30
1.2 кесте - НМП типті насостардың негізгі параметрлері
1.5.4 Магистралды насостардың сипаттамасы.
Ортадан тепкіш насостарды жобалау және қолдану кезінде
сипаттаманың үш түрі барынша кең қолданысқа ие болды (ГОСТ 17398 - 72).
Насос сипаттамасы – айналу жиілігі мен айналатын сұйық ортаның
насосқа кіре берісіндегі физикалық қасиеттері тұрақты болған жағдайда,
насостың негізгі қасиеттерінің (насосқа жеткен ағын Н, қуаттылық және т.б.)
беріліске Q тәуелділігі. Бұл қасиеттер әдетте сұйықтықтың тығыздығы және
қоймалжыңдығы арқылы есептеледі. Анықтамалықтарда магистралды
насостарды суық суда өткізілген зауыттық сынақтардағы нәтижелері бойынша
мәліметтер келтіріледі. Магистралы насостарды тұрақты өндіріске қабылдау
мұнай құбырының мұнай айдашы бекеттерінің жұмыс жағдайындағы
мұнаймен жасалған өндірістік сынақтар негізінде жүзеге асады. 4 суретте НМ
10000-21 насосының судағы және қоймалжыңдығы 0,06*10
-4
м
2
/с болатын
мұнайда жасалған сипаттамасы келтірілген. Көре алатынымыздай, өндірістік
сынақтар паспорттағыға қарағанда біршама төмен нәтиже көрсетеді. Алайда,
суда
және
мұнайда
өткізілген
сынақтардан
алынған
нәтижелер
сипаттамасының өзара орналасуының басқа да түрлері болуы мүмкін.
Мұнай құбырларының технологиялық ерекшеліктері магистралды
насостардың сипаттамасына төмендегідей негізгі шарттарды туындатады:
Ағындық сипаттама, барынша көлбеу түрде біркелкі төмендеуі тиіс,
біркелкілік берілістің кез-келген диапазонында желідегі жұмысқа тұрақтылық
береді; оның көлбеу сипаты дросселдеуге кететін шығынды азайтып,
құбырдың беріктік запасын барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік береді;
құбырға түсетін динамикалық жүктемелерді азайтатындай құбырдағы қысым
тұрақты болуы тиіс.
Сорғыштың типі оның к.п.д.-сы ең үлкен болатындай болып таңдалуы
қажет, үлкен диаметрлі құбыр желістерінде қолданылатын НМ 7000-210 және
Тип
К.
П
.
Д
.
%
Масса, кг
Рұ
қс
ат
бе
рі
лет
ін
кави
та
-
ци
ял
ы
з
ап
ас
Бер
іл
іст
ің
қу
атт
ы
лы
ғы
Т
ип
К.п.д.
%
Рұ
қс
ат
бе
рі
лет
ін
кави
та
-
ци
ял
ы
з
ап
ас
Бер
іл
іст
ің
қу
атт
ы
лы
ғы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
НМП
5000-
115
НМП 3600-78
НМП 2500-74
5
2
3
324
775
775
3,5
3
3
1600
800
800
Пв 1250-60
Пв 2500-80
Пв 3600-90
6
2
4
2,2
3,2
4,8
400
800
1250
31
НМ 10000-210 ірі тораптық сорғыштары 89 % к.п.д.-ға ие, бұл ең жақсы
әлемдік жетістіктерге сәйкес келеді;
К.п.д. берілістердің мүмкін кең диапазонында айтарлықтай азаймауы
керек; мұнай желістерінің жұмыс тәртібін реттеу кезінде, олардағы шығын
кең ауқымда өзгереді, шамамен 0,3-тен 1,2 Q
0
-ге дейін (бұл жердегі Q
0
–
сорғыштың оңтайлы берілісі); к.п.д. төмендеуі әдетте 0,3-тен 1,2
Q
0
беріліс
диапазонында 2-3 %-дан аспайды.
Сорғышқа жиынтықталатын қуат, алғашында берілістердің өсуіне қарай
шамамен сызықтық түрде көбейеді. Көптеген сорғыштар максималды беріліс
аумағында сипаттаманың көлденең жерге ие, ол жерде берілістің өсуіне қарай
энергияның салыстырмалы шығыны (мұнайдың 1м
3
жатқызылған) азаюы
мүмкін.
Сорғыштың сипаттамасын алу мақсатында, оны сынақтан өткізу
максималдыдан бастала отырып, кем дегенде 10 берілісте өткізіледі. Тәртіп
айдау тиегінің жабылу деңгейімен орнатылады. Әр тәртіпте (берілісте) Q, Н, N
және η өлшенеді және есептеледі.
Жеке кавитационды сипаттама берілістің, айналу жиілігінің, сорғыға
кіру кезіндегі сұйық ортаның физикалық қасиеттердің тұрақты көрсеткіштері
кезіндегі, қысым мен сорғы к.п.д.-сының кавитационды қордан графикалық
тәуелділігі болып табылады. Жеке кавитационды сипаттама ГОСТ 6134-71-ге
сәйкес алынады. Оны өнеркәсіптік жағдайларда алу тәртібі келесідей болып
табылады. Сорғыштың жұмыс тәртібі орнатылады және қуатталады
(Q,H=const). Біртіндеп кіру тиегі жабылады, ал шығу қысымы H=const
жағдайы бойынша реттеледі. Оның әр орналасуы үшін (15 нүктеден кем емес)
қысымның және кавитационды қордың көрсеткіштері есептеледі. Δh-тың
белгілі бір көрсеткішінде сорғыштың қысымы төмендей бастайды. Сорғыш
қысымының 2%-дық түсуі сәйкес келетін Δh көрсеткіші критикалық деп
аталады (Δh
к
). Сорғыштың қалыпты жұмыс үрдісінде кіру кезіндегі қысым
сәйкес жол берілетін кавитационды қордың қысымынан аз болмауы тиіс
Δh
қос
= AΔh
k
,
(1.11)
бұл жерде А – қор коэффициенті, ол 1,1÷1,3-ке тең, ол сорғыш типіне
және айдап қотарылатын сұйықтықтың қасиеттеріне байланысты.
Кавитационды сипаттама айналу жиілігі мен сорғышқа кіру кезіндегі
сұйықтық қасиеттеріндегі тұрақтылық кезінде, жол берілетін кавитационды
қордың сорғыштың берілісіне графикалық тәуелділігі болып табылады.
Кавитационды сипаттама сорғыштың кавитационды емес жұмысын есептеу
үшін бастапқы болып табылады, және ол жиі сорғыштың сипаттамасы
құрамына қосылады. Кейде дәл осы сипаттамаға критикалық қордың
берілістен тәуелділігі қисығы салынады, ол Δh
қос
Q қисығынан төмен өтеді.
Егер әртүрлі берілістер кезіндегі жеке кавитационды сипаттамалардың
жинағы болса, кавитационды сипаттаманы құруға болады.
