«Қысқаша көбейту формулаларын»
пайдалану
М .УТЕГЕНОВА,
Абай атындагы орта мектеп-лицейінін мүғалімі
Окушылардын пәнге деген кызығушылы-
ғын арттыру және окушыларға білім, білік дағ-
дыларын мені ертумен бірге оларды шығарма-
шылық бағытта жан-жақты дамыту максатын-
да 7-сыныптағы
"Қыскаш а кобейту ф орму
лаларын пайдаланып өрнектерді түрлендіру "
тақырыбында өткен сабак жоспарын ұсынып
отырмын.
Сабақтың тақырыбы:
Кыскаша көбейту фор
мулаларын пайдаланып өрнектерді түрлендіру.
Сабактың міндегтері:
Білімділігі:
кыскаш а кобейту ф ормулала
рын өрнектерді түрлендіргенде тиімді пайда-
лануға үйрету, алгебралык белшектерді кыс-
қарта алу.
Дамытушылығы:
оқуш ы ны ұкыпты ты ң-
дауға, сұрактарға накты жауап беруге, прак-
тикамен ұштастыруға, тез шешім кабылдай
білуге, өз білімін көрсете алу және шығарма-
шылык қабілеттерін ашуға үйрету.
Тәрбиелілігі:
оқушыларды алғырлықка, шап-
шандыққа, тапқырльіқка үйрету.
Сабақтың әдісі:
деңгейлеп саралап окыту.
Сабақтың көрнекілігі:
интерактивті такта-
да слайдтар, үлестірмелі материал, формула-
лар жазылған карточкалар,бағалау парағы.
Сабақтың түрі:
біліктілік пен дағдыны иге-
ру және қалыптастыру үшін "Білім шынына”
саяхат.
Сабақтын күрылымы:
С абақ 4 деңгейлік
бөлімнен түрады.
І.Окушылык деңгей /ауы зш а есептер мен
формулаларды түжырымдау/.
2.Алгоритмдік денгей /слайдтар бойынша
есептер шығару/.
З.Эвристикалык деңгей /оқулыкпен жүмыс/.
4.Ш ығармаш ылык деңгей /олимпиаданы ң
стандартты емес есептерін шығару/.
Сабактын барысы:
І.Ұйымдастыру.
Сабактын 1-ші сатысы: Балалар, бүгін біз
Білім шынына сапарға шыкпакпыз. Экспеди-
иияға аттанбас бұрын алдымен жолға керек-
жарағымызды камдап алайық. Осы максатпен
келесі ауызша сұрактар мен есептерге жауап
берулерің керек.
Ф о р м у л ал ар д ы б іл е с ің бе? /Қ ы с к а ш а
кобейту формулалары жазылған математика
лык доминоны магнитті тактада кұрастыру/.
Окушылардын теориялык білімдерін тексе
ру. Сұрактар койылады.
Кепмүшелерді көбейтудін дербес жағдай-
ларын өрнектейтін формулаларды кы скаш а
кобейту формулалары деп атайды.
Колданылуы:
Өрнекті ықшамдау.
Тендеуді шешу.
Теңбе-тендікті дэлелдеу.
Ө рнектін мәнін табу.
Есептеу.
1.Екі өрнектің косындысынын квадраты.
2.Екі орнектін айырмасынын квадраты.
3.Екі орнектін квадраттарының айырмасы.
4.ЕкІ өрнекгің косындысынын кубы.
5.Екі өрнектің айырмасынын кубы.
6.Екі орнектін кубтарынын айырмасы.
7.Екі өрнектің кубтарының косындысы.
Ауызша есептеңдер:
(х+10)(х-10)
(у-5в)(у+5в)
(2а+3)(3-2а)
(в+5)2 '
(а-2х)2
(с+1)3
а 2 - 4
2
2
а - в
a - в
а + 2
472-372
Қалпына келтір:
(х-?)(х+?)= 7-у2
(2а+?)2—?+12û+9
(3x+?x)(3x’~?x)=9x^-4x2
(?-2e)(?+?)=9 я2-?
ас2+4д-? сг-а 2c=üc(?+?-?)
Сабактын 2-ші сатысы.
Балалар, біз кедергіге
тап болдық.Табиғат-сыншы деген сөз бар ғой.
Дауыл соғып, жел тұра бастады. Осы кедер-
гіден оту үш ін келесі слайдтағы тапсы рм а
беріледі. Дәптерге жазып, дүрыс жауабын ай-
тындар.
Тенбе-тендік орындалатындай А ж эн е М
бірмүшелерін табындар.
I.
1). (А+3>’)(4х 2-6х}Н-9у2)=8х3+М
2). (х+Зу)2 = А+6лу+М
II.
1). 49а2-А = (M-2b)(M+2b)
2). (4с-5£)( 16c2+A +25é2)= M -125Л3
III
Л ).( Ш -1 у )2= А - 140ху+М
2). (х2+2у2)(х4+ А + 4 /)= х 6+М
Жауаптарынды тексеріңдер.
I .1)А=2х, М = 2 7 /
2) А =х2 М = 9 ^
II.
l)A = 4è2,
М =7а
2) А=20сЬ, М=64с3
Ш.1)А=100 х2, М=49у2 2)А ==2х2 у 2, М = 8 /
Сабактың 3-ші сатысы.
Балалар, біз тағы
бір кедергіге тап болдык.Тұман түсіп кетті.
Күн бүлттанды. Бұл кедергіден оту ушін келесі
тап сы р м а о қ у л ы қ т ан б ер ілед і. В тобы н ан
№444(1), №496(2). С тобынан №504(2), №506(2)
№509(1).
Карточкадан келесі есепті шығару:
46
(
№3.
в 16 -1
Сергіту сәті.
Күн кешкіріп кетті. Шатыр
тігіп, демалып алайық.Келесі слайдтағы "Тез
есепте!" есебіне көңіл аударайық. Берілген
үлгі бойынша 5 пен аякталатын кез келген
санның квадратын табуға болады.
Тез есепте!
(10а+5)2=100а: + 100fl+25=100ûfa+l )+25
352= 100* 3 *4+25= 1225
452=? 652=? 1052=?
Сабактын 4-ші сатысы.
Білім шынынын ба-
сы нда карлы ж артаска кез болды к. Одан
өтудін жолы-стандарт емес есептер шығару.
а
а 2 + 1 а 3 +1
Таоу керек:
—
г — , —
-г—
а
а
№2. а+Ь= 7, болса, мына өрнектердің
мәні неге тен,1:
а2 +Һ2, а3 +Һ3
а 64 - Ь м
(.а+Ь)(а2 +Ь2)(а4 + Ь4)...(а32 + Ь32) = -----------
а - Ь
тепе-тендігін дэлелдендер.
\Ъ 4
(
1
+
2
+
22
)(
1
+
2 3
+
26
)(
1
+
29
+
2
|
8
)(
1
+
227
+
2
54)
№ 5.Квадраттарынын айырмасы 55 болатын
натурал сандардын барлык жұптарын табын
дар. Біз сөйтіп, Білім шыңына да жеттік.
Сабакты бекіту.
Слайдтан келесі тапсырма
ұсынылады, Тәмендегі есепті шығарып, 2030
жылдын 1-каңтары кай күн болатынын біл.
203020302 -19282
2030-10001 + 1928
Есептін шешуі барысында "Казақстан-2030"
бағдарламасы туралы айту.
Қорытынды:
Окушы білімін бағалау. Баға-
лау парағына бағаларын койып, окушылардын
сабакка катысу мониторингін шығару.
Шығыс Казакстан облысы,
Үржар ауданы.
Математика мен физика пәндері
арасындағы байланыс
З.АЛЬКЕЕВА,
А. ҚАБЫЛБЕКОВ А,
калалык гимназия мектебінін. мүга.іімдері
Мектебімізде әдістемелік апталыктар, ай-
лықтар жиі өткізіледі. Әдістемелік апталык ба
рысында ашык сабактар, интеллектуалдык. ой-
ындар, әр түрлі сай ы стар ж оспарланады .
Осындай апталык барысында пікірлесіп физи
ка пәнінің мұғалімі А.С.Қабылбекова 9-сы-
ныпта "Тербелістер" такырыбын отіп жатқа-
нын айтса, өзім алгебрадан факультатив са-
бактарында тригонометриялык функииялар-
дың графигін, олардын периодтарын карастыр-
ғаны м ы зды айтты м . "О сы тақы ры п тард ы
біріктіріп, әдемі ашык сабак ұйымдастырсак
кайтеді",- деген ж ана идея пайда болды.
Сойтіп, үлкен енбектін нәтижесінде матема
тика мен физика пәндерінін байланысын жо-
ғарьщағы такырыптар бойынша накты корсе
те алатын сабак жоспары кұрастырылды.Осы
жұмысымызды назарларынызға үсынып отыр-
мыз. 9-сынып окушылары физикацан үш тілдік
эксперимент бойынша жұмыс істейді, сондык-
тан ф и з и к а есеп тер ін агы лш ы н тіл ін д е
түсіндіреді.
Сабактын такырыбы:
Синус, косинус три
гонометриялык функцияларынын графиктерін
түрлендіру. Гармоникалык тербеліс тендеуі
Білімділік максаты:
Синус ж эне косинус
ф ункциялары ны н графиктерін түрлендіруді,
гармоникалык тербелістерді сипаттайтын фи-
зикалык шамалар ұғымын калыптастыру. Осы
бағытта есеп шығару дағдысын калыптастыру.
Дамытушылык максаты:
Окушылардын ма-
тематикадан синус жэне косинус функцияла
рынын графиктерін түрлендіру мен ф изика-
дан гармоникалык тербелістердін байланысын
корсету.
Тәрбиелік максаты:
Окушылардын белсенді-
лігін арттыру, өз жетістіктерін сезініп, әлсіз
жактарына сын козбен карауға үйрету, білім
сапасын арттырып пәнге деген кызығушылы-
ғын туғызу.
Өткізу әдісі:
Кіріктірілген сабак (физика,
математика)
Пайдаланған көрнекіліктер:
Интерактивті
такта, компьютер, карточкалар, элекгрондык
окулык.
Жүмыс барысы:
І.Үйымдастыру кезені.
47
Достарыңызбен бөлісу: |
