Жалғасы
167
Сұрақтар:
1. Газдардың молекулалық-кинетикалық
теориясының негізгі теңдеуі нені
көрсетеді?
2. Идеал газдың қысымы неге тең?
3. Микроскопиялық параметрлерге не
жатады? Макроскопиялық параметр-
лерге ше?
3. Сабақтың тақырыбы, мақсаты
айтылады.
4.
Бағалау критерийлерін анықтау
(оқушылармен бірге):
— Термодинамиканың бірінші заңын
изороцестерге қолдану жайлы мағлұмат
береді;
— Термодинамиканың бірінші заңын
изороцестерге қолданып формулаларын
есептер шығаруда және техникада
қолдана білуге үйретеді;
— Өзін-өзі бағалай алатын болады.
5. Бағалау. Мұғалім ынталандыратын
сөздермен, бонустармен бағалайды.
Бірігіп жасаған критерийлер бойынша
оқушылар арасында өзара бағалау
өткізіледі.
Термодинамиканың
екінші заңы”
тақырыбына
презентация.
сабақтың
ортасы
30 мин
1)
Жаңа материалды зерделеу.
“Айналмалы бекеттер” әдісі.
Мұғалім сұрақтар береді:
1. Термодинамиканың бiрiншi заңы
қалай тұжырымдалады? Оның форму-
ласын жазыңдар?
2. Қандай машинаны “бiрiншi тектi
мәңгiлiк қозғалтқыш” деп атайды?
Неліктен мұндай қозғалтқышты жасау
мүмкiн емес?
3. Газ күйi изохоралық өзгерсе жұмыс
жасай ма?
4. Қайтымды және қайтымсыз процес-
терге мысалдар келтiрiңдер. Олардың
себебiн түсiндiрiңдер.
Мұғалім сұрақ қойған кезде оқушы-
лар ға әр шағын топты бекетте орна-
ластырып, шаттастыратын сұрақты
талқылауға және ойларын қағазға
немесе тақтаға жазуға 10
мин беріңіз.
“Физика”
оқулығы,
10-сынып.
Физикадан
“Термодина-
миканың
бірінші
заңы “Табиғаттағы
жылу
процестерінің
қайтымсыздығы”.
Жалғасы
168
Уақыт аяқталғанда топ басқа бекетке
ауысып алдағы топтың жұмысын
жалғастырады. Ауысу әр 10
ìèí
сайын болып тұрады, әр топ барлық
позицияларда болып шыққанға және
барлық топтардың ойларын ойлап
шыққанға дейін жалғаса береді.
Содан соң мұғалім:
— Энергияның сақталу және түрлену
заңын еске түсiрейiк: денелердiң кез
келген өзара әсерi кезiнде табиғатта
болатын барлық процестерде энергия
жоғалмайды және жоқтан пайда
болмайды. Энергия тек қана бiр денеден
екiншi денеге берiледi немесе бiр түрден
екiншi түрге өзгередi.
— Идеал газ қысымы газ тығыздығына
және газ молекулаларының iлгерiлемелi
қозғалысының орташа жылдамдығының
квадратына тура пропорционал.
Бұнда жаңа тақырып бойынша
терминдер тиянақталады.
Дескриптор.
1) Оқушылар термодинамиканың
бiрiншi заңын түсіндіреді;
2) Оқушылар қандай машинаны
“бiрiншi тектi мәңгi қозғалтқыш” деп
атайтындығын
көрсетеді;
3) Осы шамалардың өзара байланысын
көрсететін өрнекті жазады.
Күтілетін нәтижелер.
— Оқушылар термодинамиканың
бiрiншi заңы жайлы түсінік алады;
— Оқушылар қандай машинаны
“бiрiншi тектi мәңгi қозғалтқыш” деп
атайтындығын үйренеді;
— Бірін-бірі бағалай алатын болады.
Қб: “Бас бармақ” әдісі арқылы
орындалады.
оқушылар:
— термодинамикалық жүйенің ішкі
энергиясын қалай өзгертуге болатынын
ажыратады;
— жұпта, топта мәселелік сұрақтар
құрастырады, оларға жауап береді.
“пікір алмасу” (Showdown).
Термодинамиканың
екінші заңы”
тақырыбындағы
видео-сабақ.
Бағалау
критерийлері.
ИТ (сұрақтар
көрсетіледі).
Жалғасы
169
Әрбір топ тақырыпқа қатысты 4
сұрақ дайындайды. Әрбір сұрақты
с т и к е р д і ң б і р і н ш і ж а ғ ы н а , а л
жауабын екінші жағына жазып, келесі
топпен стикерлерін ауыстырады.
Топ басшысы стикердегі сұрақтарды
оқиды, топ мүшелері жауаптарын
жазып дайындайды. Көшбасшы белгі
бергенде, барлығы өз жауабын ашады
және жауаптарды талқылап, дұрыс
жауаппен салыстырады.
1. Изотермалық процесс кезiнде идеал
газдың iшкi энергиясы қалай өзгередi?
Неге?
2. Газ күйi изохоралық өзгерсе жұмыс
жасай ма?
3. Изохоралық процесс кезiнде идеал
газдың iшкi энергиясының өзгеруi
мен оған берiлген жылу мөлшерiнiң
арасында қандай байланыс бар?
Дескриптор.
а) Изотермалық процесс кезiнде
идеал газдың iшкi энергиясы қалай
өзгеретіндігін
сипаттайды;
ә) Газ күйi изохоралық өзгерсе жұмыс
жасай ма
тұжырымдайды;
б) Изохоралық процесс кезiнде идеал
газдың iшкi энергиясының өзгеруi
мен оған берiлген жылу мөлшерiнiң
арасында қандай байланыс барын
анықтайды.
2)
Зерделенген материалды бекіту.
Оқулықтағы графиктер мен суреттерге
сүйеніп өтілген тақырыпты қайталау.
“Ойлан-жұптас-бөліс”. Берілген
тапсыр ма (сұрақ) бойынша әрбір
оқушы жеке жұмыс жасау арқылы өз
ойын қорытып, жұп болып пікірлерімен
бөліседі; бұл бүкіл топтық талқылауға
ұла сады.
Ж е к е ж ұ м ы с . О қ у ш ы л а р , ө з
б а қ ы л а у л а р ы н а с ү й е н е о т ы р ы п ,
орындалған жұмыс туралы қорытынды
жазады.
