Жұқа шұлыққа мәсіх тартуға
бола ма?
Бүгінгі таңда кейбір жастар дәреттің төрт парызының
бірі саналатын «аяқты жууға» жеңіл қарап, жаз болсын,
қыс болсын жұқа шұлыққа мәсіх тарта салуды әдетке ай
-
налдырып, тіпті өзгелерді де осыған уағыздап жүр. Дәлел
ретінде Муғира ибн Шуъбадан риуаят етілген:
ÈǶōǴÈLJÈȁÊǾÌȈÈǴÈǟƅơȄōǴ ÈǏŎȆÊƦōǼdzơÈƘ ōǓÈȂÈƫÈDZƢÈǫÈƨÈƦÌǠÉNjÊǺÌƥÊƧÈŚÊǤÉǸÌdzơÌǺÈǟ
ÊǺÌȈÈǴÌǠōǼdzơÈȁÊǺÌȈÈƥÈǁÌȂÈƴÌdzơȄÈǴÈǟÈƶÈLjÈǷÈȁ
«Пайғамбарымыз (с.а.у.) дәрет алды және екі
шұлығына және аяқ киіміне
(наъл – аяқ киімнің
тәбішке секілді тобықтан төмен келетін жеңіл түрі)
мәсіх тартты»
деген хадисті келтіреді. Алайда бұл ха
-
дис көптеген хадис ғалымдары бойынша
«сахих»
емес.
Әбу Дәуід, ән-Нәсаий секілді хадис ғалымдары бұл
хадисті
«әлсіз»
деген. әт-Тирмизидің хадис жинағына
«Тухфатул-ахуази»
атты кең түсіндірме жазған Мухам
-
мед Абдур-Рахман ибн Абдур-Рахим да жоғарыдағы
хадисті және пайғамбарымыз (с.а.у.) шұлыққа мәсіх
тартты деген басқа үш хадистің де түгелдей
«әлсіз»
екенін білдірген. Негізінде Муғира ибн Шуъбадан
Пайғамбарымыздың (с.а.у.) шұлыққа емес, мәсіге мәсіх
тартқандығы дұрыс жолмен риуаят етілген
38
. Имам ән-
Нәуауий жоғарыдағы хадис жайлы былай дейді:
«Бұл
хадис – әлсіз. Көптеген Хафыз ғалымдар әлсіз деген. әл-
38
Муслим ибн Хажжаж, Сахих Муслим, 1-том, 229-бет.
«Дәру
Ихиа’ит-турасил-араби»
баспасы, Бәйрут.
62
Дін мен Діл
Бәйһақи бұл хадисті «мүнкәр» дей отырып Суфиян әс-
Сәури, Абдур-Рахман ибн Мәһди және Ахмад ибн Ханбал,
Али ибн әл-Мәдини, Иахия ибн Мағин, Муслим ибн Хаж
-
жаж секілді мәшһүр хадис ғалымдарының да «әлсіз» деп
бағалағанын жеткізді
39
. Әт-Тирмизи бұл хадисті «хасан-
сахих» деп бағалағанымен жоғарыда аты аталған хадис
ғалымдарының деңгейі одан жоғары деп есептеледі. Тіпті
ілім иелерінің келісілген пікірі бойынша бұл ғалымдардың
қай-қайсысы да әт-Тирмизиден (хадис ілімінде) жоғары.
Екіншіден, хадисті «сахих» деп қабылдағанның өзінде
басқа қайшы дәлелдермен үйлестіріп дұрыс түсіну
үшін онда айтылған «шұлықты» (аяқ киімсіз) жүруге
жарайтын шұлық деп жорамалдау қажет. Себебі, ха
-
дисте жалпылай шұлықтың барлық түрін білдіретін
сөз жоқ
40
. Үшіншіден, әл-Бәйһақи (кітабында) ұстаз
Әбул-Уәлид ән-Нәйсабуридің былай дегенін жеткізді:
Бұл хадистегі шұлық – жеке шұлық және жеке аяқ киім
емес, асты терімен қапталған шұлық. Яғни, хадисті:
«Пайғамбарымыз екі шұлығына және аяқ киіміне мәсіх
тартты» деп емес, «табаны терімен қапталған екі
шұлыққа мәсіх тартты» деп түсіну қажет. әл-Бәйһақи
Әнас ибн Мәликтің де хадиске байланысты осы мағынаны
меңзейтін сөзін жеткізді»
41
.
39
Мәғрифатус-сунан уәл-әәсаар лил-Бәйһақи, 1-том, 349-бет.
«Дәрул-кутубил-илмия»
баспасы, Бәйрут.
40
Жалпылай барлық шұлықты білдіретін сөз жоқ деуі –
Пайғамбарымыздың (с.а.у.)
«Шұлыққа мәсіх тартыңдар»
де
-
ген әлсіз де болса, ешбір хадисі жоқ. Бар болғаны Муғира ибн
Шуъбаның
«пайғамбарымыз шұлығына және тәбішкесіне мәсіх
тартты деген»
оқиғаны баяндау сөзі ғана. Ал мұндай түрлі
жорамалдауға болатын әрі бірнеше ықтималға жүкті оқиғаларды
баяндау – Усулул-фиқһ ілімінде жалпылықты білдірмейді. Себебі
баяндауда қолданған сөздер мен оқиғаны бағалау – баяндаушының
көзқарсына тікелей қатысты.
41
Имам Әбу Зәкәрия ән-Нәуауий, әл-Мәжмууъ, 1-том, 566-бет.
«Дәрул-фикр»
, Бәйрут, 1997 ж.
|