Дәріс тақырыбы: Әлеуметтену және бірегейлік. Девиация және әлеуметтік бақылау: Дәріс жоспары

Осы негізде, тұлға дегеніміз индивидтің табиғаттан тыс адами қасиеттері, яғни оның әлеуметтік өмірінің мәнді жақтарын сипатттайтын сапасы, индивидтің әлеуметтік анықтамасы деп тұжырым жасауға болады.

Әлеуметтік құбылыс ретінде тұлғаны мынандай үш өлшем құрап тұр: биологиялық, психологиялық және әлеуметтік өлшемдер.

Биологиялық өлшем- бұл тұлғаның қалыптасуына ықпал етуші барлық табиғи және биологиялық қасиеттері (дене бітімі, жас және жыныс ерекшеліктері, темпераменті т.б.)

Психологиялық өлшем- адамның ішкі жан дүниесі, онда жүріп жататын саналы және санадан тыс құбылыстар мен процестер (сезімдері, ерік жігері, есте сақтау, ойлау қабілеті т.б.).

Әлеуметтік өлшем- тұлғаны жан-жақты қалыптастыратын оны қоршап тұрған орта, қызығушылықтары мен мүдделері, мақсаттары, өмірлік тәжірибесі. Осы қоғамдық ортада өмір сүру барысында ғана әрбір адам қажетті тәжірибені жинақтап, жеке санасы мен дүниетанымын қалыптастырады, өмірдегі құндылықтық бағдарларын(мәдениетін, мінез қылығын, өнегелілік сапаларын) анықтайды, әлеуметтік жүйенің бір элементі ретінде өзінің сұраныстары мен қажеттіліктерін, мүддесін қалыптастырады. Сол арқылы қоғамның ары қарайғы дамуына белгілі бір дәрежеде өз үлесін қосады.