Білемін Білгім келеді Білдім
9.3. Топтық оқыту технологиясы арқылы оқушылардың іс әрекетін, шығармашылық қабілеттерін арттырудағы маңызын жаз.
В. К. Дьяченконың айтуы бойынша топтық оқыту тəсілдерінің ұйымдастыру жүйесі аралас болуы мүмкін: топтық, жұптық, жекеше. Осылардың ішінде топтық оқытудың маңызы басымдырақ. Топтық технологиялардың сынып-сабақтық ұйымдастыру, дəріссеминарлық жүйе, дидактикалық ойындар, бригада-зертханалық əдістер тəрізді формалары бар. Бұл формалар негізгі ұжымдық шарттардың орындалуын жүзеге асырады. Оқушылар ортақ мақсатты түсініп, міндеттерді дұрыс бөліп ала білуге, өзара дұрыс қарым-қатынас жəне бақылау жасауды үйренеді. Топтық оқытудың психология-педагогикалық негіздемесі:
1. Іс-əрекет принципін жүзеге асыру.
2. Оқу мен оқыту мотивациясын қалыптастыру.
3. Білімді жалпы жəне толық бақылау.
4. Оқу ұжымындағы психологиялық жағымды жағдайдың қалыптасуы.
5. Оқыту мен тəрбиенің бірлігі.
6. Субъект-субъектік қарым-қатынастың жүзеге асуы.
Топтық сабақтарда мұғалім мен оқушы жəне оқушылар арасында өзара қарым-қатынастың болуы топтық оқытудың маңыздылығын көрсетеді. Топтық оқыту кезінде балалар тыңдай білуге, жолдастарының пікірімен санасуға, жанжал, тартыстарды шеше білуге, ортақ мақсатқа жету үшін бірігіп əрекет ету арқылы өмірге қажетті дағдыларды қалыптастырады, оқу үлгерімі артады, өзін-өзі құрметтеу сезімін тəрбиелейді, сыныптағы достық ұлғаяды, мектепке деген қарым-қатынасы өзгере бастайды, өзара көмектің құндылығын мойындайды
Қазіргі таңда оқушыларым топта жұмыстануға төселіп келеді, ақылдасып отырады, бірлескен шешімге келеді, өз жұмыстарын қорғай алады. Қажет кезде топ басшысын сайлап алады. Топ басшысы топ ішіндегі жұмыстарды реттеп отырады. Тіпті «Ақыл-ой картасын» жасақтаған кезде, топтың жұмысын кім қорғайтын ақылдаса отырып шығарады. Сонымен бірге олар бір-бірімен пікір алмасқан кезде бірінің білмейтінін екіншісі толықтырып отырады және өзіне сенімі аздау балалар өзге балалардың айтқандарын есіне сақтауға, олармен қосылып аз да болса да өз ойларын қорғауға ынталанды. Топпен жұмыс кезінде бір баланың ойына келесі баланың ойы қосылады да, ол кеңейтілген түрде жауап болады және оның айтқан жауабын өзге оқушылар тыңдап, өз ойларын қосуға мүмкіндік алады. Бұрын тәжірибемде көрініс таппаған топтық жұмыс кезінде балалардың бір-бірімен қарым-қатынасында диалогтық әдістің де пайдалы тұсын анық көре білдім. Оқушылар өзара ақылдасып, өз ойларын анық айта, бөлісе бастады. Бұрын көп үнін шығара бермейтін, суырылып ортаға шықпайтын оқушылар топта өз үндерін қоса бастады, тіпті басқа топ мүшелерінің әрекетін бақылай отырып, топтық жұмыстарын қорғауға да шығып жүрді. Топтық жұмыс – бірлескен, нәтижеге бақытталған, топ мүшелері бір-біріне қажеттілігін сезіне отырып, өз пікірлерін білдіретін, ешкім ортақ жұмыстан тыс қалмайтын жұмыс екеніне көзім жетті.
Топтық жұмыс кезінде түрлі әдістерді қолдану – оқушылардың белсенділіктерін одан әрі арттыру болып табылады. «Ақыл-ой картасы », «Галерея», «Академиялық даудамай» т.б.
Бұрынғы сабақтарымда мұғалім ретінде оқушылардың сабақ процесінде көрсеткен нәтижелері бойынша өзім бағаласам, қазір оқушыларға өздерін және өзара сыни тұрғыдан бағалай білуге төселдіруді көздеп келемін. Атап айтсам сабақтардың қорытынды, бағалау бөлімдерінде «Бағдаршам», «Екі жұлдыз, бір ұсыныс», «Басбармақ» тәсілдерімен өзара және критерийлер бойынша өз жұмыстарын бағалатуды ұйымдастырамын. Оқушыларыма бұлай бағалау тәсілдері қызығырақ болып, олардың белсенділіктерін осы тұста да арттыра білдім деп айта аламын. Бірінің жұмысына бірі талдау жасап, сәтті, сәтсіз шыққан тұстарын айтып, баға қою оқушылар арасындағы тығыз қарым-қатынасты нығайтты.
Топтық жұмыс кезінде, атап айтқанда төмендегідей жетістіктерге қол жеткіздік:
- Оқушылардың тынымсыздық пен қорқыныш сезімдері төмендеді (орнынан тұрып өзі жауап бергенде үнемі қиналатын А.атты оқушымда бір өзіне деген сенімділік пайда болды);
- Сабақтың уақытын тиімді пайдаланамыз (бір сәтте бірнеше топ, оның ішінде бірнеше топ мүшелері бір мезетте жұмыстанып жатады);
- Оқушылардың танымдық, қызығушылық қабілеттері артты;
- Сыныптағы психологиялық ахуал жақсарды;
- Оқушылардың өзара жауапкершіліктері артты.
Достарыңызбен бөлісу: |