Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	101/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 772

tusipkaliev pediatria

Стоматологтар назарына!
Асқазан ішек жол (АІЖ) жҽне бауыр ауруларында жиі
ауыз қуысында ҽртҥрлі ҿзгерістер байқалады. Бҧл ауыз қуысы мен асқорыту жолының
кілегей қабатының ҧқсастығымен тҥсіндіріледі.
Жабынды.

Ол АІЖ ауруларының кҿбінде байқалады: гастритте, жара ауруында,
энтероколитте, бауыр жҽне ҿт жолдары ауруларында. Бҧлар бейарнамалы белігелер, бірақ
олар АІЖ ауруларының куҽсі болып келеді. Жабынды, ҽдетте гастритте, асқазан жҽне 12
елі ішек ойық жара ауруында жҽне басқа ауруларда кездеседі. Ойық жара ауруының,
гастриттің, энтероколиттің ҿршу кезінде жабынды айқын білінеді жҽне тілді тҥгел немесе
негізінен артқы бҿлігін жауып тҧрады. Жабынды ақшыл-сҧр тҥсті болады, бірақ пигмент
тҥзетін бактериялар, тамақтың, дҽрілік заттардың, сонымен қатар қан кетулерде (жара
ауруында жҽне т.б.) басқа тҥске (сары, қоңыр жҽне басқа) ауысуы мҥмкін. Негізгі аурудың
ремиссиясында немесе ем барысында тіл жабындыдан ҽртҥрлі дҽрежеде тазарып, қалыпты
жағдайға келеді. Тілдегі жабынды қалың болса науқас ҿзін жағымсыз сезінеді, дҽм сезу
қабілеті тҿмендейді. Жабындының негізін ҥлкейген мҥйізденген емізікшелер, тамақтың
қалдықтары, микроорганизмдер, эпителияның сылынып тҥскен жасушалары қҧрайды.
Асқазан-ішек ауруларының екінші белгісі
тілдің ісінуі.
Бҧл белгі науқасқа
айтарлықтай жағымсыз жағдай туғызбайды, кҿбіне дҽрігер науқастың ауыз қуысын
қарағанда байқайды. Ісік айтарлықтай болса науқас жағымсыз жағдайға, тілдің
мҿлшерінің ҿсуіне шағымданады, кейде тілін тістеп алуы мҥмкін. Кейде тілдің ҧшында
тістің іздері анықталады.
АІЖ ауруларында тілдің емізіктерінде айтарлықтай ҿзгерістер анықталады. Тіл
емізікшелерінің жағдайына қарай кейбір қаламгерлер, емізікшелер айқын білінетін, тіл
қалың жабындымен жабылған, мҿлшері ісінуге байланысты ҧлғайған гиперпластикалық
глосситті анықтайды. Бҧндай тіл қышқылдығы арытқан гастритте байқалады. Асқазан
жҽне 12 елі ішек ойық жара ауруында тілдің кейбір саңырауқҧлақ тҽріздес емізікшелері
гипертрофияланып, айналасындағы тіндерден ашық қызыл тҥсті қҧрылым тҥрінде
шығыңқы тҧрады. Гипопластикалық глоссит емізікшелерді атрофиясымен, жабындының
болмауымен сипатталады. Кейде емізікшелердің атрофиясының айқындылығы соншалық
тіл лакталған сияқтанып, ашық дақтар мен жолақтар анықталады. Тілдің бҧндай
ҿзгерістері гастритте, жара ауруларында жҽне гастроэнтериттерде, ҿт шығару
жолдарының ауруларында байқалады. Тіл емізікшелерінің атрофиясында жағымсыз сезім
тудырып, кҥю, шаншу, тамақ жегенде ауырсыну байқалады. Бҧл ҿзгерістердің пайда болу
механизмі трофикалық бҧзылыстармен қатар, витаминдердің сорылуының нашарлануына,
олардың ішекте бҧзылуына жҽне В
1
, В
2
, РР жҽне басқа дҽрумендердің тҥзілуінің
тҿмендеуіне байланысты деп есептеледі.
Тіл эпителиясының десквациясы
АІЖ ауруларында жиі кездеседі жҽне ҽртҥрлі
білінеді. Ҽдетте, тіл бетінде ҽртҥрлі мҿлшерлі жҽне формалы айқын бҿртпелер байқалады.
Бҧндай ҿзгерістер жіп тҽріздес емізікшелер мен кҥшейген десквамацияға байланысты.
Ҿзгерістер ромбтҽріздес глосситті еске тҥсіреді, бірақ ромбалық жҽне десквамативті
(«географиялық») тілден асқазан жҽне онекі сақиналы ішектің жарасы ҿршігенде пайда
болып, емдеу жҽне ремиссия кезінде жойылып кетуімен ажыратылады. Тіл
эпителиясының сылынып тҥсуі айтарлық жағымсыз сезім бермейді. Дегенмен, бҧндай
жағдай жиі тілде (эпителисяның дескавамациялану ошақтарында ғана емес) кҥю сезімімен
білінеді, ыссы тамақ ішкенде, шылым шеккенде байқалады.
Тіл парестезиясы
(глоссалгия) ҽртҥрлі АІЖ ауруларымен бірге байқалады. Кҥю,
шаншу сезімі тілде ешқандай ҿзгеріс байқалмасада білінуі мҥмкін.
Ауыз қуысының кілегей қабатында ойық жараның, таңдайда афтаның пайда болуы
АІЖ ауруларында байқалатын трофикалық бҧзылыстар нҽтижесінде байқалады. Бҧның
куҽсі ретінде афтозды стоматиттің тоқ ішектің ауруларымен қосарлануын келтіреді.
Ауыз қуысының кілегей қабатының түсінің ӛзгеруіде
АІЖ ауруларының жиі
кездесетін белгілеріне жатады. Ауыз қуысының кілегей қабатының тҥсі негізгі аурудың
тҥріне, қаншаға созылғанына жҽне ауырлық дҽрежесіне байланысты екені белгілі. Ашық

125
қызыл тҥсті аймақ тҽріздес гиперемия немесе цианоз асқазан ойық жара ауруында,
колитте, энтероколитте жҽне басқа ауруларда байқалады. Ауыз қуысының кілегей
қабатының бозаруы қан кетумен асқынған асқазан жара ауруында байқалады. Бауыр, ҿт
шығару жолдарының ауруларында ауыз қуысында айтарлықтай ҿзгерістер болады.
Вирусты гепатитте, созылмалы гепатитте ауыз қуысының кілегей қабатында қабынулы-
дистрофиялық сипатты ҽртҥрлі ҿзгерістер болады: гиперемия, қҧрғақтану, ҽсіресе,
сарғаюдың артуы фазасында (вирусты гепатит) ісік жҽне кілегей қабаты десквамациясы.
Сонымен қатар, жҧмсақ таңдайдың, ауыз қуысының тҥбінің сарғаюы, геморрагиялар,
телеангиэказалар тҽн. Аузында ащылық сезімі, дҽмнің бҧрмалануы (аузында ащы, темір
тату), қызыл иектен қан кету, тістің қатты тінінің гиперстезиясы байқалуы мҥмкін.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 97 98 99 100 101 102 103 104 ... 772