326
12
История
120
5
Информационная
технология
110
5,5
13
Информатика 245
10,2
Юридическое
обслуживание
77
3,9
Итого
2383
1971
По таблице видно, что ученики интересуются такими науками как химия, физика,
английский язык, труд, родной язык, информатика и выразили продолжить учёбу в медицине
педагогической направлении, направления промышленной и транспорта.
1 — рисунок. Диаграмма определения интереса учеников к наукам. Проведенные
исследования показали, что эффективность инклюзивного обучения развила интерес
у учеников к таким предметам как химия, английский язык, математика, труд, информатика,
родной язык.
2 — рисунок. Определение профессиональной направленности учеников.
Кроме этого были определены сведения о том, в каких профессиональных колледжах
продолжили учебу выпускники 9-классов. Диаграмма (3-рисунок) показал, что большинство
выпускников выбрали колледжи медицинский педагогический, строительный и местного
зодчества. Через обоснование с научной точки зрение педагогических и психологических
сторон инклюзивного обучения мы можем сделать вывод что инклюзивное обучения является
важнейшем средством развития у учеников нуждающихся в специальной помощи интереса
к науке, к труду, развития личностных качеств трудолюбия и человеколюбия. Для укрепления
фундамента независимости и превращения Узбекистана в великое государство надо дать
правильное направление образовательно-воспитательному процессу подрастающего
поколения, надо знакомить молодежь современными победами в науке, культуре,
в технологии. Потому что судьбу развития определяют морально устойчивые, сильные волей,
духом, современно мыслящие, владеющие любимой профессией, совершенные личности.
Используемая литература:
1. И. А. Каримов. “Юксак маънавият енгилмас куч”. Маънавият нашриёти.—Т: 2008й.
2. И. А. Каримов ”Баркамол авлод орзуси” -Т.: 1998й.
3.Тарбия.
Ота-оналар ва мураббийлар учун энциклопедия. Ўзбекистон миллий
энциклопедияси Давлат илмий нашриёти.- Т.: 2010 й.
4. www.turkiston.uz «Туркистон» газетаси 2012 йил 7 январ. 1-сони.
5. Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тў?рисидаги ?онуни//Баркамол авлод-Ўзбекистон
тара??иётининг пойдевори. –Тошкент. 1997. 26 бет.
6. И.А.Каримов “Жамиятиз мафкураси хал?ни –хал?, миллатни-миллат ?илишга хизмат
этсин.” “Тафаккур” журнали.-Тошкент.-1998. 2-сон
ТҰЛҒАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ НЕГІЗІ- БАЛАБАҚША МЕН АТА-АНА
ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНДА
Кенжетаева Қ.А.
Ахметжанова С.И
«Қуаныш» балабақшасы КМҚК
Қарағанды қаласы
327
Баланы бұзуға, түзеуге себеп болатын
бір шарт- жас күнде көрген өнеге.
Жүсіпбек Аймауытов
Бүгінгі заман талабы жас ұрпақты парасатты, саналы етіп тәрбиелеу. Жас ұрпақты
қоғамымыздың саналы азаматы етіп тәрбиелеу- тәрбиеші мен отбасының негізгі міндеті. Бұл
тұрғыда отбасы мен балабақша тәрбие жұмысын ындымақтаса жүргізсе ұрпақ тәрбиелеу
ісінде көздеген мақсатқа жетуге болады. Бала қашанда балалығын көрсетеді. Сондықтан
оларға әрдайым ата-ана, тәрбиешілер тарапынан қамқорлық қажет. Баланың жеке тұлға
ретінде қалыптасуына, ержетіп, азамат болуына, олардың жанына азық, бойына қуат, өнеге
беретін аялы алтын діңдегі – ата анасы. Ананың, ұстаздың шеберлігіне қарай бала бойында
ұстамдылық, нәзіктік, кішіпейілдік қасиеттер қалыптасса, әке қамқорлығы арқылы
еңбекқорлық, батылдық, қасиет қалыптасады.
Тәрбиенің ең алғашқы негізі отбасынан қаланып, балабақшамен байланыс арқылы одан
әрі жалғасады. Отбасы тәрбиесіндегі ең маңызды мақсаттардың бірі - баланың айналаны тану,
сезіну, қабылдау, түсіне қарай таңдау, өзіне мақсат қоя білуге баулу. Педагог ғалымдардың
тұжырымдарына сүйенсек тұлғаның қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасындағы өнегеге
тікелей байланысты. Отбасылық тәрбиелеудің басымдылығын тану – отбасы мен
балабақшаның жаңа қарым-қатынасын нығайту. Бұл қарым-қатынастың жаңашылдығы
«ынтымақтастық» және «өзара қарым-қатынас» деген түсініктермен анықталады. Бала
тәрбиесінде тәрбие жұмысы аса маңызды... Тәрбие жұмысын тәрбиеші-педагог мамандарымен
бірге ата-ана да бірлесе отырып жүргізсе келешек ұрпақтың өнегелі де, білімді болары сөзсіз.
Кішкентай бүлдіршіндерді өнер, білімге баулып, тәрбиелеуде балалар әдебиетіндегі ертегілер
мен аңыз-әңгімелердің,өлең-тақпақтар мен мақал-мәтелдердің, жаңылтпаштардың маңызы
өте зор. Өйткені,тәрбиешінің немесе ата-ананың ертегіні әсерлеп айтып, балаға жеткізуі
баланың сол ертегі бойынша түсүнігі, қайталап айтып беруі оның тек сөздік қорын молайтып
қана қоймай, ақыл-ойын жетілдіреді. Бала жақсы кейіпкерлерге еліктейді, жаманнан
жиренеді, жақсы болуға, еңбекқор, адал болуға үйренеді.
Отбасы – барлығының басы, жан-жақты дамуының негізі болатын тәрбие институты.
Отбасындағы ата-ана мен баланың қарым-қатынасы нәтижесінде адамгершілік, эстетикалық,
дене тәрбиесінің алғашқы үлгілері қалыптасады. Ал әке мен шеше – баланың алғашқы
тәрбиешілері. Ата-аналар бала бақытының шынайы бағбаны болуы тиіс. Бала бақыты –
білімде. «Білім бір құрал. Білімі көп адам құралына сай ұста сықылды, не жасаса да келістіріп
жасайды», -дейді А.Байтұрсынов.
Балабақшадағы тәрбие жұмысын ата-аналардан бастап жүргізген дұрыс. Өйткені бала
тәрбиесіндегі ата-ананың ықпалы басты орында тұр. Баланы кішкентайынан әдептілікке
үйрете бастау керек. Сыйлау сезімін, сыпайылық қасиеттерін ояту керек. Ең бастысы
отбасындағы ата-ананың бір-біріне деген сыйластық қатынасы балаға әсер етпей қоймайды.
Бүгінгі таңда сәбилерін балабақшаға беріп, сол жерден үйреніп келетін қылықтарын көрсе
«тәрбиешілердің үйреткені ғой» деп қолды бір сілтей салатын, оның дұрыстығына, не
ерсілігіне мән бермей, тәрбие ісін балабақшаға толығымен жүктеп, бала тәрбиесіне көңіл
бөлмейтін ата-аналар кездесіп отырады. Егер тәрбиеші мен ата-ана бір-бірін түсінбей жатса,
ортақ мәмлеге келе алмаса, бала мінезі орнықсыз болып қалыптасады. Осындай жағдайда ата-
ананы тәрбие ісіне тартып, бала тәрбиесінің жүгін жұмыла көтерісіп, бала мінез-құлқының
оңды қалыптасуына бірлесе ықпал етуге шақырған жөн.
Қазақтың «Баланың бас ұстазы ата - ана», «Балапан ұяда не көрсе ұшқанда соны іледі»
деген қанатты сөздер бар, отбасында әдемі таным, түсінік қалай қалыптасса, өскенде сол
қасиет бойынан табылады. «Болса тәртіп бала өседі сомдалып, қатал ұста бос жүресін
сандалып» деп Жүсіп Баласағұн айтқандай, есі кіріп, тілі шыға бастасымен-ақ баланы шектен
тыс шолжаңдатпай, байсалды, ұғымпаз, тілалғыш етіп баулу керек.
Сонымен, балаларды әлеуметтендірудің екі маңызды институты бар – ол отбасы және
мектепке дейінгі ұғым. Отбасының маңызды сипаттамасының бірі оның атқаратын қызметінде
