1- жыл
|
2- жыл
|
3- жыл
|
Арамшөптермен ластануы
|
1
|
Сүрi танап
|
Бидай-100
|
Жүгерi
|
қарасұлы-2, қызылша гүлтәжi-2, көк итқонақ-1
|
2
|
|
Бидай-100
|
Көпжылдық шөптер
|
Егiстiк шырмауық-2, жатаған бидайық-1
|
3
|
Бидай-100
|
Бидай-50, арпа-50
|
Бидай-100
|
Далалық сарықалуен-3, бұтақты бидайық-2
|
4
|
Бидай-50, жүгерi-50
|
Сұлы-50, бидай-50
|
Сүрi танап-50, арпа-50
|
қара сұлы-2, далалық сарықалуен—3
|
5
|
Бидай-100
|
Асбұршақ-100
|
Бидай-100
|
Егiстiк шырмауық-1, кәдiмгi қара сұлы--2
|
6
|
Арпа-100
|
Сүрi танап-100
|
қарақұмық-100
|
Ақ бұта-1, ноғай қарақұмығы-2
|
7
|
Бидай -100
|
Жүгерi -100
|
Арпа -100
|
Кәдiмгi қара сұлы-2, жата-ған бидайық-1
|
8
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Көп жылдық шөптер 100
|
Бұтақты бидайық-1,сары түйе жоңышқа-3
|
9
|
Бидай-100
|
Арпа-100
|
Сүрi танап-100
|
|
10
|
Тың жер-100
|
Тың жер-100
|
Тың жер-100
|
|
11
|
Жүгерi-100
|
Судан шөбi-100
|
Арпа-100
|
Ақ гүлтәжi-2, қара қаңбақ түйе қарын-2, егiстiк қалуен-1
|
12
|
Бидай-100
|
Бидай-100
|
Бидай-50 арпа-50
|
қара сұлы-2, егiстiк шырмауық-3
|
13
|
Бидай-50, көпжылдық шөптер-50
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Көпжыл-дық шөптер-100
|
Жатаған бидайық-1
|
14
|
Тары-100
|
Бидай-100
|
Сұлы-100
|
Көк итқонақ-3, қара сұлы-2
|
15
|
Жүгерi-100
|
Бидай-100
|
Арпа-60, сұлы-40
|
Түлкi құйрық ақмия-2, егiстiк қалуен-2
|
16
|
Сұлы-100
|
Жүгерi-100
|
Бидай-25 арпа-75
|
Егiстiк шырмауық-3
|
17
|
Бидай-100
|
Арпа-100
|
Сүрi танап
|
-
|
18
|
Бидай-100
|
Бiр жылдық шөп-тер-100
|
Бидай-100
|
Күрең у кекiре-2
|
19
|
Бидай-100
|
Асбұршақ-100
|
Тары-100
|
Тауық тары-3
|
20
|
Жүгерi-100
|
Жүгерi-100
|
Бидай-100
|
Кәдiмгi қара сұлы-1, ақ гүлтәжi-2
|
21
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Жатаған бидайық-2, қыздырма үй бидайық-1
|
22
|
Сүрi танап-100
|
Бидай 50+ көп жылдық шөптер-50
|
Жүгерi-50+ көп жылдық шөптер-50
|
Кәдiмгi қара сұлы-2, татар ақ сүттiгенi-1
|
23
|
Сүрi танап-50+бидай+көпжылдық шөптер-50
|
Бидай-25, көпжылдық шөптер-75
|
Тары-25, көп жылдық шөптер-75
|
Түктi тары-2, жабайы шомыр-1, жатаған бидайық-1
|
24
|
Бидай-100
|
Астық бұршақты-100
|
Тары-100
|
Көк итқонақ-3, бидайық-3
|
25
|
Жүгерi -100
|
Судан шөбi-100
|
Арпа-100
|
Тауық тары-2, қара сұлы-2
|
26
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Тары-100
|
Бидай-100
|
Тауық тары-2, қара сұлы-2
|
27
|
Бiр жылдық шөптер-50, бидай-50
|
Бидай-100
|
Бидай-50, арпа-50
|
Ащы жусан-2, қара қаңбақ-2, егiстiк шырмауық-2
|
28
|
Жүгерi-100
|
Бидай-100
|
Жүгерi-100
|
Түктi гүлтәжi-2, кәдiмгi сиякөк-2
|
29
|
Бидай-50, сүрi танап-50
|
Арпа-50, бидай-50
|
Көп жылдық шөптер-100
|
Жабайы шомыр-2, кәдiмгi зиягүл-2, кәдiмгi суданка-2
|
30
|
Бидай-100
|
Арпа-100
|
Сүрi танап-100
|
-
|
31
|
Бидай-100
|
Арпа-100
|
Бидай-100
|
Талшық сүттiген-2, бидайық-2, ала бұталық көкпек-2
|
32
|
Күнбағыс-100
|
Бiржылдық шөптер-100
|
арпа
|
қара сұлы-2, көк итқонақ-1, егiстiк шырмауық-2
|
33
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Бидайық-2, күрең у кекiре-2
|
34
|
Арпа-50, көп жылдық шөптер-50
|
Арпа-50, көп жылдық шөптер-50
|
Сүрi танап –50, тары-50
|
Түктi тары-2, далалық сары қалуен-2
|
35
|
Тың жер-100
|
Тың жер-100
|
Тың жер-100
|
-
|
36
|
Мал азық-тық дақыл-дар-100
|
Сүрi танап-100
|
Бидай-100
|
Жатаған бидайық-1, егiстiк ярутка-1
|
37
|
Бидай-100
|
Арпа-100
|
Сүрi танап-100
|
-
|
38
|
Жүгерi сүр-лемге-100
|
Бидай-100
|
Жүгерi сүр-лемге-100
|
Далалық сары қалуен-2, қара қаңбақ-2
|
39
|
Қарақұмық-100
|
Бiржылдық шөптер-50, арпа-50
|
Арпа-50, сүрi танап –50
|
Сарыбас қурай-2, жатаған бидайық-2
|
40
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Жатаған бидайық-1, канада майда желегi-2
|
41
|
Тамыр жемiстiлер-100
|
Жүгерi-100
|
Арпа-50, бидай-50
|
Талшық сүттiген-3, қара сұлы
|
42
|
Тары-100
|
Бидай-100
|
Сұлы-100
|
Бұйра түйетiкен-2, кәдiмгi жұмыршақ-1
|
43
|
Бидай-100
|
Бидай-100
|
Бiржылдық шөптер-100
|
қызылша гүлтәжi-2, егiстiк шырмауық-1
|
44
|
Көпжылдық шөптер-100
|
Тары-100
|
Жүгерi-100
|
Мысыққұйрық итқонақ-3, бидайық-1
|
45
|
Бидай-100
|
Астық бұршақ-100
|
Бидай-100
|
Кәдiмгi қарасұлы-2
|
46
|
Жүгерi-100
|
Арпа-100
|
Арпа-100
|
Кәдiмгi қарасұлы-2, кәдiмгi сиякөк-3
|
47
|
Сүрi танап-100
|
Бидай-100
|
Майлы зығыр-100
|
Кәдiмгi сиякөк-2, кәдiмгi майдан шөп-2
|
48
|
Бiржылдық шөптер тұқымға-100
|
Күнбағыс сүрлемге-100
|
Сұлы-100
|
Егiстiк қалуен-2
|
49
|
Күздiк қара бидай-50, картоп-50
|
Жаздық би- дай+беде-50,
Асбұршақ-50
|
Беде-50, күздiк қара бидай-50
|
Жатаған бидайық-2, егiстiк шырмауық-1
|
50
|
Жүгерi сүрлемге-100
|
Күздiк қара бидай-100
|
Қант қызылшасы-100
|
Ақ алабұта-2
|
Берiлген танаптардың соңына сәйкес олардың тарихын көшiрiп бастау Үшiн бiр нөмерi ғана берiледi. Мысалы, бес танапты ауыспалы егiске ауысу жоспарын жасау Үшiн тапсырманың нөмiрi 8 басталып, кезегiмен бес шартты танаптары кiредi. 8,9,10,11, және 12. Мал азықтық ауыспалы егiске ауысу Үшiн тапсырма шифрлардың келесi нөмерiнен басталады, бiздiң мысалымызда 13-тен. Егер берiлген нөмер танаптар туралы мәлiметтердi толық қамтамасыз етпесе, онда жетiспейтiн шартты танаптардың саны 1- саннан бастап толықтырылады. Мысалы, тапсырманың нөмерi 48, онда бес танапты ауыспалы егiске ауысу жоспарын жасау Үшiн 48, 49, 50, 1, ж„не 2- танаптар туралы бастапқы м„лiметтер алынады. Тағы бiр ескертетiн жағдай, бүл әр бiр танаптың тарихы бойынша орналасатын дақыл туралы бастапқы аумақтың мәлiметтерi пайызбен (%) берiлген. Бүл кестедегi берiлген бастапқы мәлiметтердi ауыспалы егiстер танаптардың әр түрлi аумақтарын қолдану үшiн берiлген. Танап тарихы кiтаптарында егiстердiң аумақтары пайызбен берiлгенiн ескерiп, оларды гектарға аудару қажет болады. Мысалы, игеру үшiн ауыспалы егiстiң танабының аумақы 250—гектарға тең. Егер танаптың тарихы бойынша ол бiр дақылмен егiлсе (100%), онда бүл танаптың аумағы 250 гектарқа тең. Егер танапта бiрнеше дақыл өсiрiлсе, 60% астық дақылдары және 40% мал азықтық дақылдар, онда танап бiрiншiлерi 150 га (250*60: 100) екiншiлерi 100 га (250*40:100) орын алады.
Ауыспалы егiстi игерген соң дақылдарды үстанылған тәсiлiне сәйкес кезектестiруiн қамтамасыз ету керек Ол үшiн айналым кестесi жасалады
39 -кесте- (Айналым кестесi)
Танаптың
нөмерi
|
Бiрiншi ротация
|
Екiнiштi ротация
|
Игеру жылы
|
2-шi жылы
|
3-шi жылы
|
4-шi жылы
|
5-шi жылы
|
2
|
Жаздық бидай*
|
Жаздық бидай
|
Арпа+ сүлы
|
Ықтырмалы сүрi жер
|
Жаздық бидай
|
5
|
Көп
Жылдық шөптер
|
Көп жылдық шөптер
|
Көп жылдық шөптер
|
Көп жылдық шөптер
|
Жаздық бидай
|
3
|
Жаздық бидай
|
Арпа+сүлы
|
Ықтырма-лы сүрi жер
|
Жаздық бидай*
|
Көп жылдық шөптер
|
4
|
Арпа+сүлы
|
Ықтырмалы сүрi жер
|
Жаздық бидай *
|
Жаздық бидай
|
Арпа+ сүлы
|
1.
|
Ықтырмалы сүрi жер
|
Жаздық бидай*
|
Жаздық*
Бидай
|
Арпа+сүлы
|
Ықтырмалы сүрi жер
|
Ескертпе* - әр түрлi алғы дақылдардан кейiн бiрдей дақылдарды айыру үшiн шартты белгiсi (бiздiң мысалымызда сүрi жерден кейiн жаздық бидай).
Ротациялық кесте – бүл дақылдар мен сүрi жердiң жылдар және танаптар бойынша ауыспалы егiс тәсiмiне сәйкес орналасуы. Кестенiң сол жағында вертикаль бойы танаптардың нөмiрi жазылған, үстiңгi жағында көлденең бағытта ротацияның жылдары келтiрiлген. Бүл мысалда ауыспалы егiстiң толық және толық емес ротациясы. Көп жылдық шөптердiң шықпа танаптарын төрт жыл пайдаланқан толық ротацияның үзақтығы жиырма жыл, ал шықпа танабы жоқ толық емес ротацияның үзақтықы төрт жыл болады. Мүны жасағанда ауыспалы егiстi игеру бiрiншi жыл деп алынады. Одан әрi рет –ретiмен ауыспалы егiстiң барлық дақылдарын, бiрiншi танабынан бастап, кезегiмен жазады. Бiр дақыл бiрнеше танапта болғандай болса, ротация кезеңiнде оларды шатастырмау Үшiн оларды шартты белгiлермен, санмен, әр түрлi ажырату белгiлерiмен белгiлейдi.
мысалы, екiншi жылы төртiншi танапта арпамен сүлыдан кейiн кезектесу тәсiлiне сәйкес ықтырмалы сүрi жер, одан кейiн жаздық бидай және т.б. Сол сияқты ауыспалы егiстiң басқа танаптарын толтырады
Өзін-өзі тексеру сұрақтары
Ауыспалы егiстi игеру жоспары неше бөлiктен тұрады.
Достарыңызбен бөлісу: |