ЖҰМЫС БЕРУШІ МЕН ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ

27

3 

ЖҰМЫС БЕРУШІ МЕН ҚЫЗМЕТКЕРДІҢ 

НЕГІЗГІ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ.

Жұмыс беруші:

1)  Қазақстан  Республикасы  еңбек  заңнамасының,  келісім-

дердің,  ұжымдық,  еңбек  шарттарының,  өзі  шығарған  актілердің 

талаптарын сақтауға;

2) жұмысқа қабылдау кезінде осы Кодексте белгіленген тәртіп-

пен және жағдайларда жұмыскерлермен еңбек шарттарын жаса-

суға;

3) жұмысқа қабылдау кезінде осы Кодекстің 32-бабына сәйкес 

еңбек шартын жасасу үшін қажетті құжаттарды талап етуге;

4) жұмыскерге еңбек шартында келісілген жұмысты ұсынуға;

5)  жұмыскерге  Қазақстан  Республикасының  нормативтік 

құқықтық  актілерінде,  еңбек,  ұжымдық  шарттарда,  жұмыс  бе-

рушінің  актілерінде  көзделген  жалақы  мен  өзге  де  төлемдерді 

уақтылы және толық мөлшерде төлеуге;

қызметкерлер-

мен еңбек шар-

тын өзгертуге, 

толықтыруға 

және бұзуға;

 жұмыс бе-

рушiнiң ак-

тiлерiн шыға-

руға

қызметкерге 

сынақ мерзi мiн 

белгiлеуге; қы-

зметкерлерден 

еңбек шар ты, 

ұжымдық шарт-

тар талап та-

рының, еңбек 

тәртiптемесi 

ережелерiнiң 

және жұмыс 

берушiнiң 

басқа да ак-

тiлерiнiң орын-

далуын талап 

етуге

қызметкер 

лердi көтерме 

леуге, оларға 

тәртiптiк жаза 

қолда нуға, қы-

змет керлердi 

материалдық 

жауапкершiлiк-

ке тартуға

еңбек мiндет 

терiн атқару 

кезiнде қыз 

меткердiң кел-

тiрген зиянын 

өтетуге;

сотқа жүгі нуге; 

қызметкердi 

оқытуға бай-

ланысты өз 

шығында рын 

өтетуге

Жұмыс берушінің құқықтары

28

6) жұмыскерді еңбек тәртіптемесі қағидаларымен, жұмыс бе-

рушінің жұмыскердің жұмысына (еңбек функциясына) тікелей қа-

тысы бар өзге де актілерімен және ұжымдық шартпен танысты-

руға;

7) жұмыскерлер өкілдерінің ұсыныстарын қарауға және жұмы-

скерлердің  өкілдеріне  ұжымдық  келіссөздер  жүргізу,  ұжымдық 

шарттар жасасу, сондай-ақ олардың орындалуын бақылау үшін 

қажетті толық және анық ақпарат беруге;

8)  осы  Кодексте  белгіленген  тәртіппен  ұжымдық  келіссөздер 

жүргізуге, ұжымдық шарт жасасуға;

9)  жұмыскерлерге  Қазақстан  Республикасының  еңбек  заңна-

масына,  еңбек,  ұжымдық  шарттарға  сәйкес  еңбек  жағдайларн 

қамтамасыз етуге;

10)  жұмыскерлерді  жабдықпен,  аспаптармен,  техникалық  құ-

жаттамамен және еңбек міндеттерін атқару үшін қажетті өзге де 

құралдармен өз қаражаты есебінен қамтамасыз етуге;

11) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту ту-

ралы заңнамасының талаптарына сәйкес жұмыспен қамту мәсе-

лелері жөніндегі уәкілетті органға ақпарат беруге;

12)  мемлекеттік  еңбек  инспекторларының  нұсқамаларын 

орындауға;

13)  егер  жұмысты  жалғастыру  жұмыскердің  және  өзге  де 

адамдардың  өміріне,  денсаулығына  қауіп  төндіретін  болса,  жұ-

мысты тоқтата тұруға;

14) жұмыскерлерді міндетті әлеуметтік сақтандыруды жүзеге 

асыруға;

15)  жұмыскер  еңбек  (қызметтік)  міндеттерін  атқарған  кезде 

оны жазатайым оқиғалардан сақтандыруға;

16) жұмыскерге жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысын 

беруге;

17)  жұмыскерлердің  еңбек  қызметін  растайтын  құжаттардың 

және  оларды  зейнетақымен  қамсыздандыруға  арналған  ақша-

ны ұстап қалу мен аудару туралы мәліметтердің сақталуын және 

мемлекеттік архивке тапсырылуын қамтамасыз етуге;

18) жұмыскерге зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайла-

ры мен кәсіптік аурудың болу мүмкіндігі туралы ескертуге;

19)  жұмыс  орындары  мен  технологиялық  процестерде  тәуе-

келдерді болғызбау жөнінде шаралар қолдануға, өндірістік және 

29

ғылыми-техникалық прогресті ескере отырып, профилактикалық 

жұмыстар жүргізуге;

20) жұмыс уақытының, оның ішінде әрбір жұмыскер орындай-

тын  үстеме  жұмыстардың,  зиянды  және  (немесе)  қауіпті  еңбек 

жағдайларындағы жұмыстардың, ауыр жұмыстардың есебін жүр-

гізуге;

21)  жұмыскердің  еңбек  (қызметтік)  міндеттерін  орындауы 

кезінде  оның  өмірі  мен  денсаулығына  келтірілген  зиянды  осы 

Кодекске  және  Қазақстан  Республикасының  өзге  де  заңдарына 

сәйкес өтеуге;

22) еңбек жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның және еңбек 

инспекциясы  жөнiндегi  жергілікті  органның  лауазымды  адамда-

рын, жұмыскерлердің өкiлдерiн, еңбектi қорғау жөнiндегi техника-

лық инспекторларды ұйымдардағы еңбек қауiпсiздiгiнiң, жағдай-

ларының  және  еңбектi  қорғаудың  жай-күйiне  және  Қазақстан 

Республикасы  заңнамасының  сақталуына  тексерулер  жүргізу 

үшін, сондай-ақ еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға-

ларды және кәсiптiк ауруларды тергеп-тексеру үшiн кедергiсiз жi-

беруге;

23) жұмыс беруші айқындайтын, он сегіз жастан кіші жұмыскер-

лердің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыра-

тын құжатта көрсетілсе) және туған жылы, күні, айы көрсетілетін 

тізілімдердің немесе басқа да құжаттардың жүргізілуін қамтама-

сыз етуге;

24) жұмыскердің дербес деректерін Қазақстан Республикасының 

дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасына сәй-

кес жинақтауды, өңдеуді және қорғауды жүзеге асыруға;

25) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша ішкі бақы-

лауды жүзеге асыруға міндетті.

Қызметкердiң  құқықтары  (Еңбек  кодексінің  22-бабының 

1-тармағы): 

1) осы Кодексте көзделген тәртіппен және жағдайларда еңбек 

шартын жасасуға, өзгертуге, толықтыруға, тоқтатуға және бұзуға;

2) жұмыс берушіден еңбек, ұжымдық шарттардың талаптарын 

орындауды талап етуге;

3) еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға;

4) еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғаудың жай-күйі туралы 

толық және анық ақпарат алуға;