Клиникалық кӛрінісі.
Ерте жастағы балаларда қызба неғҧрлым айқын білінеді.
ПН-тің негізгі синдромдары:
1. Экстраренальды
а) Жалпы интоксикация белгілері дене қызуы 39-40% дейін кҿтеріліп, кейде нейротокси-
коз белгілерімен бірге тырысулар байқалады, аурудың жалпы хал-жағдайы нашарлап,
басы ауырып, айналады, талықсу, кҿңіл-кҥйінің нашарлауы тез шаршау, ҽлсіздік,
тҽбетінің нашарлауы, жҥдеуі, қатты терлеуі қызыл дермографизм байқалады.
б) Ас қорыту жолының зақымдалу белгілері: эксикозды токсикоз, лоқсу, қҧсу, ішінің
бҥріп ауруы, диарея, нҽжісінің тҧрақсыздануы, кейде іштің қатуы, бір жасқа дейінгі
сҽбилерде кездеседі. Кішкене сҽбилерде ПН жедел басталып, дамиды да клиникасы
айқын білінеді. Ересек балаларда, кҿбіне лоқсу, қҧсу, ішінің бҥгіп ауруы байқалады.
2. Ренальдық белгілер:
473
а) Ауру синдромы: белінің қатты ауруы: ҽсіресе бір жағынан, қасаға ҥсті аймағының,
несеп жолының бойының ауруы, сипалағанда жҽне жатқанда осы аймақтардың ауруы,
оң немесе сол жақ қабырға астының ҿздігінен ауруы.
б) Дизуриялық ауытқулар: кіші дҽретке жиі жҽне ауырсынып отыру, никтурия, кіші
дҽретін ҧстай алмау жҽне т.б.
в) Несеп синдромы: несептегі макро- жҽне микроскопиялық ҿзгерістер: несеп тҥсінің,
мҿлдірлігінің ҿзгеруі, тҧнбалар мен ҥлпек қауыздардың пайда болуы.
Созылмалы ПН-жедел ПН қолайсыз, сҽтсіз, аяқталғаннан кейін, жҽне ПН
басталғаннан кейін 6 ай ҿткен соң дамиды. Созылмалы ПН-тің ҿршу кезеңінде баланың
жалпы қал-жағдайы, кҿңіл-кҥйі нашарлап, тез шаршайды, тҽбеті бҧзылып басы, іші
ауырады, яғни СПН-тің ҿршу кезіндегі клиникасының ЖПН-тің клиникасынан кҿп аса
айырмашылығы жоқ.
Қосымша зерттеу тәсілдері:
Несеп тексермесі: ПН-тің активті сатысында несепте белок (белоктің ізі) қалдығы (1-
2 % дейін кҿбеюі), лейкоциттер (кҿру аймағында 15-20-дан шоғырлануға дейін), бірен-
саран жаңа эритроциттер кейде цилиндрлер пайда болады. Жалпы тексермелер қалыпты
жағдайда болуы мҥмкін, сондықтан тҽуліктік жҽне ҿріштететін тҽсілдермен зерттеу қажет:
а) Каковский-Аддис, б) Амбурже, в) Нечипоренко тҽсілдері неғҧрлым сенімді сандық
тҽсілдері болып саналады. Нечипоренко тҽсілі 1 мл таңертенгі жаңа несептің орта
бҿлігіндегі қан тҥйіршіктерін есептейді: лейкоцидтер – 2000-ға дейін, эритроциттер 1000-
ға дейін болуы керек. Аддис тҽсілі-тҽуліктік несептегі қан тҥйіршіктері – лейкоциттер-2
млн-ға дейін, эритроциттер 1 млн-ға дейін, цилиндрлер 400000-ға дейін болуы керек.
Амбурже ҽдісі – сағат 7.00-ден 10:00-да дейінгі несептегі тҥйіншектер саны 3 сағаттық 1
минуттағы лейкоциттер мен эритроциттердің саны 1000-нан аспауы керек.
Пиелонефритте несеппен тҽулігіне 0,1,0,5-1 г/л белок бҿлінеді /қалыпты жағдайда
40-80 мг/, оны Аддис-Каковский ҽдісімен анықтайды. Ҽдетте, 100 мг-ға дейін қалыпты
болып есептеледі.
Уроцитограмма
–
несептегі лейкоциттердің тҥрін, сапасын анықтау. ПН-тің активті
сатысында лейкоциттердің 80-90% нейтрофильдер тҥрінде кездеседі. Сонымен қатар,
бҥйректегі қабыну қҧбылысының ықпалынан, сапалы тҥрін ҿзгерткен сегментті ядролы
нейтрофилдер де кездеседі, олар несептегі осмостық қысым тҿмен болғандықтан ісініп,
ҥлкейеді де, дҿңгелек, сопақ, алмҧрт тҽрізденеді. Дҽн тҽрізді жасушалар протоплазмасы
броунды қозғалысқа айналады. Клетканың протоплазмасы жапырақ ақшыл тҥсті
болғандықтан «жылтырауық» немесе Штернгеймер-Мольбин жасушалары деп атайды.
Тығыздығы жҽне осмостық қысымы қалыпты, бірақ қабыну кезінде ҿзгерген сигментті
ядролы нейтрофилдер активті лейкоциттер деп аталады. Оларды анықтау ҥшін, осмостық
қысымды азайту мақсатында несепке дистиллацияланған су қосады, сонда олар ісініп
Штернгеймер-Мольбин клеткаларына айналады. Бҧл клеткалар ПН-те жҽне несеп жолы-
ның қабынуларында жҽне аздаған мҿлшерде сау балалардың несебінде де кездесуі мҥмкін.
Ҿршіту сынамалары– пирогенді (парафин, озекерит, физиопроцедураларда қолдану
арқылы) жҽне преднизолонды болады. Бала кіші дҽретке отырғаннан кейін, тамырға 5-10
мл физиологиялық ертінді қосып 20-40 мл преднизалон жібереді. Сосын ҽрбір 1 сағат
сайын 3 рет несеп жинайды (ортаңғы бҿлігін).
Несептің ҽрбір бҿлігінде, 1 мл-дегі лейкоцидтерді, «активті» лейкоцидтерді,
бактерияларды іздейді. Егер 1 бҿлігінде лейкоциттер мен бактериялардың саны бақылап
отырған бҿліктерден 2 есе кҿбейсе жҽне 10% одан да кҿп мҿлшерде «активті» лейкоциттер
пайда болса, сынама оң болып саналады. Диагностикалық маңызы болу ҥшін бактериурия
1 мл зҽрде 100000-нан кҿп болуы керек.
Рентгенді-урологиялық зерттеу тәсілдері:
1. Цистокопия жҽне цистография
2. Экскреторлы урография.
3. Инфузиялы- тамшылы урография.
474
4. Радиометриялы зерттеулер.
5. Ультрадыбыстық зерттеулер
Жедел пиелонефриттің белсенді сатысында барлық ауру белгілері таза айқын кҿрініп
тҧрады, токсикозбен лабораториялық кҿрсеткіштер азайып жоғалуы аурудың кері даму
кезеңі, ал клиникасы толық жоғалып, лабораториялық кҿрсеткіштердің қалпына келуі
толық клиникалық-лабораториялық сауығу (ремиссия) кезеңі болып саналады.
Пиелонефриттің диагностикасы (анықтауы) себепкер жағдайлардың, клиникалық
кҿрсеткіштердің жҽне қалпына тексеру ҽдістерін негізінде жҥргізілуі қажет.
Пиелонефриттің диагностикалық критериялары.
1. Интоксикация белгілері (терісінің бозаруы, температура);
2. Бел аймағында, ішінде ауырсыну;
3. Несеп тҧнбасының ҿзгерістері:
А) Лейкоцитурия, нейтрофильды тҥрі
Б) Бактериурия (1 мл несепте 100000 микробтан коп)
В) Протеинурия (1 г\л ден аз)
4. Бҥйрек қызметінің бҧзылыстары
А) Қанның сарысуының осмолярлығы 275 мосмоль/л кем жҽне несептің
осмолярності 800 мосмоль/л аз.
Б) Несептің тығыздығының жҽне ацидоаммониогенездің тҿмендеуі
5. Пиелоэктазия, тыртықтардың болуы
Қосымша критериялар:
1. ЭТЖ жоғарлауы
2. Лейкоцитоз
3. Антибактериальды антиденелердің титрінің жоғарлауы, дисиммуноглобулинемия
4. С реактивті белоктің жоғарлауы
5. Гиперальфаглобулинемия
Достарыңызбен бөлісу: |
