Ә. Б. Ақпаева, Л. А. Лебедева, М. Ж. Мыңжасарова, Т. В. Лихобабенко математика әдістемелік нұсқау

3.1.2.3. Көбейтудің ауыстырымдылық, үлестірімділік, терімділік қасиеттерін тиімді есептеулер жүргізу үшін қолдану.

көбейту және бөлуді орындауда 0 мен 1 сандарының қасиеттерін қолдану; санды 0 санына бөлуге болмайтынын білу.

Амалдың қасиеттері, амалдың ауыстырымдылық қасиеті.

Көбейтудің ауыстырымдылық қасиетінің мәнін түсіндір.

0-3

Оқушылар оқулықтағы 1-тапсырманы орындайды, шығарманың атауы мен авторын және өзара байланысты өрнекті анықтайды.

4-6

– Көбейту компоненттерін атаңыз. (Көбейткіш, көбейткіш, көбейтінді)

– Бірінші көбейткіш нені білдіреді? (Қосындыдағы тең қосылғыштар)

– Екінші көбейткіш нені білдіреді? (Осындай қосылғыштардың саны.)

– Қосуды көбейтумен ауыстырыңыздар.

2+2+2+2 3+3+3+3+3+3+3 1+1+1+1 4+4+4+4+4

– Біз кестеден қандай жағдайды үйренбедік?

• 
  1 · 4
  

7-11

– 4 ∙ 1 өрнегі қандай мағына береді? (Мәселе!)

• 
  Оның ақиқаттығын қалай тексеруге болады?
  

Сонымен, біздің сабақтың мақсаты – 4∙ 1 = 4 анықтау, теңдікті тура теңдік дей аламыз ба?

12-29

Оқушыларды 1 санына көбейту және бөлу тәсілдерімен таныстыруды келесі тапсырмамен байланыс ретінде өткізуге болады:

Көбейтіндіні қосындымен алмастырып, есепті шығарыңыз.

1 · 7 1 · 12 1 · 4

–1-ді санға көбейту кезінде не байқадыңыз?

(қандай санға көбейтсеңіз, сол сан шығады.)

– 1 саны қосылғыш ретінде неше рет алынады? (Екінші көбейткіште неше бірлік болса, сонша.)

Яғни, көбейтіндіде қай сан әрқашан болады? (Көбейтіндіде әрқашан екінші көбейткішке тең жауап болады).

Мұғалім 2(а)- тапсырманы орындауды ұсынады. Оқушылар есептеп, шешім шығарады.

2(ә)- тапсырмада оқушылар көбейту мен бөлуге өзара байланысты 2 мысал құрастырады, шешім шығарады:

– егер көбейтіндіде көбейткіштің біреуі 1-ге тең болса, есептің жауабы екінші көбейткішке тең.

–егер санды дәл сол санға бөлсе 1 шығады.

Оқулықтағы 3 тапсырманы оқушылар түсіндіріп орындайды.

Оқулықтағы 4-тапсырманы оқушыар топпен орындайды. Мұғалім балалардың С.Бабенконың «Түйетас» ертегісін біле ме екен деп сұрайды, онда қандай ауыл атаулары кездеседі? Тапсырманы орындап, сұраққа жауап беруге болады. Оқушылар бірмен көбейтілген өрнекті тауып, тапсырма сұрақтарына жауап береді.

30-36

Оқулықтағы 5-тапсырмада оқушылар есеп шығарады.

Мұғалім дәптердегі тапсырманы бағалау критерийлерімен қарауды ұсынады.

Мен:

- көбейтудің ауыстырымдылық қасиетін есепті ұтымды ету үшін қолданады.

6-тапсырманы оқушылар топпен орындайды, әр топ өз бағанындағы мысалдарды орындайды. Оқушыларға мысалды үлкен сандармен А3 форматына жазуға болады, сосын барлық сыныптастарының алдында таңдалған амалдар тәртібін түсіндіру керек. Оқушыларға өрнекті жазып, амалдар тәртібін, олардың мәнін жазып, топтар арасында тексеру үшін алмастырады. (ә) тапсырмада оқушылар амалдар тәртібі бойынша қателерін түзетеді.

Оқулықтың 7-тапсырмасында оқушылар есептейдің тиімді тәсілдерін пайдаланып, уақытқа шығарады.

Оқушылар оқулықтағы зерттеушілікті талап ететін 8 тапсырманы орындайды. Жақшалардың теңдіктер дұрыс болатындай етіп, орнын ауыстыру керек.

Мұғалім оқушыларға сөйлемдері аяқталмаған үлестірмелі қима қағаз таратады, оқушылар жалғасын жазады:

Мен …үйрендім

Мен … жасай алдым.

Менің… қолымнан келді.

Оқулықтағы үй тапсырмасы үшін ұсынылған 6(ә)-тапсырма жаңа тақырыпты пысықтау үшін міндетті болып табылады.

Тапсырмалардың басқа бөлігі балалардың сабақтағы тапсырмаларды орындау деңгейлерін ескеріп саралап беріледі.