Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

 9. Н ЕСЕП ТҤЗ У ЖӘНЕ НЕ СЕП ШЫҒАРУ МҤШЕЛ ЕРІ

жүктеу 10,77 Mb. Pdf просмотр бет 102/772 Дата 19.01.2023 өлшемі 10,77 Mb. #40966

1.5. 9. Н ЕСЕП ТҤЗ У ЖӘНЕ НЕ СЕП ШЫҒАРУ МҤШЕЛ ЕРІ Несеп мҥшелеріне бҿтеке (бҥйрек) жҽне оның шумақтары, ҿзекшелер, юкостогломе- рулярлы аппараттар, тубекшелер мен табақшалар, несеп жолы, куық, ҥрпі каналы, қан  жҽне лимфа жҥйелері жҽне тағы басқалар жатады.  Бала дҥниеге келер кезде оның қозғалуы жҽне ротациясы аяқталып болмайды.  Бҥйректің жоғары кҿтерілуі, оның ротациясы несеп жолының ҧзаруына, іш қуысының  қысымына, эмбрионның доғасының тҥзілуіне байланысты. Балаларда бҥйрек бҿліктерден тҧрады, қыртысының қабаты нашар жетілген. Тіннің  ҿзі нҽзік, дҽнекер ткандық қабаты ҽлсіз дамыған. Жаңа туылған балаларда бҥйрек  шумақтары тығыз орналасқан. Бҥйрек маңы майы жаңа туған бала мен жас сҽбилерде нашар жетілген. Ол 8-9 жаста,  яғни тері асты шел майы азаятын кезеңде, ҥлкейеді.  Ҥлкен кісілермен салыстырғанда, сҽбилердің бҥйрегінің қаңқаға топографиялық  проекциялары басқаша болады: оның тҿменгі полюсі жамбас сҥйегінің жотасына жетеді,  ал жоғарғысы – алғашқы жылы ҿзінің шекараларын біраз ҿзгертіп отырады. Мысалы,  жаңа туған балада сол жақта XI тҿс омыртқасының тҿменгі жиегінің тҧсы, оң жақта осы  омыртқаның жартысынан жоғары, 3-5 айдағы балада сол жақта XII кеуде омыртқасының  ортасында, 2 жастағы балада ҥлкендердің бҥйрегінің жоғарғы полюсінің шекараларында  орналасады. Жас сҽбилердің бҥйрегінің қҧрылысынан оның жеткіліксіз дамығаны айқын  кҿрінеді: 2-3 жасқа келгенде бҥйректің жоғалатын бҿліктерінен тҧруы. 12 айға дейін  жоғарғы жҽне тҿменгі полюстері жақын болып келеді, сондықтан қолмен қараған кезде  бҥйрек дҿңгелек мҥше сияқты болып білінеді. 1 жастан кейін бҥйрек орнығып, бҧршақ  тҽріздес болып ҿзгереді.  Бҥйрек қозғалғыш болады, ол тыныс алуға, дененің бір қалыптан екінші қалыпқа  ауысып, ҿзгеруіне байланысты болады. Максимальды тыныс алған сатыда, кҿк еттің  кҿтерілуімен қоса, бҥйректе іш пердесінің артқы кеңістігінде жоғары кҿтеріліп, ығысады.  Тыныс шығарған кезде екі бҥйрек те, сҽбилерде 1 см-ге, ересек балаларда 2 см-ге, тҿмен  тҥседі.  Бҥйректің дҧрыс қозғалуын бел омыртқаларының биіктігіне қандай қарым-қатынаста  екендігіне байланысты анықтайды. Қалыпты жағдайда бҥйрек 1 бел омыртқаның  биіктігіндей ҧзындыққа жылжиды. 3 жасқа дейінгі балалардың, бҥйрек маңы майы аз  болғандықтан, ол шамадан тыс кҿбірек жылжиды.  жүктеу 10,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз