Іскерлік ойындар оқытудың ең перспективалы әдістерінің бірі болып табылады. Олар жаттығу, шығармашылық ойлауды дамыту, практикалық дағдылар мен қабілетті қалыптастыру үшін қолданылады. Іскерлік ойындар зейінді ынталандыруға және сабаққа қызығушылықты арттыруға, оқу материалын қабылдауды жандандыруға және күшейтуге мүмкіндік береді.
Іскерлік ойын адамдардың психологиясын жақсы түсінуге, олардың орнына өзін қоюға, нақты оқиғаның бір немесе басқа да өмірде туындайтын сәттерде оларды не итермелейтінін түсінуге мүмкіндік береді.
Оқытудың белсенді әдістерінің арасында іскерлік ойын ерекше орын алады, өйткені ол басқа әдістерді қамтуы мүмкін: нақты жағдайларды талдау (соның ішінде «кейс-стади»), миға шабуыл (оның кез-келген түрі), практикалық мәселелерді шешу, пікірталас, модельдеу және т.б.
Іскерлік ойынның тиімділігі көбінесе оның дайындық кезеңінің мұқият болуына, әсіресе ойын сюжетін ойластыруға байланысты. Егер ойын сюжеті нашар ойластырылған болса, ойын жасанды, созылған болады, оқиғалардың табиғи динамикасы болмайды. Бұл жағдайда мұғалім қатысушыларды үнемі әрекетке шақыруы керек. Сондықтан сюжетте рөлдік бейнелердің соқтығысуына түрткі болатын объективті қайшылық болуы керек. Рөлдік функциялар анық болуы керек, бірақ қатысушылардың мінез-құлқындағы импровизация еркіндігін шектемеуі қажет.
Ата-ана тәрбиесіндегі іскерлік ойын – бұл белгілі бір мағынада отбасы ішіндегі балалар мен ата-аналардың қарым-қатынасын қалыптастыруға дайындық.
Іскерлік ойынға дайындық сценарийді әзірлеуден басталады, онда:
● оқу мақсаты;
● тапсырмалар;
● зерттелетін жағдайдың сипаттамасы;
● іскерлік ойын жоспары;
● ойын процедурасының жалпы сипаттамасы;
● жағдайдың мазмұны;
● актерлердің сипаттамасы;
● сарапшылардың құқықтары мен міндеттері;
● бағалау критерийлері және өлшеу аппараты.
Іскерлік ойын процедурасы бірнеше кезеңнен тұрады.
Ұйымдастырушылық-дайындық кезеңі:
– іскерлік ойынның өзектілігі мен мақсаттарына негізделеді;
– ойын топтарына бірігеді;
– топтарға материалдар жиынтығы беріледі;
– рөлдер бөлінеді;
– ойын ережелері мен шарттары жарияланады;
– командаларға сарапшылар ұсынылады;
– қатысушылар тақтайшалармен және қолтаңбалармен белгіленген орындарды алады.
Жағдайды зерттеу кезеңі:
– ойын командалары жағдайды, нұсқаулық материалдарды зерттейді;
– қажет болған жағдайда қатысушылар түсініктеме алу үшін жетекші немесе сарапшыларға жүгінеді.
Ойын барысы:
– Ойын командалары топ ішінде талқылау жүргізеді, іс-қимыл нұсқаларын ұсынады. Әрбір қатысушы ұжымдық мақсатқа жетуге ұмтылады, белгіленген рөлге сәйкес өз позициясын қорғайды. Талқылау барысын бір сарапшы стенографиялайды. Негізгі міндет – белгілі бір уақытта дұрыс ұжымдық шешімді әзірлеу.
– Шешім қабылданды. Ойын тобының өкілі оны айналасындағылардың назарына жеткізеді. Баяндамаға қойылатын негізгі талаптар: қабылданған шешімнің негізділігі, нақтылығы, позицияларды баяндаудың реттілігі;
– Ойын тобының капитаны сұрақтарға жауап береді.
Алдын ала талдау кезеңі:
– ойынды талдайтын сарапшылардың сөз сөйлеуі;
– пікір алмасу;
– командалардың өз шешімдерін қорғауы, қорытындыларға дау айту.
Бағалау кезеңі:
Сарапшылар:
– қойылған мақсаттарға қол жеткізу дәрежесін бағалайды;
– жеке тапсырмаларды орындамау себептерін көрсетіді;
– ойынға қатысушыларға қорытынды бағаларды ұпаймен қояды;
– сарапшылардың төрағасы қол жеткізілген нәтижелерді айтады, қателіктерді атап өтеді, ойынның соңғы нәтижесін тұжырымдайды.
Орындаушыларды бағалау келесі көрсеткіштер бойынша беріледі:
● қабылданған шешімдердің логикалық негізділігі мен адалдығы;
● жағдайды тез шарлай білу;
● ойнаған рөлдің эмоционалды экспрессивтілігі.
Достарыңызбен бөлісу: |