-Такырыптан байкагі отырғандай бүгінгі са-
бағымызды ф изика мен математиканы байла-
ныстыра өткізгіміз келіп отыр. (Окушылармен
бірге сабактын максатын шығарып алу).
2.Теориялык кезенде математика мен ф и
зика п ә н ін ің м уғалім дері к е зе к п ен сойлеп
түсініктеме берді.
Математика.
-Б із тр и го н о м е т р и я л ы к ф у н к ц и я л ар д ы н
графиктерін нүктелер аркылы салғанбыз.
О сы ф у н к ц и я л а р д ы н к а с и е т т е р ін еск е
түсірейік.
{Окушылар интерактивті тақтадан слайдтар
аркы лы си н у с, к о с и н у с ф у н к ц и я л а р ы н ы н
графиктерін кы скаш а сипаттайды: аныкталу
аймағы, мәндер аймағы ; өсу,кем у аралығы;
он,теріс мән кабылдайтын аралықтары; жұп-
тактығы; периоды).
Ф изика.
-М атематика
сабактарында өткен триго
н о м етр и ял ы к ф у н к ц и я л ар д ы н гр аф и к тер ін
ф изиканын кай такырыбында пайдаланады деп
ойлайсындар?
("Тербелістер мен толқындар", "Oscillation
and waves").
-Гармоникалы к тербеліс кай ф ункцияны н
графигіне сәйкес келеді?
(Синус немесе косинус ф ункциялары ны н
графигіне)
Сондыктан, гармоникалык тербеліс тенд,еуі
мынадай түрде жазылады.
x = Х тзх sinÆ>r, м ұн дағы Х тах-а м п л и т у д а ,
a) = 2 n v
s
(0 - циклдік жиілік, v
~ ү
-сызыктык
жиілік, сондыктан
T
=
—
(слайд)
ф
(Интерактивті тактадағы синус функциясы
нын графигін ашу).
-Осы координаталык жүйеде ордината осін
орын ауыстырумен (х), ал абсцисса осін уақыт-
пен (t) ауы сты рсак
гарм оникалы к тербеліс
тендеуінің графигі шығады. (Интер-активті так-
тада осьтерді белгілеп көрсету).
Математика.
-Қ азір
электроңдык окулык арқылы си
нус ж эне косинус функциялары ны н график-
терінін бірлік шеңбермен байланысын корейік.
(Электрондык оқулык, алгебра 9 класс; синус,
косинус ф ункциясынын анимациясы)
0-ден 2я -ге дейінгі аралыктағы синус ф ун
кциясынын графигі нүктенің шенбер бойымен
откен толык айналымын көрсетеді.
Физика.
-С ол н ү к тен ің то л ы к айналы м ды отетін
уакыты периоды болады. (со
ж эне v анима-
цияда корсету).
-Циклдік жиілік бүрыштың озгеруін,ал сы
зы к ты к ж и лік н ү к тен ін оры н ауысты руы н
білдіреді. Циклдік жиілік бүрыштын озгеруін
б іл д ір г е н д ік т е н , осы ф и з и к а л ы к ш ам аны
бүрыштык жылдамдык деп те атайды.
Математика.
-Енді циклдік жиілік пен амплитуданың ма-
ғынасын графиктерді түрлендірумен байланы-
стырайық.
Сендер графиктерін сала алатын ф ункция
лардын саны әзірш е аса коп емес,ол ф ункци-
ялар y= kx+ b, y —a x2+bx+c, у = к /х ,
y= sin x
,
y=cosx
,
y~ tgx, y=ctgx
(слайдта)
Геометрия курсынан белгілі фигураларды
т ү р л е н д ір у ту р ал ы м ағл ү м аттар д ы к о л д а-
нып,бүл тізімді едәуір кеңейтуге болады.
(А лды н ала ізд ену ж ұм ы сы н ж ү р гізген
окушылар слайдтардың көмегімен теориясын
айтады.)
1-слайд.
f(x )+ b .
мұндағы b-
түракты сан,
ф у н к ц и я н ы н гр аф и гін салу үш ін / - тін
графигін ордината осінін бойымен (0; b)
век-
торына көшіру керек.
2-слайд.
Мысалы: y —sinx+2
функциясынын
графигі.
3-слайд.
y —k f ( x )
ф ункциясы ны н графигін
салу үшін y = k f( x )
ф ункциясы ны н гр аф и гін
ордината осінін бойымен к
есе созу керек.
4-слайд.
Мысалы: у= 1 / 3cosx
функциясынын
графигі.
Ф изика.
-Ал мәндер аймағы физикада нені білдіреді?
(амплитуданы)
М атематикада ф ункцияны н мәні -1/3-ден
1/3-те дейін езгерсе физикада амплитуда тепе-
тендік қалпынан максимал ауыткуы болып
табылады. (М аятникті пайдаланып корсету-де
м онстрация)
5-слайд.
у= / (к х)
функциясынын графипн
салу үшін f ф ункциясы ны н графигін абсцис
са осінін бойымен к
есе сығу керек.
6-слайд.
Мыссыы: у=л/>г(1/3)х ф ункциясы
нын графигі.
Физика.
- А р г у м е н т н коэф ф и ц и ен т физикада нені
білдіреді? (циюшік жилікті)
М атематика.
Енді мы на ф у н к ц и я н ы н граф игін салы п
корейік: y=3cos 0,5x+2 (T = 4л- )
З.Бекіту кезеңі.
Ал енді мына тапсырма-
ларға назар аударайык. Осы ернектерден ма
тематика мен ф изикаға катыстысын ажырат
(слайдта):
х=0.5 sin 6,28/
;
f ( x ) = 3cos 2х\
х=0.2 sin 4л-1;
1
f ( x ) =
0,5 cos —x;
48
Екі оқушы
интерактивті тактада бірінен
кейін бірі шығып орындайды. Ретгеп болған
сон баска окушылар периодтарын табады.
Осы жұмысты калай корытындылар едің-
дер? (Ендеше математика мен физикада пе-
риодын табу жұмысы бірдей екен)
4.Есеп шығару
М атематика.
>=0,5 sin 2х функциясынын графигін сад.
(Тақтаға бір оқушыны шығару)
Ф изика.
Тактада окушы орындайды:
М атематикалык маятниктіц жібінін үзын-
дығы 2,5 м. ТербелІс ам плитудасы 0,5 м.
Тербеліс x(t) тәуелділігінің тендеуін жаз және
графигін сал.
The mathematical pendulum has length of a
string 2,5 m. Amplitude of oscillation of 0,5 m.
W rite the eq u atio n o f d ep en d en ce x{t) and
construct the diagram.
-Осы тендеуді алдындағы математикалык
есеппен салыстырындар. (Бірдей)
-Ендеше, интерактивті тактадағы
>-=0,5
sin 2х
функциясынын графигін алып шығу (у пен х-
ті х пен т
-та ауыстыру)
5.Қоры ты нды ны
өздік жұмысы түрінде бір
парак кағазға орындатып жинап алу.
Тақтада дайын график сызылған, сол гра
ф ик бойынш а математикадан ж эне ф изика-
дан жеке тапсырмалар орындайды (периодын
табу, амплитудасын табу; анықталу аймағын
аныктау; максимал ауытқуын анықтау;) да со-
ньінда осы жүмыстарының нәтижесін график-
тің формуласын жазу аркылы қорытындылай-
ды.
6 . Р е ф л е к с и я
(бір мұғалім қорытындылап
жатканда екіншісі оздік жұмысын тексереді)
Не білдік? Не түсіндік?
7.Бағалау.
8.Үйге тапсырма косымша оқулықтардан
берілді.
Павлодар облысы,
Ақсу қаласы.
Сабақта ақпараттық технологияны
қолдану — заман талабы
Г.САБИХАНОВА,
А.АСЕНОВА,
№ 32 Ж ОББ мектептің мүғалімдері
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде
ерекше маңызды болып табылатын мөселе-
лердін бірі - оқытуды акпараттандыру, яғни
оку үрдісінде акпараттык технологияларды пай
далану болып табылады. Казіргі танда елімізде
білім беру жүйесінде жацашылдык катарына
акпараттык кеңістікті кұруға ену, басты мәселе
болып отырғаны мөлім. Ақпарат мемлекеттің
даму денгейін анықтайтын стратегиялық қорға
айналып, акпарттық мәдениетті калыптасты-
ру, яғни оркениетті дамудын кажетті шарты
болып табылады.
Сонғы кезде біздін қоғамда болып жаткан
ауқымды озгерістер білім саласында да біраз
өзгерістердін туындауына себепші болып отыр.
Қазакстанда жаңа білім беру жүйесі калыпта-
суда. Кдзіргі кезеңде білім жүйесінін барлық
салаларын нақты түрде акпараттанды руды н
кешенді жоспары жасалуда.
4. «Математика ж эне физика» № 5, 2010.
Еліміздің 20-30-шы жылға дейінгі стратеги-
ялық жоспарында мектептерді компьютерлен-
діру бағдарламасы камтылған. Осы бағдарла-
маға сәйкес казіргі кезде мектептердің бар
ды™ жана типті компьютерлермен, электрон-
дык оқулықтармен жабдыкталып "Интернет"
жел ici не косылды.
Акпараттык технологияны пайдалану енді-
енді қалыптасып келеді. Толык акпараттанды-
руға жакындаған кезде компьютер мектептегі
барлык сыныптарға, барлык пәндерге кіреді.
Окытуды компьютерлендіру туралы сөз болғ-
анда компьютер мүғалімнің орнын баса ал-
майды. Ол керек окыту кұралы болып кана
қалатын, бірак барынша жетілдірілген комекші
аспап ж әне әрдайым мәлімет ошағы болып
қала береді, одан мұғалім кажеггісін ала білуі
және оқушыларды осыған үйретіп, бағыт-бағ-
дар беріп отыруы кажет.
А к п а р а т т ы к т е х н о л о г и я н ы ко л д ан у д а
окуш ы ларды н пәнге деген кызығушылығын
арттырып кана қоймай, ш ығармаш ылықпен
жүмыс істеуге жетелеуге де болады.
Нәтижесінде оқушы:
- компыотерде еркін жұмыс жасайды;
- компьютерлік желілермен байланыс жа
сайды;
- акпараттарды алады, өндейді, сактайды;
49
Достарыңызбен бөлісу: |
