ-дің болғанда онын уақыт созуы t_кт танбасына қолданады (2.3) формуласы бойынша. Құрылғыға ен көп уақыт созуы қолданылады.
Тапсырма
Тұрақты және оперативті токтағы АРҚ құрылғысының жұмыс істеу принциптерін зерттеу. АРҚҚ талаптарын түсіндіру. схема бойынша табу, қандай элементтер бойынша олар іске асырылады. АРҚҚ настройкасын мұғалімнін нұсқауы бойынша жүзеге асыру , АРҚ панелінде эксперименттік жұмыстарды істеу, лабораторлық жүмыс бойынша есеп беру.
Әдістемелік нұсқаулар
1. АРҚ пенелі схемасымен танысу, ПОН элементерінің барлығын табу, есеп бері қағазына реле типтерін жазу, кесте түрінде олардың деректерін жазу.
2.1 кесте ­­­­– АРҚ тізбегіндегі элементтер тізбегі