Дипломдық ЖҰмыс мамандығы : 5В100100 «Өрт қауіпсіздігі» Тақырыбы

ТАПСЫРМА

Жұмыс тақырыбы: «Алматы облысы, Мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің өртке шығу құрылымының анализі »

2. Аяқталған жұмысты (жобаны ) тапсыру мерзімі 2015 ж.

3. Жұмысқа (жобаға) бастапқы берілгендер объектінің мінездемесі

4. Өңдеуге жататын сұрақтар тізімі немесе қысқаша мазмұны, тарауларды орындау мерзімдері:

5. Тапсыру мерзімі 2015 жыл.

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету қазіргі уақытта өзекті және қыйындап бара жатқан мәселе болып табылады. Өртке қарсы қызметінің іс-қыймылын арттыру үшін біршама түрлері бар. Мысалы, материалдық-техникалық базаны жетілдіру. Аталмыш әдіс әрине жаңа және маңызды емес деп есептейді көпшілік, өйткені ол құрылымға біршама қаржы құюды талап етеді, сондықтан оның қолдануы қыйыншылықтар туғызады. Алайда, осы мәселе, жалпы Мемлекеттік өртке қарсы қызметін ұйымдастыруын және басқаруын жетілдіруін басты мәселесіне әкеп соқтырады, сондықтан осы әдісті қолдану өзекті мәселе деп есептеймін. МӨҚҚ іс-қыимылының деңгейін арттыру үшін басты резервтерді, басқаруды ұйымдастыру және қоғамның, халықтық қожалығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кеңінен тарту арқылы, іске асыру қажет.[1].

Өртке қарсы қызмеатінің (әрі қарай мәтін бойынша ӨҚҚ) сферасында ғылыми басқару қағидасы, ӨҚҚ жүргізу процесінің заңдылықтарын талдауды және оның бөлімшелері мен аппараттарын басқаруды, аталған заңдылықтарды шығармашылық жұмыспен қоладануы арқылы іске асыруды және жаңа басқару құрылымын шығару, кадрларды іздеу мен оларды дұрыс орналастурды, талап етеді.

Мемелекеттік ӨҚҚ ұйымдастыру мен басқаруы, алдын ала, терең ғылыми талдауды қажет етеді, мүмкіншілікпен, ӨҚҚ қызметкерлері алдына қойылған мақсаттардың кеңінен тараған тәжірибелік жағдайларды және барлық ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешуін талап етеді.

Осымен қатар, аталмыш ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешу жолдары, қазіргі басқару ғылымындағы барлық заманауи әдістер мен шараларды, оның ішінде, жүйелік, кешендік, мақсаттық және бағдарламалық шешу жолдарын қолдану қажет. Осы уақытқа дейін, аталмыш мәселелер ӨҚҚ құрылымында, әрине адамның басқа іс-салаларындағындай, көпшілікті жағдайларда басшылардың, қызмет атқару барысында жиналған тәжирибесі мен іс-әрекеттері арқылы шешіліп келген. Алайда, аталмыш басқаруды жетілдіру мәселелерінің деңгейі мен қиындығы, қазіргі уақытта соншама жоғарлап кеткені біршама, сондықтан оларды шешу мақсатта, арнайы ғылыми жолымен жетілдірілген нұсқаулықтар өте қажет.[2].

Атап айтқанда, ӨҚҚ тиісті және шапшан қызмет ету үшін, оның бойындағы ұйымдастыру-басқарушылық және басқа да мәселелерді шешу мақсатында, қызметті кешенді түрде кеңінен ғылыми зерттеуді жүргізу қажет, оның ішінде, осы қызметті атқару барысындағы ұйымдастыру, функционалдық, аумақтық және салалық аспектілерді анықтау талап етуде.

Аумақтық аспектке ӨҚҚ іс-қимылының әр-түрлі әкімшілік-территориалдық бірліктерде: қалалардағы, ауыл елді-мекендердегі, аудандардағы, облыстардағы және т.б. мекен-жайлардағы қызметін талдау.

Салалық аспектке: ӨҚҚ іс-қимылының әр-түрлі халықтық қожалықтарының объектілеріндегі қызмет ерекшелігін талдау.

Функционалдық аспектке: ӨҚҚ басқару аппаратының (бөлімдерінің), өрт сөндіру қызметінің, жөндеу-техникалық бөлімшелерінің, Мемлекеттік ӨҚҚ орта және жоғары оқу орындарындағы процесстерді зерттеу.

Сонымен, ұйымдастыру аспектке: бастысы, қызмет атқарудағы және тез арада орын алған ӨҚҚ ұйымдастыру құрылымдарын терең талдап және зерттеу.

Аталмыш саладағы ұйымдастыру-басқару мақсаттарды шешу үшін біршама ақпаратты жинау және қорыту, осымен қатар, кең есептеуді қажет етеді. Осы жұмысты қазіргі уақытта жаңа есептегіш техникасы тиісті түрде атқара алады.

Алайда, басты келесіні түсініп алу керек. Аталмыш әдістерді қолдану мақсаты, ұйымдастыру-басқарудағы туындаған мәселелерді, тиісті бір немесе бірнеше (альтернативтік) түрде шешімдерді табу. Осымен қатар, аталмыш шешімді қабылдау немесе қабылдамау, ол әр ғылыми пәннің шегінен шығып, түпкілікті, зерттеу саласының басшылығының құзырында болады.

Сондықтан, ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді математикалық методттар арқылы шешуді тиімді деп есептеуге болады, осымен қатар, мәселелерді шешуге тәжірибелі және тұжырымды болу мақсатында оларды басқа да әдістермен бірге қарастырған жөн.

Одан басқа, математикалық әдістерді қолдануды белгілі шектеуі, ол әр математикалық жүйе, зерттеудегі оқиғалар мен процесстерге маңызды әсер ететін барлық факторлар мен параметрлерді толықтай есепке ала алмайтындығы.[3].

Басқаруда математикалық әдістерді қолдану арқылы алған нәтижелер, негізге алған басты ақпараттың дұрыстығы, тиісті болып шығады.

1. 
   Зерттеу объектінің мінездемесі географиялық орналасуы
   

Алматы облысының жалпы мінездемесі: аумағының ауданы – 224,0 мың км², Қазақстанның облыстарының алаңының орташа арифметиалық есебі бойынша – 194,6 мың км² ауданды құрайды.

Алматы облысы Республикамыздың – оңтүстікте Солтүстік Тянь-Шань тауларының ортасында, солтүстік-батысында Балқаш көлі және солтүстік-батыста Іле өзенімен, шығыста Қытай халық Республикасымен шекарас. Осы мекен-жайдың «Жетісу» - «Семиречье» деген атауы бар. Солтүстікте облыс Шығыс Қазақстан облысымен шекаралас – шекара ірі көлдері бойларымен өтеді: Балқаш, Алакөл, Жалаңашкөл, Сасықкөл тұзды және тұзшы – Ұялы көлдерімен шекаралас. Солтүстікте Балқашқа таяу болғандықтан Алматы облысы шамалы төмендеп, жазықтау бола келе, құмды Сарыесік-Атырау, Тауқұм және Мойынқұммен шекараласады.[15].

Барлық солтүстік жартысын солтүстікке кішкене төмендеген Жетісудың оңтүстігінің (немесе Балқаштық) Үлкен Бақанас тегістігі алып жатыр (биіктігі 300-500 м), кеуіп қалған – бақанастармен кесілетін, кеңінен құйылғыш және топтасқан (Сары-Ішекқотрау, Тауқұм) құмдарымен. Ал оңтүстігінде, биіктігі 5000 м дейін жететін: Кетмен, Іле әр жағындағы Алатау қойнауларымен және Күңгей-Алатау қойнаулары орналасқан. Солтүстігінде, таушықтар мен кең емес тау алдындағы тегістіктірмен қоршалған. Оңтүстігінің барлығы – аса жер сілкіністік аумағына жатады.

Өте алмайтын Солтүстік және Орталық Тян-Шань тауларымен қоршалған, оның таңқаларлық қойнаулары Қазақстанның Қытаймен арасының шекарасын байқатады. Тегістіктерде жылдам құрылықтық климат байқалады, жылына ауа тамшылары 300 мм дейін құрайды. Тау етектерінде климат едәүір жұмсақтау балады, көпшілікте жылы мерзімдер байқалады, ауа тамшылары 600 мм дейін жетеді..

Солтүстіктің тегістік аумағында жылдам құрылық климат байқалады, осы аумақта қыста суық болып келеді ( қантар айында -9^оС...-10^оС), жазғы мезгілі ыстық (шілде айында +24^оС). Жылына барлығы 110 мм ауа тамшылары түседі. Тауетегінің климаты жұмсақтау келеді. Таулы аймақтарында тікелей белдеу байқалады; ауа тамшылары 700-1000 мм/ж түседі. Вегетациалық мезгілі тау етектері мен тегістіктерде 205-225 күнге дейін.

Солтүстік пен солтүстік-батыс жазықтықтарында, жалғыз ғана өзен – Іле өзені, осы өзен өзі бойында көп милы жерлерді құрап Балқаш көлінің батыс жағалауына құйылады. Оңтүстік, тауетектік жағында өзендері мол, олардың көпшілігі (Құрты, Қаскелен, Талғар, Есік, Түрген, Шелек, Шарын және т.б.) өзі басын таулардан алады, алайда Іле өзеніне көпшілігі жетіп құйылмайды. Өзендер құмдар арасында жоғалып немесе жерді су ару қолдануға алынып қалады. Таулар арасында көп тұшшы кіші көлдер бар (мысалы Үлкен Алматылық және т.б.) және минералды көлдер ол Алма-Арасан және т.б. Облыста Қазақстанның жартылай гидроресурстарына ие, ол жүздеген таулы өзендерімен гидроэлектростанцияларын құруға болады. Осымен қатар, Жел энергисының ірі потенциалы бар, оны Жоңғар және Шелек өткелдері арқылы қолдануға болады.

Жер-өсімдік жағынан өте әр-түрлі облысына жатады. Тегістік жағында – жартылай құмды және құмды, тұзды жерлерінде сексеуіл алып жатыр; көктем мезгілінде балшық жердерінде эфемерлер мен эфемероидтармен сипатталады. Тұзды жерлеріде орын алады. Балқаштың милы жағалауында, ал Іле өзенінің дельтасы мен етегінде қамысты, көгалды және галофиттік өсімдіктер пайда болады, тұзды жерлерінде көпшілкте тоғайлы талшықтар мен өсімдіктер орын алады.

Биіктігі 600 м жететін таулы жерлерде, жартылай құмды жер, көгалды шөпті, ірі талдармен өскен жерлерге ауысады,биіктігі 800-1500 м астам қара жерлерде парктік типті талдар мен ірі өсімдіктерге айналады, биіктгі 1500-1700 м жететін жерлерде жер құрамы субальптік типке айналып арша талдарына көшеді (тянь-шань аршасы, арча, пихта талдары кездеседі), 2800 м биіктікте төмен шөпті альптік көгалдары мен талшықтар тундра таулы жерлерге ауысады. [15].

2. 
   Экономика
   

Облыс анық көрсетілген аграрлы-индустриялдық аймағы бола тұра, оның ішінде, экономикалық-кәсіптік потенциалы биік аумағына жатады.

Облыстың аумағы жұмсақ климаты орын алған географиялық орналасуына байланысты, осымен қатар, құнарлы жерлері мен суына бай, аймақтың көліктік өткелдері ірі, осымен қоса, басқа шетел мемелекеттерімен жақын шекаралас болғандықтан, облыстың айрықша ерекшеліктері бар.[14].

Алматы қаласының бойында шикі заттың кең базасы болғандықтан, өсімдік және сүт кластерларын құруды қажет етеді, осымен қатар, минералды-шикі заттар және кәсіптік потенциалы биік болғандықтан «Құрылыс материалды» кластерін дамытуын қажет етеді.

2. 
   Халықтың саны
   

1.1 кестеде Алматы облысының 2005 жылдан 2014 жылға дейін алынған халықтың санының динамикасы есепке алынды.

2. 
   Алматы облысының халқын Мемлекеттік өртке қарсы қызметімен қорғаудың деңгейі
   

2. 
   Өрттің орын алуына әкеп соқтыратын табиғат тәуекелдері
   

• 
  жер сілкінісі; -сел жүруі;
  
• 
  қардың көшкіні; -сырғыманың тәуекелі;
  
• 
  қаты жел соғудың тәуекелі; - қаты тұман болуының тәуекелі;
  
• 
  қаты тұман болуының тәуекелі;
  
• 
  ауа температурасының қаты көтерілуі тәуекелі; [15]
  

2. 
   Мемлекеттік өрт сөндіру қызметі бөлімшесінің шұғыл қызметінің талдауы.
   

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері, қазіргі уақытта актуалды және қыйындап бара жатыр. Өртке қарсы қызметінің іс-қыймылын арттыру үшін біршама түрлері бар. Мысалы, материалдық-техникалық базаны жетілдіру. Аталмыш метод әрине жаңа және маңызды емес деп есептейді көпшілік, өйткені ол структураға біршама қаржы құюды талап етеді, сондықтан оның қолдануы қыйншылықтар туғызады. Алайда, осы мәселе, жалпы Мемлекеттік өртке қарсы қызметін ұйымдастыруын және басқаруын жетілдіруін басты мәселесіне әкеп соқтырады, сондықтан осы методтты қолдану актуалды деп есептеймін. МӨҚҚ іс-қыимылының деңгейін арттыру үшін басты резервтерді, басқаруды ұйымдастыру және қоғамның, халықтық қожалығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кеңінен тарту арқылы, іске асыру қажет.

Өртке қарсы қызметінің (әрі қарай мәтін бойынша ӨҚҚ) сферасында ғылыми басқару қағидасы, ӨҚҚ жүргізу процесінің заңдылықтарын талдауды және оның бөлімшелері мен аппараттарын басқаруды, аталған заңдылықтарды творчестволық қоладануын арқылы іске асыруды және жаңа басқару структураларын шығару, кадрларды іздеу мен оларды дұрыс орналастурды, талап етуде.[4].

Өрттерді сөндіру, зардап шеккендерді құтқару және опатты-құтқару жұмыстарын өткізу мемлекеттік өртке қарсы қызметінің жедел бөлімшелерінің басты мақсаттары болып есептеледі.

Өртке қарсы қорғау жағынан қарағанда, мекен-жайлардың (қалаларда, ауылдық жерлерде) жедел жағдайы, көпшілік жағдайларда өртке қарсы қызметінің әр мекен-жайдың қауіптердің мінездемелейтін өзі жеке ерекшелігінің комплекстік жағдайларымен байланысуында тұр.

Қазақстан Республикасының селитебтік аумақтарды, стратигиялық, мемелекеттік аса маңызды объектілерінің және өмірге маңызды мемелекеттік мүлікті объектілерінің өртке қарсы қорғауын, Қазақстан Республикасының төтенше жағлайлары бойынша Комитетінің 415 өртке қарсы бөлімшелері қамтамасыз етеді. Күнделікте тәулік режимде әскери кезекшілікте шамамен 2500 өртсөндіруші тұрады. Орташа шамамен алғанда тәулік бойы республикамызда 40-тан астам өрттер орын алуда, өртке қарсы бөлімшелер дабыл соғумен оқиға орнына шамамен 160 шығуларды атқарады.[5].

3. 
   Құқықтық-ұйымдастыру және нормативтік-техникалық құжаттарды талдау.
   

• 
  Қазақстан Республикасының Үкеметінің Заңдары, Қаулылары – 66;
  
• 
  Техникалық Регламенттер – 4;
  
• 
  ҚР СТ – 94;
  
• 
  МБСТ (ГОСТ) – 120;
  
• 
  Әдістемелер мен Нұсқаулықтар – 21;
  
• 
  Ережелер – 15;
  
• 
  Аймақтық құжаттар – 13;
  
• 
  СНиП, ВСН и СН -91;
  
• 
  Ережелердің жиынтығы, СНиП-ке оқу құралы – 8;
  

2. 
   Қазақстан Республикаснда өртке қарсы қызметтердің ұйымдастыру бойынша нормативтері.
   

Кесте де тиісті түсініктемелерді қажет етеді. Оның ішінде көрсетілгендей, мысалы, ӨҚҚ ұйымдарының алғашқы нормативтері туралы ғылыми түсіндірулері Совет үкіметі уақытының 1980 жылдары шыға бастаған. Қазақстан Республикасы тәуелсіздік жариялаған уақыттан бастап өртке қарсы бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыру жөніндегі өртке қарсы саласындағы өзіміздің жаңа нормативтік базасы құрыла бастады.

1930 ж. бастап осы уақытқа дейін эмпериялық негіздегі нормативтер қолданылып, олар өз тиімділігін беріп тұрған, алайда түпкілікті мәселені толықтай шешуге мүмкіншілік болмаған.[6].

1926 жылдан бері Совет үкіметінің өрттен қорғау күзетінде өртсөндіргіш автокөліктер болған, олардың қамту радиусы 2,5 қашықтыққа ұзартылған (бұл жағдайда өртсөндіргіш көліктің оқиға орнына келу уақыты нормативтер бойынша көліктің орташа жылдамдығын 30 км/сағ есепке алған). Алайда, 1930 ж. РСФСР ВСНХ Совет Үкіметінің НКВД және НКПС бірлесіп ат арбалармен қамтылған қалалық өрт сөндіру құрамдарының аумақтық шығу радиусын 1,5 км бекітіп және өртсөндіргіш автокөліктерімен қамтылған құрамдарының радиусы 3 км ұзартылған. Кейінгі 3 км норматив қалалық өрт сөндіру деполарында осы уақытқа дейін бірегей көрсеткіш болып 75 жылдан астам сақталып келеді.

1950 жылдардың басында осы нормативке өрт сөндіргіш машинарға қатысты тағы бір норматив қосылды. Алайда тәжірибеде осы екі нормативтер қолданылмаған, атап айтқанда, көпшілік жағдайларда қамту радиусын сақтауға мүмкіншілік болмаған (бернеше себептерге байланысты), ал өртсөндіргіш автокөліктердің сандары туралы нормативі қалаларда көпшілікте көбейтілген.

Алайда, осы бағытта жергілікті атқару органдары тарапынан тиісті нәтижелер байқалмайды. Аталған жағдайда заңқұрастырушыға, жергілікті атқару органдарының функцияларына, өрт сөндіру қызметтері жоқ ауылдық мекен-жайлардың өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақстында, өрт сөндіру бекеттерін құруды жүктеу қажет.[6].

2. 
   Техникалық регламеттер.
   

Өртке қарсы қызметінің бөлімшелерінің қала және елд-мекендерді орналасуы келесі негіздерден бекітіледі, мысалы қалада алғашқы өрт сөндіру бөлімшенің оқиға жеріне жету уақыты 10 минуттан аспау қажет, ал елд-мекенде ол – 20 минуттан аспау қажет. Аталғанда, елді-мекенде жедел іс-қимылының нормативтік уақыты (20 минут) бір жағынан елді-мекеннен өрт сөндіру бөлімшенің орналасу алысытығын есепке алынады, ал екінші жағынан объектілердің өртке қауіптігін есепке алмайды, осы жағдай ауылдық мекен-жайларда оншақты жылдан астам (ағаштан, қамыстан) салынған және тез өртену ескі баспана орналасуы, осымен қатар, жаңғыш заттар орналасуы мүмкін. Аталған факторлар өрттен келген залал мөлшеріне түбінде әсер етеді.

Қалалар мен елді-мекендерде өрт сөндіру деполардың және өртсөндіргіш автокөліктердің саны, Қазақстан Республикасының аймағында қолдануға рұқсат берілген, құрылыс нормалардың талаптарына сай бекітіледі.

Өнеркәсіптік мекеменің аймағында объектілік өрт сөндіру қызметінің бөлімшесінің орналасуы, объектінің қорғалуы және өрт сөндіру бөлімшенің өртті сөндіруге шығу мақсаты бойынша есептеледі.

Объектілерді өрттен қорғау бағытталған өрт сөндіру депоның қамту радиусы «Объектілерді қорғауға арналған өртсөндіргіш техникасының талаптары» ҚР-ның Техникалық Регламенттің талаптары бойынша бекітіледі.[4].

Объектілік өртке қарсы қызметінің бөлімшесінің жеке құрамы және өрт сөндіргіш автокөліктердің саны өнеркәсіптік мекеменің әкімшілігімен өртке қарсы қызметінің саласының өкілетті органымен келісіліп, Қазақстан Республикасының заңнамаларына сай, бекітіледі.

Аталмыш Техникалық Регламетінің 16 және 17 тармақтарына сай, [4].

келесі бекітілген:

16). Өртке қарсы қызметінің бөлімшелерінің қала және елді-мекендер аймағында орналасуы, өрт сөндіру автокөліктерінің және бөлімшелерінің жеке құрамының саны «Өрт қауіпсіздігінің талаптары» Техникалық Регламенттің талаптары бойынша бекітіледі.

17). Объектінің өрт сөндіру қызметі өрт сөндіру машиналарымен келесі жағдайларда қамтылу қажет:

1). объектінің (өнеркәсіптік мекемелері категориясына жататын) жергілікті мемелекеттік өртке қарсы бөлімшесінен орналасу жерінен ең алыс орналасқан, құрылысқа дейін, объектінің құрылыстарының жалпы қолданыстағы жолдардың бойындағы немесе оларға жету ара қашықтығы:

2 км астам – ол атылу-өртену және өрт қауіпті А, Б жәнен В1-В4 категорияға жататын, құрылыстануы 50% астам ауданы бар өнеркәсіп орындарының болуы;

4 км астам - ол атылу-өртену және өрт қауіпті А, Б жәнен В1-В4 категорияға жататын, құрылыстануы 50% дейін ауданы бар өнеркәсіп орындарының болуы, осымен қатар, Г және Д категориясына жататын өнеркәсіптік мекемелері;

Жалпы ауданына қарағанда өнеркәсіптік мекеменің орналасу ауданында өртке қарсы ІІІ, ІІІб, IV, IVа және V деңгейіндегі ауданы 50% астам құрылыстар мен ғимараттары орналасқанда, өрттік деполарының қамтамасыз ету радиусын 40% азайту қажет.

2). объектінің (өнеркәсіптік мекемелері категориясына жатпайтын) жергілікті мемелекеттік өртке қарсы бөлімшесінен орналасу жерінен ең алыс орналасқан, құрылысқа дейін, объектінің құрылыстарының жалпы қолданыстағы жолдардың бойындағы немесе оларға жету ара қашықтығы:

2 км асатын – биіктігі 100 м аспайтын ғимараттары бар;

1 км асатын – биіктігі 100 м дейін және одан биік ғимараттары бар;

3). жергілікті МӨҚҚ бөлімшесінің қолданысында, биік деңгейден өрт сөндіруге және адамадарды құтқаруға өртті сөндіруге арналаған қажетті су көлемін қамтитын арнайы өрт сөндіргіш автокөліктердің болмауы.

Өртті сөндіруге қажет су көлемін талап ететін өртсөндіргіш автокөліктердін санын анықтайтын есептеу Методы аталмыш техникалық Регламетінің 3 Қосымшамасында көрсетілген.

«Өрт қауіпсіздігі жалпы талаптары» Техникалық Регламентті (осыдан әрі-қарай Регламент) қабылдауы, объектінің өрт қауіпсіздігі деңгейін бағалауға көзқарасты өзгертіп және өрт қауіпсіздігін бақылауды жүргізу методттарын қолдануға мүмкіншілік береді. Оның ішінде регламент бізге өрт тәукелі туралы ұғымды береді.

Өрт тәуекелі – өрт қауіпсіздігінің мүмкіншілігі мен оның адамдарға және бағалы материалдық заттарға қатысты нәтижелері санды мінездемесі. Регламент өрт тәуекелді - жеке және әлеуметтік түрлеріне бөледі.

Жеке өрт тәукелі (өрт алған жағдайда адам ажалы тәуекелі) – өрттің қауіпінің әсерінен адам ажалы орын алу мүмкін жағдайдың санды мінездемесі.

Әлеуметтік өрт тәуекелі (өрт орын алған жағдайда бір топ адам ажалы орын алуы тәуекелі) – өрттің қауіпінің әсерінен он немесе оннан астам адам ажалы орын алу мүмкін жағдайдың санды мінездемесі.

Аталған ұғымдардан көрсетілгендей, барлық өрт тәуекелдері объектілердің өртке қауіпті жағдайының санды бағасына негізделген.

Регламентпен алғашқы рет нормативтік түрде өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуін келесі шарттар бекітілген:

1). Регламетпен, осымен қатар, Қазақстан Республикасының өрт қауіпсіздігін мәселелерін реттейтін басқа да нормативтік-құқықтық актілері және нормативтік құжаттарымен бекітілген өрт қауіпсіздігінің талаптарын толық сақтау;

2). Өрт тәуекелі ықтимал мағыналарынан аспайтын жағдайларды, ол жағдайлар келесі 3.2 Кестесінде нормативтік түрде бекітілген әр-түрлі объектілерінің өрт тәуекелдердің критериялық мағыналары есептелген, түпкілікті сақтау.

3.2 Кестесі – объектілердің функционалдық бағытына байланысты тәуекелдердің типтері мен есептік көрсеткіштері.

Тәуекелдің типтері	Объектінің функционалдық бағыты
	Қоғамдық ғимараттар	Өнеркәсіптік ғимараттар	Өнеркәсіптік объектілерінің селитебтік аймақтары
Жеке	10-6 жылына	10-6/10-1 * жылына	10-8 жылына
Социальды			10-7 жылына
Ескертпе: * - технологиялық процестердің жүруінің айрықшылытарына байланысты, жеке өрт тәуекелінің мағыналарын жылына 10-4 дейін көбейтуге жол беріледі, осымен қатар, өрт жағдайларда жеке құрамды және жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау мақсатында, олардың жоғары тәуекел жағдайларда жұмыс атқаруын байланысты, тиісті өтем шараларды қолдану қажет.

Аталмышқа сай, өртке қарсы қорғауға және өрт қауіпіне сай, осымен қатар, өрттің орын алуы мен мүмкін уақыттарына және техника-экономикалық негіздеменінің сәйкестіктерін және өртке қарсы шараларының шығындары мен залал көлемінің сәйкестіктерінің, есептелген сценарийлерді басшылық етіп, тиісті құралдар мен жабдықтарды қолдану қажет.

Аталған есептерді орындау үшін, ғимараттар мен құрылымдарда өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ететін, арнайы мамандардың ұсыныстары мен арнайы әдістемеліктер қолданылу қажет.

Өрт қауіпсіздігі өртті алдын алу және өрттен қорғау жүйелерімен, осымен қатар, ұйымдастыру-техникалық іс-шараларды іске асыру барысында қамтамасыз етіледі.

Өрт қауіпсіздігі жүйелері, адамдардың өрт қауіпсіздігі мен материалдық құндылықтарды қорғау, осымен қоса, материалдық құндылықтардың экономикалық критерияларының тиімділігінің жүйесімен, атап айтқанда, объектілерді жүргізуінің барлық сатыларындағы (ғылыми зерттеу, жобалау, құрылыс, қолдану) деңгейімен мінезделінеді.

Сондықтан, қауіпсіздіктің негізгі шешуші шарасы объектінің өртке қарсы жағдайын бағалауында болып тұр:

Р_(фак) ≤ Р_(доп),

онда, Р_(фак) – өрт тәуекелінің негізгі есептік көрсеткіші,

Р_(доп) – өрт тәуекелінің жоғары мүмкін көрсеткіші.

3.2 кестеде көрсетілгендей, өрт тәуекелдердің мүмкін жоғары көрсеткіштері анық болғанда, объектінің өртке қарсы деңгейін анықтау мақсаты өрт тәуекелдердің көрсеткіштерін нақты анықтауға әкеп соқтырады.

4. 
   Алматы облысы бойынша 2011-2014 жылдары аралығында
   

өрт жағдайы

Ресми мәліметтерге сай 2011-2014 жылдар аралығында облыс бойынша 6041 өрт орын алған (2011 ж. – 1310, 2012 ж. – 1683, 2013 ж.- 1546, 2014 ж. – 1502), немесе Қазақстан Республикасы бойынша жалпы орын алған өрттер ішінде 10% құрайды, осы өрттер нәтижесіне барлығы 210 адам қайтыс болған (2011 ж. – 52, 2012 ж. -72, 2013 ж. -48, 2014 ж. - 38), немесе 11,2 % Қазақстан Республикасы бойынша өрттерде қайтыс болған адамдардын жалпы саңынан алғанда, оның ішінде, балалар – 22 (2011 ж. – 4, 2012 ж. – 9, 2013 ж. – 8, 2014 ж. - 1), жарақат алғандары 310 адам (2011 ж. – 68, 2012 ж. – 86, 2013 ж.- 94, 2014 ж.- 62) немесе 13% Қазақстан Республикасы бойынша жалпы өрттерде жарақаттанғандар саңына қарағанда. Жалпы өрттерден келген залал мөлшері 2 млдр.450 млн. теңге (2011 ж. – 367 млн.355 мың., 2012 ж. – 970 млн. 937 мың, 2013 ж. – 931 млн. 901 мың, 2014 ж. – 180 млн. 055 мың) немесе 13% Қазақстан Республикасы бойынша жалпы өрттерден келген залал мөлшеріне қарағанда.[7].

Қазақстан Республика бойынша жалпы болған өрттердің санымен салыстырғандағы облыстағы өрттер саны

8,6%

10%

11%

9,9%


Қазақстан Республикасы бойынша салыстырғанда өрттен қайтыс болғандар мен жарақаттанғандардың облыс бойынша көрсеткіштері