Биологиялық өндіріс факторларының сипаттамасы

Канцероген - бұл қатерлі ісіктердің (ісіктердің) ықтималдығын арттыратын адам немесе жануарлар организміне химиялық (зат) немесе физикалық (радиациялық) әсер

жүктеу 234,64 Kb.

бет	5/46
Дата	12.12.2022
өлшемі	234,64 Kb.
	#40588

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 46

canitaria (1)

Өнеркәсіптік канцерогендер.

Канцероген - бұл қатерлі ісіктердің (ісіктердің) ықтималдығын арттыратын адам немесе жануарлар организміне химиялық (зат) немесе физикалық (радиациялық) әсер.

Канцерогендер бізді тамақ пен суда күтеді, біздің үйдің немесе өндірістік үйдің ауасы канцерогенді болуы мүмкін. Денедегі сау жасушаларға зиян келтіретін канцерогенді заттарды тұрмыстық химия мен парфюмериядан табуға болады. Олар сұйық, газ тәрізді болуы мүмкін, бізге мүлде көрінбейді, тек арнайы жабдықтың сәулеленуі мен өрістермен анықталады (иондаушы сәуле, электромагниттік өріс). Бір қызығы, тіпті күн сәулесі канцерогенді әсер етуі мүмкін, онсыз Жердегі тіршілік мүмкін емес.
Қазіргі кезде 1000-нан аса канцерогендік хим. заттар белгілі. Бұл заттардың құрылысы алуан түрлі келеді. Сондай-ақ, ол заттардың ерекшелігі – зат алмасу процесінен кейін организмде қатерлі ісік тудыратын қасиетінің болуы. Канцерогендік заттардың зиянды әрекеттері (ісік туғызғыш қасиеттері) организмдегі биохимиялық алмасу процесінен соң бір тәуліктен кейін байқалады. Олар ядроның ДНҚ, РНҚ-ларымен химиялық реакцияға түсіп, биологиялық әсері өзгертілген нуклеин қышқылының жеке бөлініп шығуына жағдай жасайды. Бұл өзгертілген генетикалық аппарат организмнің жүйелі түрде реттеп отыратын тойтарыс күштеріне бағынбайды, клеткалар дамылсыз бөлініп, өніп-өсе беретін патологиялық қасиетке (яғни ісік клеткасына) ие болады.

-Қазіргі уақытта өнеркәсіпте кеңінен қолданылатын 20-ға жуық заттар адам канцерогендерінің қатарына жатады (алайда бұл тізім үнемі өсіп отырады). Сонымен қатар, бірқатар өндірістерде жұмыс істеу канцерогенез қаупімен бірге жүретіні дәлелденген, дегенмен процесті қоздыратын нақты себептер (заттар) анықталмаған. Бұл амин синтезі (қуық қатерлі ісігі), хром өнімдерін өңдеу (өкпе рагы), кадмий (простата обыры), никель (мұрын және өкпе шырышты қабығының қатерлі ісігі), резеңке (өкпе рагы), гематит шахталары (өкпе рагы). Кәсіби қызметпен байланысты ісіктерден болатын өлім-жітім туралы деректер қайшылықты. АҚШ мамандарының бағалауы бойынша, бұл елдегі барлық қатерлі ісік өлімінің 5-тен 20% - на дейін болуы мүмкін.

жүктеу 234,64 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 46