Даму бағыттары Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного

562 

 

 

Зооморфттық  ою-өрнектерінде  қошқар  мүйіз,  ботамойын  яғни  жануарлар  әлемін 

өрнектейтін суреттер қолданылды.Бұл ою-өрнектер қазақ халқына ғана тән әсем де әшекейлі 

қолөнердің түрі.Бұлар әсіресе қошқардың мүйізі,сынық мүйіз,ботамойын, түйе табан болып 

қазақтың  киіз  үйін,  түскиіз,текемет,аяққап,қоржын  сияқты  дүниелерді  өрнектеген.Сонымен 

қатар кілем бетіне де түсірілген.Қазатың ұлтттық киімдері шапан,камзол,сәукеле ерлердің бас 

киімдері, тақия,кимешек,айырқалпақ осылардың бәрі қошқар мүйіз өрнегін қолдану арқылы 

әсем  әшекейленген.Қазақ  халқы  бұл  өрнектерді  симетриялы  түрде  қолдана  білген.Ал  біз 

балаларымызға  Ұйымдастырылған  оқу  іс-әрекеті  арқылы  бір  сабақта  таныстырып,келесі 

сабақта бекітіп, жапсыру, құрастыру оқу іс-әрекетінде шығармашылық арқылы енгізе білдік. 

 

Ыдыс –аяқ салынған аяққапты дайындау. 

Мақсаты:  балалардың  білімін  қазақтың  қошқар  мүйіз  ою-өрнегімен  таныстыру  және 

жетілдіру.Аяққаптың жасалу жолын және оны қошқар мүйіз өрнегімен әшекейлеуді үйрету. 

Ұйымдастырылған оқу  іс-әрекетінің барысы: 

1.Аяққап деген не? 

  -Ол қай заманда қолданған? 

  -Ол неден жасалған? 

2.Аяққапты қарау: 

-неше бөліктен тұрады? 

-қандай ою-өрнекпен әшекейленген? 

3.Қошқармүйізін ою әдісін көрсету. 

4.Бала шығармашылығы. 

5.ҰОІӘ марапаттау. 

Қолданылған көркем сөз: 

Төрінде киіз үйдің ілулі тұр аяққап, 

Қазағымның салт-дәстүрін ішіне ол жиып алып, 

Кесе, аяқ-ыдыстарын сақтаған ол ертеде, 

Сервант екен сары даланың жинақтаған төсінде.  

Практикалық семинар № 2 

Өту 

мерзімі 

тақырыбы 

жоспары 

тезистері 

сұрақтар 

Қолдан

ылған 

әдебиет

тер 

05.02. 

2015ж. 

Зооморф- 

тық 

ою-

өрнегімен 

таныстыру 

1.Зооморфтық  

ою өрнегі. 

2.Зооморфтық  

ою-өрнегінің 

үлгісін қарау. 

Зооморфтық  

оюларында 

шеберлер 

жануарлар  әлемін 

өрнектейтін 

суреттерін 

қолданады. 

Зооморфтық    ою-

өрнегі    қошқардың 

мүйізі,сынық 

мүйіз,ботамойын, 

түйе 

табаннан 

тұрады . 

1.Зооморфтық  

ою-өрнегі 

нені 

қамтиды? 

2.Өсімдіктер  ою 

өрнегінің 

зооморфтық 

ою 

өрнегінен 

айырмашылығы 

неде? 

3.Зооморфтық  

ою-өрнегімен 

қандай 

сәндік 

қолданбалы 

бұйымдары 

әшекейлейді? 

Ұлттық 

ою-өр- 

нектер» 

 

«Сен 

білесің 

бе?» 

сериясы 

Аруна 

2003ж. 

563 

 

Қазақ халқының сәндік қолданбалы қолөнері 

 

Өсімдіктер  ою–өрнектерінде  шеберлер  гүлдер  мен  өсімдіктердің  суреттерін 

қолданған.Бұндай  ою-өрнектер  барлық  халықтардың  мәдениетінде  жиі  кездеседі,бұл  әрине 

қазақ  халқының  қолөнерінде  де  жоғары  орында  тұр.  Бұлар-жапырақтар,  сабақтар, 

үшжапырақтылар,гүлдер,гүл  қауыздары.  Халық  шеберлері  өз  жұмыстарында  ашыққан 

түстерді: сары,қызыл, жасыл,қызғышсары,күлгін,ашыққоңырды қолданған және оны әдемі де 

орнықты  орналастыра  білген.Мысалы:  өрнек-гүл,бұл  барлық  гүлдердің  сиволы.Шеберлер 

өсімдіктер  ою-өрнектерін  киімдерді  әшекейлеу  үшін  қолданған.Ою-өрнек-табақ,бұл  өте 

күрделі  гүлдер  мен  жапырақтар,шырмауықтар,табақтың  ортасы  мен  жиегін  су  ирекпен 

өрнектеген  және  де  өсімдіктер  ою-өрнектерін  асхана  бұйымдарын  өрнектеуге 

қолданған.Киізден  жасалған  аяққапты,  түскиізді,  дастарханды,  сүлгі,  қоржындарды  

өрнектеген. Кілемнің барлық  түрлері  өсімдіктер ою-өрнектерімен әшекейленген.Ыдыс-аяқ, 

ши,дүние–мүлік,түскиіз,перделер барлығы да үлкен шеберлікпен өрнектелген. Бұл халықтың 

шеберлігі ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келеді. 

Біз өз шығармашылығымызда семинарлар арқылы,Ұйымдастырырлған оқу іс-әрекетінде  

балалардың бойына өсімдіктер ою-өрнектерін үйрете білдік. 

Тақырыбы:  «Орамалды әшекейлеу» 

Мақсаты:  балаларды қазақ халқының ою-өрнегімен  таныстыруды жалғастыру. 

Орамалды әшекейлеуге үйрету.Қолөнер бұйымдарын дайындауға үйрету. 

ҰОІӘ-нің барысы: 

1.Орамалды қарап талдау жасау. 

-Ормалдың пішіні қандай?Көркем сөз: 

-Ою-өрнектің қай түрімен әшекейленген?Орамалын анамның  

2.Балаларға ою-өрнекті қалай қию әдәсін көрсету.Әшекейлеп көрейін 

3.Балалардың орындауы,шығармашылығы.Гүл бәйшешек даладан  

4.Қорыту,марапаттау, көрме ұйымдастыру.Өрнек теріп келейін 

 

Практикалық семинар № 3 

Қазақ халқының қол өнері 

 

Өту 

мерзімі 

тақырыбы 

жоспары 

тезистері 

сұрақтар 

Қолданылған

әдебиеттер 

10.12. 

2014ж. 

Өсімдіктер  

ою-

өрнегімен 

таныстыру 

1.Өсімдікте

р 

ою 

өрнегі. 

2.Өсімдікте

р 

ою-

өрнегінің 

үлгісін 

қарау. 

Өсімдіктер 

оюларында 

шеберлер 

өсімдіктермен 

гүлдердің 

суреттерін 

қолданады.Өсімдік

тер 

ою-өрнегі 

жапырақтардан,үш 

жапырақтан,гүлден 

және 

гүл 

қауызынан тұрады. 

1.Өсімдіктер  ою-

өрнегі 

нені 

қамтиды? 

2.Өсімдіктер  ою 

өрнегінің 

зооморфтық 

ою 

өрнегінен 

айырмашылығы 

неде? 

3.Өсімдіктер  ою- 

өрнегімен  қандай 

сәндік 

қолданбалы 

бұйымдары 

әшекейлейді? 

«Ұлттық  ою-

өрнектер» 

 

«Сен  білесің 

бе?» сериясы 

Аруна 

2009ж.