«Сендер
қайда болсаңдар да Алла сендермен бірге»
219
деген
аятын
«Алла олармен өзінің білуі мен көруімен
бірге»
деп анық жорамал жасаған. Сондай-ақ,
«Тәуба»
сүресінің:
«Олар Алланы ұмытты, сондықтан Алла
да оларды ұмытты»
220
деген аятын
«Олар Алланы
ұмытты, сондықтан Алла да оларды тәрк қылды»
деп
жорамалдаған.
Сөз соңы, хабари сипаттарға байланысты мәселелерді
исламның негізгі мәселесіне айналдырмауымыз ләзім.
Қажет болмаған жағдайда оларды қарапайым халыққа
түсіндірмеген жөн. Ал қажет жағдайда қарау керек.
Санаға сөздің тура мағынасынан бұрын ауыспалы
мағынасы келетін тұстарда, халафтардың жолын таңдаған
абзал. Бұл, әсіресе, қарапайым халықтың дұрыс ақидасын
219
«Хадид»
сүресі, 4-аят.
220
«Тәуба»
сүресі, 67-аят.
171
Дін мен Діл
сақтау үшін Құран мен хадис аудармаларында өте қажет.
Әрине таңдалған ауыспалы мағына, ең әуелі, Алланың
анық аяттарында білдірілген кемел сипаттарына әрі араб
тілінің қағидаттарына қайшы келмеуін басты назарда
ұстау керек.
Ал егер арабтардың қолданысындағы қандай да бір
ауыспалы мағынаны таңдау қиынға соғатын тұстарда
сәлафтардың жолын ұстану қатеге ұрынбау тұрғысынан
ықтиятты жол болмақ. Сондай-ақ халықтың діни сауаты
мен заманның жағдаятына да назар аударуымыз ләзім.
Тура мағынасы Ұлы Жаратушыны жаратылғандарға
ұқсататын сөздерді, әлдебіреулер өздерінің жаңсақ
пікірлеріне құрал етіп, бұған қарапайым халықтың басы
қатып жатса, онда халафтардың тәсілі сөзсіз қажет-ақ.
Имам ибн Хажар әл-Һәйтами (909-974) бұл жайлы былай
дейді:
«Раббымыз (дүние аспанына) түседі»
дегеннің
мағынасы – «Оның әмірі немесе рақымы түседі яки
ауыспалы мағынада жақындықтың көптігін білдіреді.
Қысқасы, әрбір мүмін бұл хадисті және осыған ұқсас
Құран мен хадистердегі «Әр-Рахман аршқа истиуа
етті», «Раббыңның уәжһі ғана қалады», «Алланың қолы
олардың қолдарының үстінде»
деген секілді мағынасы
айқын емес нәрселерді былай түсінуі керек: бұлардың
тура мағынасы Ұлы Жаратушы үшін мүлде мүмкін
болмағандықтан мұрат емес. Алла Тағала залымдар мен
кәпірлердің айтқандарынан пәк һәм жоғары. Мұсылман
адам одан кейін қаласа, жоғарыда келтіргеніміздей жора
-
мал жасайды. Бұл халафтардың жолы. Дене мен белгілі
бір жақта болуды, басқа да Алла үшін мүлде мүмкін
емес нәрселерді Ұлы Жаратушыға таңатын бидғатшылар
көбейіп жатса, онда халафтардың жолын таңдаса болады.
Немесе (ешбір жорамал жасамастан) мағынасын Аллаға
тапсыруына болады. Бұл сәлафтардың жолы. Өз заманда
-
172
Дін мен Діл
рында қатты адасулар мен сорақы бидғаттар жоқ болған
жағдайда, осы жолды таңдаса болады. Себебі, оларды
жорамалға итермелейтін жағдай жоқ»
221
.
Алла баршамыздың иманымызды кәміл етіп, түрлі
фитнә-бүліктерден аман қылғай! Әмин!
221
Сайф ибн Али әл-Ъасри, әл-Қаулут-Тәмаму би исбатит-тафуид
мәзһабан лис-сәлафил-кирам, 212-бет.
«Дәрул-фақиһ»
баспасы,
Әбу Заби, 2009 ж. (Әл-Минһажул-қауим, 292-бет)
173
Достарыңызбен бөлісу: |