Әдеби көркем шығарма, көлемді шығармаларды жинақтап, қысқартып әңгімелеу әдістері

әдеби көркем шығарма, көлемді шығармаларды жинақтап, қысқартып әңгімелеу әдістері

Көркем әдебиеті тілі-әдеби тілдің ауқымында жасалғанымен, ұғымдық аясы одан әлдеқайда кең. Бұл-оның шығармашылық қызметінен, образды бейнелеуші, кейіпкерді мінездеуші сипатынан туындайды. Өзінің осы ерекшелігіне орай көркем әдебиет тілі екінші және басты ерекшелікке-жалпы халықтық тілдің барлық қабаттарын (диалектілерді, жаргондарды, кәсіби сөздерді) керегінде қамтитын синтетикалық тұрпатқа ие болады.

Көркем әдебиеті тілі-әдеби тілдің ауқымында жасалғанымен, ұғымдық аясы одан әлдеқайда кең. Бұл-оның шығармашылық қызметінен, образды бейнелеуші, кейіпкерді мінездеуші сипатынан туындайды. Өзінің осы ерекшелігіне орай көркем әдебиет тілі екінші және басты ерекшелікке-жалпы халықтық тілдің барлық қабаттарын (диалектілерді, жаргондарды, кәсіби сөздерді) керегінде қамтитын синтетикалық тұрпатқа ие болады.

Бастауыш класс оқулықтарында қысқа - қысқа әңгіме тақырыптарынан басқа көлемдірек екі , үш бетті қамти тын балалар әдебиетінің туындыларынан үзінділер бар ертегілер бар . Сабақтың методикасы бойынша сабақ үстінде мұғалімнің өтіп жатқан тақырыпты әңгімелеу шеберлігі үлкен роль атқарады . Ол көп уақыт алмауы қажет . Жоғарыдағыдай шағын әңгімені кеңейтіп айтқан ның өзі де уақытты көп алмауы керек . Ал көлемдiлеу әңгіме , повестің , романнан берілген ұзақтау үзінділер дің ең қажетті деген жерлеріне назар аудара отырып , ықшамдай білу де шеберлік . Ретсіз қысқартуға келмей тін , текстегі ең негізгі ойға арқау болып тұрған бөліктерін тастамай , қай жерін қалай шағындап қысқарту керекті гін жоспарлайды . Жазбаша үлгісін жасап , өзін - өзі тексереді.

Бастауыш класс оқулықтарында қысқа - қысқа әңгіме тақырыптарынан басқа көлемдірек екі , үш бетті қамти тын балалар әдебиетінің туындыларынан үзінділер бар ертегілер бар . Сабақтың методикасы бойынша сабақ үстінде мұғалімнің өтіп жатқан тақырыпты әңгімелеу шеберлігі үлкен роль атқарады . Ол көп уақыт алмауы қажет . Жоғарыдағыдай шағын әңгімені кеңейтіп айтқан ның өзі де уақытты көп алмауы керек . Ал көлемдiлеу әңгіме , повестің , романнан берілген ұзақтау үзінділер дің ең қажетті деген жерлеріне назар аудара отырып , ықшамдай білу де шеберлік . Ретсіз қысқартуға келмей тін , текстегі ең негізгі ойға арқау болып тұрған бөліктерін тастамай , қай жерін қалай шағындап қысқарту керекті гін жоспарлайды . Жазбаша үлгісін жасап , өзін - өзі тексереді.

Қай тақырыпты шағындап әңгімелеуге болатынын білу де , әңгімелеу үстінде шығарма мазмұнына нұсқан келтірмеу де шеберлік . Мектеп практикасынан көріп жүргендей , оқушылары мыздың еркін сөйлеп , ойын жеткізе алуы жылдан - жылға жақсарудың орнына керісінше болуы ойланарлық жай . Қандай әдіс - тәсілдерді қолдансақ та , бастауыш кластан бастап баланы жүйелі сөйлеуге , айтпақ ойын жеткізе білуге тәрбиелеу , мұғалімнің басты міндеті . Соның бірі — көлемдiлеу әңгімені жинақтап , шағындап әңгімелеу .

Қай тақырыпты шағындап әңгімелеуге болатынын білу де , әңгімелеу үстінде шығарма мазмұнына нұсқан келтірмеу де шеберлік . Мектеп практикасынан көріп жүргендей , оқушылары мыздың еркін сөйлеп , ойын жеткізе алуы жылдан - жылға жақсарудың орнына керісінше болуы ойланарлық жай . Қандай әдіс - тәсілдерді қолдансақ та , бастауыш кластан бастап баланы жүйелі сөйлеуге , айтпақ ойын жеткізе білуге тәрбиелеу , мұғалімнің басты міндеті . Соның бірі — көлемдiлеу әңгімені жинақтап , шағындап әңгімелеу .

Назарларынызға рахмет!!!

жүктеу 1,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: