251
6.1.3.1. ЖЕДЕЛ Б РОНХИТ
«Бронхит» немесе «жедел бронхит» деген термин ҧзақ уақыттан бері белгілі жҽне
бҧл атау тек дҽрігерлер арасында ғана емес, жалпы жҧртшылық
ортасында да кең
қолданылады.
Жедел бронхитте тыныс жолдарының обструкциялық клиникалық белгілері
білінбейді.
Балалар арасында жедел бронхит кез келген вирусты, бактериялы немесе
саңырауқҧлақты респираторлы жҧқпалы аурулардан кейін дамуы мҥмкін. Вирустардың
ішінде негізінен парагрипптің І жҽне ІІІ тҥрлері, респираторлы-синцитиальды (РС)
вирустың жҽне аденовирустардың маңызы ҥлкен, ал риновирустар
мен микоплазмалар
жедел бронхитте сирек кездеседі, ал жҧқпалы тҧмау вирусы одан да сирек кездеседі..
Респираторлы жҧқпалы аурулардан сол бронх ҿзгеріп, екінші рет бактериялы
жҧқпалы аурулардың дамуына жағдай туады. Бҧл жағдайда стафилококктар, пневмококк,
стрептококк, кей кезде Грам бойынша боялмайтын таяқшалар аурудың қоздырғышы
болып есептелінеді.
Патогенезі:
Бронхиттың жедел қабынуы мҧрын-жҧтқыншақтан басталады да, одан
ҽрі тыныс жолының тҿменгі бҿліктеріне кҿмей, трахея, бронх, бронхиолдарға жайылады.
Вирус тыныс жолдарына тҥскеннен соң эпителиалды клеткалардың саны, ҽдетте
вирустың патогендік қабілетіне тура пропорциональды болады. Зақымдалған эпителийдің
ҿлуі жҽне олардың сылынып тҥсуі
бактериялардың, кҿбіне стафилококктардың,
пневмококктардың тіндердің ішіне қарай жылжып, семуіне жағдай туғызады.
Жедел бронхиттың клиникалық белгілері кҿбіне кҿп респираторлы аурудың
этиологиясына байланысты болады. Респираторлы вирусты инфекциядағы бронхиттің
негізгі белгісі жҿтел, ол ҽуелі қҧрғақ, жабысқақ болады да,
трахеит қосылғаннан кейін
жҿтелген кезде тҿстің асты ауырып немесе сыздауы тҽрізді сезім пайда болады. Жҿтелдің
ҧзақтығы ҽртҥрлі болады, бірақ аурудың екінші аптасында жҿтел жеңілденіп, ылғалданып,
қақырық тҥсіп, бірте-бірте тоқтайды.
Дененің қызуы негізгі вирусты ауруға жҽне метаболизмнің бҧзылу дҽрежесіне де
байланысты болады. Жай бронхитте тыныс жетіспеушілігі ҿте кҿп байқалмайды, тіпті бір
жасқа дейінгі балалардың ҿзінде шамалы ғана ентігу байқалып, қосымша бҧлшық еттері
болар болмас тыныс алуға қатысып, цианоз байқалады.
Перкуторлық ҿзгерістер болмайды, тек бронхтардың тарылуы кезінде ҿкпе
дыбысының ашықтығы анықталуы мҥмкін. Қҧрғақ, ірі жҽне
орташа ылғалды сырылдар
қосылып естіледі жҽне олар жҿтелген кезде ҿзгеріп отырады. Кҿбіне аускультативтік
ҿзгерістер екі жақтан басталады, яғни екі ҿкпедегі аускультативтік кҿрініс бірдей болады,
ал бір жақты бронхит балаларда ҿте сирек кездеседі.
Рентгенде ҿкпе суреті кҥшейіп, ҧсақ кҿленкелер пайда болады, кҿбіне ол екі жақта
бірдей, ҿкпе тҥбірінде жҽне тҿменгі ішкі аймақтарда байқалады.
Пневмонияны клиникалық белгіллері бойынша толық жоққа шығара алмаған
жағдайда, ҽсіресе ерте жастағы балаларда ажырату қиындықтары пайда болуы мҥмкін.
Бҧндай жағдайда зақымдалудың диффузды, екі жақтан да физикальды белгілердің
бірдей
болуы, жергілікті белгілердің болмауы, яғни ҿкпенің белгілі бір шектелген жерінде тыныс
пен сырылдың ҿзгермеуі бронхитты анықтауға кҿмектеседі жҽне баланың жалпы жағдайы
ҿзгермейді, болар болмас ентігу байқалып, кейде дене қызуы 38
o
-тан жоғарламауы
мҥмкін.
Егер жедел бронхит ҧзақ уақытқа созылса жҽне ауруы қайталай берсе, жедел
бронхитты басқа аурулардан ажырату қажет. Ірі бронхта бҿгде дененің тҧрып
қалуы
созылмалы жҽне қайталама бронхиттың себебі болуы мҥмкін.
Емі:
Жедел бронхитты ҥйден емдейді, тек жедел респираторлы вирусты жҧқпалы
ауру қатан ҿткенде немесе пневмониядан ажырату керек болған жағдайда ғана, балаларды
ауруханаға жібереді. Кҥн тҽртібі аса кҿп шектелмейді.
252
Баланың бҿлмесіндегі ауа неғҧрлым ылғалды болуы керек, ол ҥшін ҽртҥрлі ҽдістерді
пайдалануға болады, мысалы, қыстың кҥні батареяларға сулы таза шҥберектерді жайып
қою керек жҽне т.б.
Жедел бронхиттың арнайы этиотропты емі жоқ, себебі, ол вирустарға байланысты
пайда болатын ауру. Антибиотиктер мен сульфаниламидтерді мҥмкіндігінше қолданбаған
жҿн.
Бактериальды немесе вирусты-бактериальды бронхитте антибиотиктер міндетті
тҥрде
қолданылады, негізінен кең спектрлі антибиотиктер ампициллин, оксациллин 1кг
дене салмағына 100мг-нан есептеп қосады. Микоплазмалы бронхитте эритромицин
тағайындау керек, 1кг салмағына 40-50мг нан. Қақырықты жҧмсарту ҥшін ылғалды бумен
жіне минеральды сулармен демалу керек жҽне ішуге 1%-ты йодты калий тағайындалады.
Қақырық тҥсіретін дҽрі-дҽрмектер. Жҿтел басатын дҽрі дҽрмектерді жедел бронхитте
қолдануға болмайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
