Семинар 2. Педагогикалық еңбектердің көрнекті шеберлері

5. 
   Озат педагогикалық тәжірибе ұғымы.
   
6. 
   Озат педагогикалық тәжірибені талдау принциптері.
   
7. 
   Педагогтың әрекетін талдау.
   
8. 
   Оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастырудың озат педагогикалық тәжірибесімен танысу. (Әдебиеттер № 1, 2, 3, 4)
   

1. 
   Скаткин М.Н. Изучение, обобщение и внедрение передового педагогического опыта. - М., 1977.- 3-20 б.
   
2. 
   Бекболғанов Е. Өзіндік танымдық іс-әрекетті белсендіру. //Қазақстан мектебі. – 2003. - № 11.
   
3. 
   Ошақбаева Г. Жаңашылдық шеберлікті арттырады. //Қазақстан мектебі. – 2003. – №1.
   
4. 
   Ортаев Б., Әлімбекова С. Пәнаралық байланыс негізінде. //Қазақстан мектебі. – 2004. - №3
   
5. 
   Рамазанова С. Ұстаз ерлігі. //Қазақстан мектебі. – 2004.-№ 8
   
6. 
   Сабыров А. Көрнекті ағартушы-педагог. //Қазақстан мектебі. – 2004. -№ 11.
   
7. 
   Темереева А. Ғұлама ғалым мұрасы. //Қазақстан мектебі. -2004.-№ 11
   
8. 
   Жұматаева Е. Жаны – алтын, рухы – гауһар Рәзия апа. //Қазақстан мектебі. – 2004. -№ 11.
   

1. 
   Мұғалім тұлғасы жайындағы мақала материалы не береді?
   
2. 
   Шебер-педагогтың жетістіктері қандай?
   
3. 
   Шебер-педагогтың оқу-тәрбие жұмысының қандай басты әдістерін қолданады?
   
4. 
   Педагогтың конструктивті іс-әрекетінің мәні қалай ашылған?
   
5. 
   Мұғалімнің сабаққа дайындығы?
   

5. 
   Театр және педагогикалық өнердегі жалпы және жеке ерекшеліктер.
   
6. 
   Театр және педагогика өнеріндегі ықпал ету құралдары.
   
7. 
   Педагогтың мимикасы және пантомимикасы.
   
8. 
   Жас мұғалімдердің бойындағы кемшіліктер.
   

1. 
   Сіз жазыр отырсыз. Бір кезде есік ашылды. Сіз басыңызды көтеріп, кірген адамға таңдана, ренжи, ашулана, сұраулы, кекете, қуана қарайсыз.
   
2. 
   Ж2үргізуші амандасты: «Қайырлы күн!». Сіз салқын, бейтарап, қуана, таңдана, ұнатпай, достықпен, күте, ашулана жауап бересіз.
   
3. 
   Ситуация. Оқушы мұғалім үстелінің жанында тұрып: «Мен үй тапсырмасын орындамадым!» дейді. Сіздің жауабыңыз: «Әрі қарай не болатынын күтемін, көмектесемін, таңданамын – неге әзір емессің, таңданамын – бұл қашанға дейін қайталана береді, маған бәрібір, ренжимін, сөгемін және т.б.»
   

1. 
   Логикалық-лингвистикалық талаптар: сұрақтарды дұрыс қисынды қоя білу,әңгіменің бөліктері арасындағы мазмұнды «көпірлердің» болуы, сөйлеудің оптимальды жылдамдығы, орфоэпиялық дұрыстығы, дикцияның нақтылығы, логикалық екпіндердің күші.
   
2. 
   Психологиялық талаптар: мұғалімнің жақсы жағымды үні,орынды әзілдің болуы, мұғалімнің байсалдығы,өзін-өзі ұстауы, сенімділігі, оқушыларға сөзбен, мимикамен, қимылмен қолдау көрсете білуі, оқушылардың жас және жеке ерекшеліктерін есепке алуы, оқушылардың білімін бақылау және мотивті түрде бағалау іскерлігі.
   
3. 
   Педагогикалық талаптар: сұрақ қою, проблемді сұрақтар қою, сыныпқа сұрақ қоя білу, сұрақшалардың болуы, қорытынды жасау іскерлігі, көрнекілікті қолдану іскерлігі – тақтаға жазу, иллюстрация, ОТҚ.
   

6. 
   Сөйлеу және оның қызметтері. Сөз – ақпарат алмасу құралы.
   
7. 
   Педагогикалық техниканың мұғалім қызметінде алатын орны.
   
8. 
   Сөйлеу техникасы, оның педагогикалық сипаты.
   
9. 
   Фонациялық тыныс алу. Тыныс алу түрлері. Диафрагмалық-қабырға демінің механизмі.
   
10. 
    Педагог дауысының негізгі ерекшеліктері. Педагог дауысының бұзылу себептері. Педагогтар дауысының кәсіби ауруларының алдын-алу.
    

1. 
   Өз сөзіңізді мына көрсеткіштерге сәйкес талдаңыз.
   

• 
  Сөйлеу мәнеріңізге «қыстырма-паразит» сөздер енгізілмеген бе?
  
• 
  Негізгі ойдан ауытқымай өз ойыңызды нақты жеткізе аласыз ба?
  
• 
  Сөйлеу жылдамдығыңыз қандай?
  
• 
  Интонацияны дұрыс қолданасыз ба?
  

2. 
   Интонация мәнерлілігін жаттықтыру жаттығулары.
   

• 
  Мына қарапайым сөздерді түрлі интонациямен айтып көріңіз: «ия», «жоқ», «сен».
  

Жаймен Қолпаштап Қайғыра Көңілі қалғандай

Қысқаша Таңдана Нәзік үнмен Салтанатты түрде

Соза Шаттана Мысқылдай Ашулана

• 
  «Мен – қазақпын! Мың өліп, мың тірілген...» өлең жолын төмендегі реңдерді бере отырып, айтыңыз:
  

Барынша айқайлап

Сыбырдан айқайға көше

Пулеметтің жылдамдығымен

Тасбақаның жылдамдығымен

Сіз қатты тоңып тұрғандай

Аузыңызға ыссы тамақ түскендей

Сізді қазір атып тастайтындай

5 жастағы қыздың айтқанындай

Сіз осы сөзбен біреуге оны сүйетініңізді айту керексіз

Жаттығу Б. «Май шам». Қағаз тілімін (жалпақтығы – 2-3 см, ұзындығы – 7-10 см) алып, оны май шам деп елестетіп, оған үріңіз. Ол сізден әрі қарай майысады. Бұл – «жалын». Егер сіздің деміңіз бірқалыпты болса, қағаз бір бағытта майысады. Ал деміңіз қалыпсыз болса, қағаз біресе көтеріледі, біресе қозғалады.

Сынып. Сыныпты тазалау күні. Сіздің міндетіңіз – сыныптың жұмысын ұйымдастыру. Қатысып отырған студенттер – оқушылар болып саналады. Олардың жасын өзіңіз белгілейсіз.

Оқушылардың мотивациясын тудыру, іс-әрекетті нақты бөлу және уақытты жұмсау, оқушылардың орнын белгілеу, еңбектену барысындағы өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру, ойын элементтерін араластыру, мадақтау іскерліктері бағаланады. Сөздің мазмұнымен қатар сөйлеу техникасы есепке алынады.

Семинар 5. Сөйлеу техникасының негіздері. Дикция.
Мақсаты: студенттердің артикулляциялық аппаратын дамыту, таза сөйлеуге үйрету.
Жоспар

4. 
   Дикция. Оның педагогикалық әрекеттегі орны.
   
5. 
   Сөйлеу аппаратының құрылымы. Артикуляция органдары.
   
6. 
   Педагог дикциясындағы негізгі кемшіліктер және оларды жою жолдары.
   

Жаттығу «Сәлеметсіз бе?» Оқытушының амандасуын 10 түрлі дыбыстаймыз: қорқыныш, рахаттану, тәртіпке шақыра, таңдана, немқұрайлы, ренжи, қуана, абыройлы, құрметпен, мысқылдай.

Жаттығу «Мында кел». Мұғалімнің қандай мақсатпен шақырып отырғанын дауысынан ажыратамыз.

Жаттығу «Дереу жауап». Сыныпта барлығы жұмыс жасап отыр. Кенет бір оқушы: «Жазбаймын! Ештеңе оқсамайды!» деп дәптерін лақтырып жіберді. Сіздің жауабыңыз/реакцияңыз.

7. 
   Сөздің қоғамдық қызметі. Оынң оқу-тәрбие үрдісінде алатын орны.
   
8. 
   В.А.Сухомлинскийдің мұғалім сөзіне қоятын талаптары.
   
9. 
   2Педагог сөзіндегі лексикалық талаптар.
   
10. 
    Сөзің грамматикалық сауаттылығы.
    
11. 
    Сөздің фонетикалық және орфоэпиялық нормалары.
    
12. 
    Сөздің мәнерлілігі.
    

«Қоғам мұратына сай жан-жақты жарасымды дамыған тұлға тәрбиелеуде барлық өнер түрлері үлкен маңызға ие екендігі белгілі. Әсіресе, өнер түрлерінің ішінде өскелең жастардың эстетикалық дүниетанымын, соның негізінде мәдениетін қалыптастыруда және дамытуда музыка (саз) өнерінің алатын орны ерекше. Оның мәні мынада: музыка өнері әрбір адамның адамгершілік тұрғыда тәрбиеленуіне, әсемдік әлеміне үйірсек болып қана қоймай, оны қорғауға және рухани мәдени деңгейін көтеруге табиғи жағдай жасайды. Сол себепті әрбір қоғам мүшесін өнерпаздыққа тарту қоғаның объективті қажеттілігі және заңдылығы болуы керек. Бұл ойымызға дәлел бар. Айталық, бұл жағдай әсіресе кеңестер үкіметі дәуірінде үлкен қоғамдық мәнге ие еді. Өйткені, тәрбиедегі басты мақсат: қоғам 2мүшелерін әлеуметтендіру болатын, яғни өнер адамның тек қана рухани өмірінің құрамдас бөлігі болып қана қоймай, әлеуметтендірудің аса пәрменді құралы болды. Музыка өнерінің мақсаты – жастарды өнер құныдылықтарын жасауға қатыстыру, олардың бойында белгілі бір адамгершілік-эстетикалық мәдениетті, көркемдік талғамды, шығармашылық әдетті тәрбиелеу... Неге ендеше қазіргі кезде оқушылардың көркемөнерпаздық жұмысы өз деңгейінде ұйымда2стырылмай жүр? Неге саз өнерінің «хор, жеке ән айту, дуэт, трио, квартет, ән ансамблі» сияқты түрлерімен айналысуына деген қызығу төмен?» (Омар Е. «Эстетикалық тәрбиеге – айрықша назар»//Қазақстан мектебі.- 2004ж.- №9.- 68-70 б.)

1. 
   Логикалық үзіліс қойып, сөйлемді мәнерлеп оқыңыз.
   

2. 
   Логикалық екпінді көрсетіңіз.
   

Осы сөйлемдерді «талап қоя», «іс-әрекетке шақыра», «қызықты нәрсені айтардай», «таңдана», «салмақты», «ашулана», «әзілдей» атыңыз.

Мұғалім бір суретті (адамның, жануардың, өсімдіктің) көрсете отырып, өзі бастайды:

• 
  Бірде...-
  

Мұғалім афоризмдерді оқиды. Студенттер оларды жазып алып, ойланып, өз түсінгенін қысқа да нұсқа айтып береді.

6. 
   Педагогикалық қарым-қатынастың мәні.
   
7. 
   «Мұғалім-оқушы» жүйесіндегі кәсіби-педагогикалық қарым-қатынастар.
   
8. 
   «Мұғалім-ата-ана» жүйесіндегі кәсіби-педагогикалық қарым-қатынастар.
   
9. 
   Педагог этикасы педагог қарым-қатынасының негізі.
   
10. 
    Мұғалімнің педагогикалық әдептілігі.
    
11. 
    Педагогтың өзара қызметтестігінің тәсілдері.
    

7.Пәнді оқыту жөніндегі әдістемелік нұсқаулар.

ӨЖСӨЖ өткізу бойынша әдістемелік нұсқау

Мозайка әдісі: "Мозайка" интенсивті қарым-қатынас кезінде мәселенің оптималды шешімін “жоғарыдан-төмен” (педагогтан-оқушыға) емес, тең деңгейде (өзара оқушылар арасында) табуға мүмкіндік береді. Бұл технологияның қиындығы: әсіресе бірінше сабақтарда топтарды қайта құру үрдісінде мұқият зейінділікті талап етеді.

“Мозайка” әдістемесі бойынша сабақты ұйымдастыру кестесі

Сабақ соңында әрбір топ мәселені шешу жолдарын ұсынады. Таңдалған эксперттік комиссия ұсынылған жобалардың мазмұны мен безендірілуін бағалайды. Жұмыстың мұндай интерактивті формасы өзара біріккен әрекет іскерліктерін қалыптастыруға көмектеседі. Әсіресе бұл халық көп жерде үндемей, тасада қалуға тырысатын ұялшақ оқушылар үшін өте пайдалы. Микротоптар-микроәлемдер, әдетте бұл осындай балалардың және жеткіншектердің өзін-өзі бағалауына жағымды әсерін тигізеді.

“Аквариум” – балаларға мәселені “қоғам алдында” талқылауға ұсынғандағы диалог формасы. Шағын топ белгілі бір мәселе бойынша диалогты жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдайды. Кейде тілек білдірушілер бірнеше болуы мүмкін. Қалған барлық студенттер көрермен ролін атқарады. Соныдықтан да мұны аквариум деп атайды.

Педагогикалық шеберлік және мұғалімнің педагогикалық мәдениетінің компоненттері ретінде.

Педагогикалық шеберлік еомпоненттері.

2 ОЖСӨЖ: Педагог қызметіндегі актерлік және режиссерлік шеберлік.

мазмұны:

Педагогикалық қимыл бір актердің театры секілді.

Педагог пен актер – аудиторияға тұлғалық ықпал етуді таратушылар.

3 ОЖСӨЖ мазмұны: Педагог пен актер – аудиторияға ерекше әсер етушілер.

4 ОЖСӨЖ мазмұны:Педагогикалық шеберлік және оның әлеуметтік мәні мен мазмұны.

Педагогикалық қимыл бір актердің театры секілді.

Педагог пен актер – аудиторияға тұлғалық ықпал етуді таратушылар.

5 ОЖСӨЖ мазмұны:К.С.Станиславскийдің педагогтар дайындаудағы театралдық жүйесінің принциптері.

Көрнекі педагогтар шеберлігі.

А.С.Макаренконың педагогикалық шеберлігі.

В.А.Сухомлинскийдің педагогикалық шеберлігі.

8 ОЖСӨЖ мазмұны:Педагогикалық қызмет қоғамдық құбылыс ретінде.

Жалпы педагогикалық және кәсіби-педагогикалық қызмет.

Мұғалім педагогикалық қызметтің субъектісі ретінде.

Мұғалімнің жеке басы оның кәсіптік қызметінің өзекті факторы ретінде.

Кәсіби-педагогтік қызметтегі мұғалімнің жеке басының қалыптасуы.

11 ОЖСӨЖ мазмұны: Мұғалімнің сыртқы пішін мәдениеті. Сән және педагог.

12 ОЖСӨЖ мазмұны: Мұғалімнің сыртқы пішіні және мәдениті.

13 ОЖСӨЖ мазмұны:Кәсіби педагогикалық қызмет – педагогтік шеберлікті қалыптастыру негізі.

Мұғалімнің кәсіби шеберлігі.

Бастауыш сынып мұғалімінің жеке басының кәсіби қасиеті.