52
Қорғауға ұсынылған екінші қағидада, 3DS Max бағдарламасы арқылы
үшөлшемді кеңістікте геометриялық фигураларды модельдеу негіздері
қарастырылды. Жоғары математика пәнінде геометриялық фигураларды 3DS
Max бағдарламасы арқылы визуализациялау нәтижесінде тек сапалы білім ғана
емес, әр түрлі техникалық, медициналық мәселелерді шешіге пайдалануға
болады. Бастапқы модель деп анықталған жағдайда объектіні алмастыратын
қандай да бір көмекші объкті аталған. Сондықтан табиғат заңдарының
әмбебаптығы, модельдеудің жалпылығы, және біздің білімдерімізді модель
түрінде бейнелеудің мүмкідіктері сәйкесіз болды. Уақыт өте келе нақты
объектілер жасанды сызбалардың, суреттердің, карталардың модельдік
ерекшеліктері арқылы сипаттала бастады. Келесі қадамда модель ретінде нақты
объект ғана емес абстрактылы, идеиалдық құрлымдардың да жұмыс істеу
мүмкіндіктері белгілі болды.
23 сурет – Сфераның үш өлшемді сыртқы пішіні
Сфераның сыртқы аудандық пішіні S = 4πr
2
, S = πd
2
Сфераның өлшемі
Мұның мысалы математикалық модельдер бола алады. Математика
негіздерін зерттеумен айналысаты математиктер мен философтардың
еңбектерінің нәтижесінде модельдер теориясы жасалды. Онда модель бір
абстрактылы математикалық құрылымның басқасына бейнелеу, түрлендіру
нәтижесі болып анықталады. Тор-осьтің шетімен айналғандағы пайда
болғангеометриялық фигура.
24 сурет – 3ds max бағдарламасы арқылы салынған тор фигурасы
53
ХХ-ғасырда модель түсінігі нақты және идеалдық модельдерді қатар
қамтитындай болып жалпыланды. Сондықтан, абстрактылы модель түсінігі
математикалық модельдер шеңберінен шығып, элемент туралы білімдер мен
танымдардың барлығына қатысты болды. Модель түсінігінің айналасындағы
кең талқылаудың қазіргі кезде де жалғасып отырғандығын естен шығармау
қажет. Бастапқыда ақпараттық, кибернетикалық бағыттардағы ғылыми
пәндер аясында, содан соң ғылымның басқа да салаларында түрлі тәсілдермен
іске асырылатын модель ретінде танылды.
Autodesk 3DS Max бағдарламасының көмегімен жоғарғы математикада
кездесетін екі өлшемді сплайндар мен полигональдарды үш өлшемді кеңістікте
модельдеу жасалды.
Ғылыми зерттеу белгілі пәндік саласындағы процесі,
объектісі немесе белгілі мақсаты мен құбылыстары. Зерттеу процесі субъекті
енгізіледі және объектінің қасиеттерінде орындау әрекетінде субъект -
зерттеушінің маңызды көзқарас бағасымен заңға сыйымды қатынастары
арадағы көрсеткіш қасиеттерімен қорытындылады. Үлгілеу ең тиімді зерттеу
әдістері болып саналады. Түр нұсқа объектісі зерттеу қасиеттеріне зерттеуші
көзқарасымен арнайы зерттеу үлгілерімен ол салуында қорытындыланады. Кең
мағынасында үлгі шынайы әлемін тану үшін пайдаланым үлгілерін және
зерттелетін салу әдістері зерттеу тәртібін көрсетеді. Үлгілеу ғылыми тәртібі
болып, бірнеше арнайы ұғымдарын ұстап осы ғылымның әдістемелік негіздерін
құрайды. Тиісті үлгілеу зерттеу әдістерімен сол пәндік саласын зерттеп, үлгінің
философиялық тұжырымдамасын бейне теориясы және тану теориясы құрайды,
ал әдістемелік үлгілеу негізін зерттеу тәртіптері және математикалық логикасы,
математикалық санағы, тәжірибе теориясы, ұқсастық теориясы құрайды. Осы
бөлімінде келешекте жасалатын тиісті объектілерін және шынайы бар
объектілерін үлгілеу бойынша ғылыми негізгі ахуалдарын қарастырған.
Математикалық фигуралардың үшөлшемді моделін құруға (Lathe) айналдыру
әдісі өте ыңғайлы және жақсы келеді. Мысалыға: 25 сурет көрсетілген.
25 сурет – Lathe командасы арқылы орындалған конустық бет
геометриялық фигурасы толық 360 градуске бұрылуы
54
Ақпараттық модель – бұл кең көлемде ойлағанда кез-келген объектінің
ойша немесе шартты пігшіні 24,66 ойша модельдеу ақпаратты процеске әкеледі.
Ақпараттың құрылу формасы екі фактормен анықталады: кодтау әдісі (құпия
сан - әріппен құпиялау) және материалды тасымалдаушы құпиялау (кодтау)
әліпбиі модельдеу объектісінің зерттеу дәрежесін анықтайды. Бұдан шығатыны
ойша модельдеу сұрыптағанда көз алдына келтіру (елестету) амалдарын
ажырата білу өте маңызды.
Бейнелік модельдеу – бұл түпнұсқа қасиеттерінің көрнекі сезім бейнелеуі
көмегімен, табиғи тілмен суреттеуі немесе суретпен бейнеленеуі. Ақпарат
тасымалдаушы адам организмінен тыс орналасуы да мүмкін. Мысалы: суретті
кесіндемелер, суреттер, кинофильмдер, ауызша әңгімелер, көптеген физикалық
модельдер: Резердюр мен Бор ұсынған атом моделі газдардың кинетикалық
теориясындағы басқа шарлар.
Материалды моделдеу (табиғи) түп нұсқаның өзіндік ерекшеліктерімен
физикалық және формалды моделдеу болып бөлінеді, немесе А.Б Горстко
теориясы бойынша іспеттес деп аталады. Физикалық моделдеу құрылғысында,
қайта өндіру құрылымы немесе моделдеу объектісінің іс әрекеті, сол
табиғаттың объектісі, моделденуші объектпен бірдей ұшу аппаратарының
моделі,
автомобильдер,
кемелер
т.б
планеталар,
гидротехникалық
құрылғылардағы суы бар, жаймалардың моделі құюға арналған қалыптар; үй
макеттері қозғалмалы бөліктері жоқ қуыршақтар – бұның бәрі материалдық
физикалық моделдер.
Формалды сұрақтарды мазмұндау және моделдеу информатика курсының
актуалды мақсаты. Бұл тапсырыс терминдер мен сұрыптау ретке келтірілгенге
дейін күрделі болып қала берді. Моделдерді толық сұрыптау тек қана тар
мағынада қалып қоймау керек. Кез - келген зат туралы білім құрылымдық түрде
жақсы меңгеріледі. Дәлдікке негізделген түсініктер мен сенімді мысалдармен
бекітілген байланыс болса, олар ең жоғарғы ғылыми деңгейде оңай
қабылданады. Материалды жеңілдетуге ұмтылыс мақсатқа сай келмейді.
Қорғауға
ұсынылған
үшінші
қағидада,
Autodesk
3DS
Max
бағдарламасының математика пәнін оқытудағы маңыздылығы. Электронды
оқулықтың құрылым принципін қарастырмас бұрын, осы түсінікке ойлы
анықтама, оның қағаз түрінен айырмашылығы мен ұқсастығын анықтап алу
керек.
Қағаз түрі-оқулық басылымы, оқу дисциплинасы, оның бөлімдері,
тараулары
мемлекеттік
стандартқа
және
оқу
бағдарламасына
сәйкестендірілген, осы басылым түрі арнайы бекітіліп мазмұндалған.
Компьютермен жұмыс істеу технологиясын оқыту үшін электронды
кітапшаның орны ерекше. Электронды оқулық – жоғары дәрежедегі ғылыми
және әдіскерлік дәрежеде шығарылған, мемлекеттік оқыту стандарты
дисциплинасына мамандықтар мен бағыттар стандарттық әдістемелік бірліктер
мен бағдарламаларға сай негізгі электронды басылым.
Әрбір оқулық бір жағынан алғанда, белгілі бір дәрежеде автономиялық
(өз бетінше, жекеше) ал екінші жағынан алғанда ішкі құрылымы мен