Ә. Б. Ақпаева, Л. А. Лебедева, М. Ж. Мыңжасарова, Т. В. Лихобабенко математика әдістемелік нұсқау

3.1.3.3. см², дм², м² шамаларын салыстыру және амалдар орындау.

3.5.1.1. 2-3 амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.

Ауданы бар заттар мен фигураларды атау.

Аудан, палетка, өлшем.

Ненің көмегімен ауданды өлшеуге болады?

Фигуралардың аудандарын қалай салыстырамыз?

0-3

Мұғалім оқушылардан отбасы құндылығын қалай түсінетіндігін, мысалдар келтірулерін сұрайды. Оқулықтағы 1-тапсырманың сызбасына қарауды ұсынады.. Балалар бөлменің планын қарайды. Бөлмелердің периметрлерін табады.

4-6

Оқушылар оқулықтағы 2-тапсырманы орындайды, олар әрбір суреттегі үшбұрыштардың санын, өлшемдерін салыстырады.

7-11

Оқулықтың 3(а)-тапсырмада оқушылар жер телімін шығару үшін қанша тақтатас кеткенін санайды. 3 (ә)-тапсырмада оқушылар жер телімін жабуды толықтыру үшін қанша тақтатас қажет екенін анықтайды. Бұл тапсырмалар арқылы балалар аудан өлшем бірлігінің мәнін түсінеді.

4(а)-тапсырмада оқушылар қандай фигуралар үстел үстінде көп орын алатынын анықтайды. 4 (ә)-тапсырмада қай фигураның ауданы үлкен екенін салыстырады.

12-29

Мәселелі жағдайды шешу үшін мұғалім сұрақтарға жауап беруді ұсына отырып, жұмыс жоспарын құрады:

– Фигура ауданын қалай салыстыруға болады?

– Қай фигураның ауданы кішірек?

Оқушылар мұны білу үшін бір фигураны екінші фигураның үстіне қойып өлшеуге болатынын түсіндіреді. Екінші фигураның ішінде қалып қоятын фигура кішірек деген сөз.

Оқушылар фигура ауданы мен аудан өлшем бірлігі деп аталуына ереже шығарады.

Оқушылар 5(а)-тапсырманы жұппен орындайды, фигураның ішінде қанша торкөз барын санайды. 5(ә)-тапсырма – тәжірибелік жұмыс. Оқушылар фигура ішіндегі толық торкөздер мен толық емес торкөздерді санайды. Фигураның ауданын толық торкөздерді қосу арқылы және 2-ге бөлінген толық емес торкөздерді санау арқылы анықтайды.

Оқулықтағы 7-тапсырмада оқушылар тәжірибелік жұмысты орындайды. Жұмыс топта орындалады. Әр топқа әртүрлі формадағы және түрлі өлшемдегі фигуралар беріледі. Оқушылар ақ қағаздан палетка жасайды, сыртынан 1 см болатындай торкөз бойынша бүктейді. Фигуралардың ауданын өздеріне таныс тәсілмен анықтайды.

30-40

Оқулықтағы 8-тапсырма зерттеушілік қасиетті талап етеді. Оқушылар пәтер сызбасын қарайды, қонақ үйдің, кіреберістің барлық жағындағы ұзындықтарын қосып, периметрін анықтайды. Тапсырманың соңғы сұрағы оқушыларда функционалдық сауаттылық қалыптасқанын тексереді. Оқушылар қажетті еденкемердің (плинтус) ұзындығы есіктің ауданын алып тастағанда, қонақ бөлменің периметрі болатынын түсіну керек.

Оқушылар бір-бірінің сабаққа деген ынтасын бағалайды және бір-біріне және сабақ өткізгені үшін мұғаліміне алғыс айтады. Сабақтың осылай аяқталғаны қажеттілікті қанағаттандыру мүмкіндігін береді жеке тұлғаны мойындаудың әр адам үшін маңыздылығын қалыптастырады.

3.1.3.3. Шамалар мәндерін (мм, см, дм, м/ г, кг, ц, т / л/ см², дм², м²) салыстыру және амалдар орындау.

3.5.1.1. 2-3 амалмен орындалатын есепті кесте, сызба, қысқаша жазба түрінде модельдеу.

3.5.1.4. Шамалар арасындағы тәуелділікке; пропорцияның белгісіз мүшесін табуға берілген есептерді талдау және шығару.

Ауданы бар заттар мен фигураларды атау.

Аудан, палетка, өлшем.

Ненің көмегімен ауданды өлшеуге болады?

Фигуралардың аудандарын қалай салыстырамыз?

0-3

Математика не істей алады?

• 
  Астрономға алыстағы жұлдыздардың жолдарын анықтауға көмектеседі.
  
• 
  Инженер математиканың көмегімен реактивті ұшақты, кеме мен электр станциясын жобасын жасайды.
  
• 
  Ал теңізшіге теңіздегі кеме жолын көрсетеді.
  
• 
  Сонымен, математика барлық санау қажет болатын заттарды санайды. Математикалық білім бізге өмірде және еңбегімізде қажет болады.
  

4-6

Оқушылар 1-тапсырмаға берілген суреттерді қарап, әр алаңға салу үшін қанша тақтатас кететінін санайды.

7-11

Мұғалім оқулықтағы 2-тапсырманы орындауды ұсынады. Оқушылар дәптер бетіне қабырғасы 10 см немесе 1дм болатын шаршы сыз. Тапсырма «осы шаршының ауданын табу» оқушыларды мәселелі жағдаяттарға әкелу.

12-29

Мәселелі жағдайды шешу үшін мұғалім сұрақтарға жауап беруді ұсына отырып, жұмыс жоспарын құрады:

– дұрыс форманың ауданын анықтау үшін не істеу керек. (Өлшем бірлікті мақсат етіп қою қажет.)

– Берілген фигураны қандай бірлікпен өлшеуге болады? (дм² , см^2-мен)

– Фигураның ауданын квадрат сантиметрмен қалай өлшеуге болады? (Оны қабырғасы 1 см болатын шаршыларға бөлу керек, осындай қанша шаршы бар екен.)

Оқушылар көлденеңінен және тігінен 1 см қадаммен сызады, бір сызықтағы торкөздерді санайды – бұл бір ондық, фигураның бойына осындай қанша ондық сыяды (10 ондық см² немесе 100 см²).

Мұғалім оқушылар ауданның өлшем бірлігінің қалыптасуында қандай заңдылық байқағанын сұрайды. (қабырғасы 1см квадрат – ауданның өлшем бірлігі – 1 квадрат см, см², қабырғасы 1дм болатын квадрат – ауданның өлшем бірлігі – 1 квадрат дм, дм²).

– Сіз ұқсастық бойынша егер қабырғасы 1м (1 квадрат метр, 1 м²) болса, кілемнің ауданын таба аласыз ба?

2-(б) тапсырма бойынша оқушылар тәжірибелік жұмыс жасайды, қабырғасы 1 м болатын квадраттың қанша квадрат дециметрден тұратынын санайды. Тереңірек түсіну үшін әр топқа қабырғасы 1 м болатын қағаз беріледі. Бір топқа үлкен сызғыш беру керек, ал екінші топқа қабырғасы 10 см болатын түрлі түсті қағаздан жасалған шаршы беріледі. Үлкен сызғышы бар топта шаршының қабырғасына әр 10 см сайын сызық қалдырады (әр бала қағаздың бір жақ бетін сызуына болады), тігінен де көлденеңінен де сызық жүргізеді. Түрлі түсті қағаздан шаршысы бар топта оқушылар бірінен соң бірі үлкен қағаз бетіне жабыстырады, содан кейін қабырға бойымен арасынан қалдырмай жабыстырады. Оқушылар бір шаршы метрде қанша дециметр квадрат бар деген шешімге келеді.

3-тапсырма жұппен орындалады, оқушылар кезек-кезек бір-біріне бұдан да үлкен жаңа аудан өлшем бірліктерін түсіндіреді.

4-тапсырмада оқушылар сандық көлем амалдарын орындайды.

30-40

4 (а) тапсырма орындалады.

5-тапсырманы оқушылар түрлі әдіспен шығарады.

6-тапсырманы өзіне ыңғайлы тәсілмен шығарады.

• 
  Сабақта қандай тапсырмалар қызықтырарлық болды?
  
• 
  Бүгінгі сабақта түсінгенің қай жерде керек болуы мүмкін?
  
• 
  Өз жұмысыңызды бағалаңыз.
  
• 
  Бәрі өзіңіз ойлағандай болды ма?
  
• 
  Неге?