Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар


Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім



жүктеу 1,97 Mb.
бет4/11
Дата05.02.2018
өлшемі1,97 Mb.
#8639
түріКодекс
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

9. Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім
беру объектілерінде персоналды гигиеналық тәрбиелеуге
(жеке гигиенаға) қойылатын талаптар
      312. Объектілерде персоналдың жеке гигиена қағидаларын сақтауына жағдай жасалуы тиіс. Қол жуу үшін араластырғышы бар ыстық және салқын су келтірілген, сабын және жеке немесе бір рет қолданылатын сүлгі орнатуға арналған құрылғымен жабдықталған қол жуатын раковиналар орналастырылады.
      313. Персоналдың арнайы киімін жуу кір жуатын ұйымда (бар болғанда) немесе өзге де кір жуатын орында жүргізілуі тиіс.
      314. Ас блогының қызметкерлері кемінде үш арнайы киім жиынымен (халат немесе шалбары бар кеудеше, бас киім) және қажетті жеке гигиена қағидаларын сақтау жағдайларымен қамтамасыз етіледі. Ас блогының қызметкерлері мынадай жеке гигиена қағидаларын орындайды:
      1) жұмыс басталу алдында сырт киімді шкафқа салады, қолдарын сабынмен және щеткамен мұқият жуады;
      2) таза арнайы киімде жұмыс істейді, шаштарын орамалдың немесе қалпақтың астына жинайды;
      3) жұмыс үдерісінде сақина, алқа, сағат және басқа да сынатын заттарды шешіп қояды;
      4) ас блогынан шығатын жерде дәретханаға барған кезде арнайы киімді шешеді, асханаға қайтып келгенде қолды ыстық сумен сабынмен және щеткамен мұқият жуады, содан кейін арнайы киімді киеді.
      Ұзын тырнақ өсіруге және оны лакпен бояуға, арнайы киімді түйреуішпен түйреуге жол берілмейді.
      315. Суық тию немесе асқазан-ішек бұзылу белгілері, іріңдеу, тіліктер, күйіктер пайда болған кезде қызметкер бұл туралы әкімшілікке хабарлайды және медициналық көмекке жүгінеді, сондай-ақ отбасындағы барлық ішек инфекцияларымен ауыру жағдайлары туралы хабарлайды.
      316. Қызметкерде ішек инфекциясы, іріңді тері аурулары, жоғарғы тыныс алу жолдарының қабынуы, күйіп қалу немесе кесіп алу жағдайлары болса, уақытша жұмыстан шеттетіледі және тиісті тексеру және дәрігердің қорытындысы бойынша медициналық бақылау тексеруден өткізілгеннен кейін жұмысқа жіберіледі.
      317. Жұмысқа тиісті кәсіби біліктілігі бар аспаздар жіберіледі.
      318. Ас блогы алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған дәрі қобдишасымен жарақталуы тиіс.
10. Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен
білім беру объектілерінде балалар мен жасөспірімдерді
тәрбиелеу, оқыту (мектеп оқулықтарына) және өндірістік
практикаға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
      319. Жалпы үлгідегі сәбилер үйінде туғаннан бастап 3 жасқа дейінгі, мамандандырылған сәбилер үйінде (жалпы үлгіді сәбилер үйіндегі топта) 4 жасқа дейінгі балалар тәрбиеленеді.
      320. Сәбилер үйінде тәрбиеленетін балалардың тиімді саны 100 – 150 құрайды. Топтардың топтасуы туғаннан бастап 1,5 жасқа дейін – 10 бала; 1,5 жастан 2 жасқа дейін – 13 бала; 2 жастан 3 жасқа дейін – 15 бала.
      321. Сәбилер үйлерінің және МДТОҰ-ның күн і осы Санитариялық қағидаларға 13-қосымшада келтірілген ұйқы, демалыс, таза ауада болу, оқу сабақтарын өткізу, дене шынықтыру ұзақтығының нормаларына сәйкес келеді.
      322. Жаңадан жүре бастаған балалар үшін топтық үй-жайларда құралдармен және ойыншықтармен жабдықталған еденнің қоршалған бөлігі көзделеді.
      323. Әртүрлі ді сақтай отырып, 2 түрлі жастағы балаларды 1 топқа біріктіруге жол беріледі.
      324. Сыртқы ауа температурасы – 150 С дейін болғанда балалардың күндізгі ұйқысын дәлізде ұйымдастыруға жол беріледі.
      325. 3 жастағы балаларға арналған оқу сабақтарының саны апта ішінде оннан аспауы тиіс. Бір сабақтың ұзақтығы сабақ арасындағы 10 – 15 минут үзіліспен 10 – 15 минуттан аспайды. Сабақтар бір қалыпты қарқындылықты қозғалмалы ойын түрінде өткізіледі. Сабақтың ортасында ұзақтығы 1,5 – 2 минут дене шынықтыру үзілістерін өткізеді.
      326. МДТОҰ топтарын, жалпы білім беретін және арнайы (қосалқы) білім беру ұйымдарындағы топтарды (сыныптардың) балалармен толықтыру осы Санитариялық қағидаларға 14-қосымшаға сәйкес қабылданады.
      Әртүрлі жастағы (аралас) топтың контингентін іріктеу әрбір жастағы топтың анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктеріне барынша көп сәйкес келетін күнін ұйымдастыру мүмкіндігін ескереді.
      327. Шағын жинақталған МДТОҰ-да топтарды толықтыру кезінде мыналар оңтайлы болып табылады:
      1) жастары тетелес балалардың екі аралас тобы (сәбилер, мектепке дейінгі);
      2) жастары тетелес балалардың екі аралас тобы және бір даярлық тобы.
      328. Күндізгі серуеннің ұзақтығы кемінде 1,5 – 2 сағатты, кешке кемінде 2 сағатты құрауы тиіс.
      Мектепке дейінгі жастағы балалардың күн і осы Санитариялық қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес қабылданады.
      329. "Бала күтуші қызметі" қызметтерін көрсететін объектілерде балаларды тәрбиелеу және оқыту олардың жастарына сәйкес жүргізілуі тиіс. Күні МДТОҰ-ға қойылатын осы Санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес көзделеді.
      330. Сәбилер үйінің, МДТОҰ-ның және интернат ұйымдарының, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының, КББО-ның күн інде балаларды жалпы шынықтыру рәсімдері көзделуі тиіс. Жалпы шынықтыру рәсімдері ауа ванналарын, су ресімдерін (оның ішінде үлкен ваннада, бассейнде жүзу), серуендеу және ашық ауада ұйықтауды қамтиды. Әдістер мен құралдарды жыл мезгілін, үй-жай температурасын, топтағы эпидемиологиялық жағдайды ескере отырып қолданады.
      331. Жалпы білім беретін ұйымдардағы сабақтың ұзақтығы 45 минуттан аспауы тиіс. Бірінші сыныптарда бірте-бірте оқу жүктемесін арттыра отырып, "сатылы" оқу сабақтары үшін пайдаланады. Қыркүйекте 35 минуттан 3 сабақ; екінші тоқсаннан бастап 35 минуттан 4 сабақ; екінші жартыжылдықтан бастап сабақтар 45-минуттан жоспарланады. Еңбек сабағынан басқа біріккен сабақтарға жол берілмейді. Бірінші сынып оқушылары үшін бір жыл ішінде қосымша бір апталық демалыстар болуы тиіс.
      332. Оқу аптасының ұзақтығына қарамастан, оқушылардың негізгі (инвариантты) оқу жүктемесі бастауыш мектепте кемінде бес сабақты және негізгі мектепте кемінде 6 сабақты құрайды.
      Жалпы білім беретін ұйымдардағы оқу жүктемесінің нормалары осы Санитариялық қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес келуі тиіс.
      333. Сабақ кестесін құрған кезде бір күн және бір аптаның ішіндегі оқушылардың ақыл-ой еңбегіне қабілеттілік динамикасы ескерілуі тиіс және осы Санитариялық қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес қиындық (балл) бойынша пәндерді саралау кестесі пайдаланылады.
      334. Апта ішіндегі жоғары сынып оқушыларына арналған оқу жүктемесі сейсенбі немесе сәрсенбі күндеріне оның барынша көп көлемі келетіндей; кіші және орта сынып оқушылары үшін сейсенбі мен бейсенбіге келетіндей бөледі. Осы күндері сабақ кестесіне ең қиын немесе орташа және жеңіл пәндерді қояды және қалған күндерге қарағанда пәндердің саны да көбірек болады. Сәрсенбіде жеңілдетілген күн көзделеді.
      Бір күн ішіндегі баллдың ең көп саны дүйсенбі және сенбі күндеріне келуі тиіс.
      335. Шағын жинақталған мектептерде сыныптарды қалыптастыруды нақты мектеп жағдайларымен, оқушылар және мұғалімдер санымен айқындайды. Бірінші және үшінші сыныптардың, екінші және үшінші сыныптардың, екінші және төртінші сыныптардың, бесінші және алтыншы сыныптардың, алтыншы және жетінші сыныптардың, жетінші және сегізінші сыныптардың оқушыларының бір топқа біріктірілуі оңтайлы болып табылады. Тоғызыншы, оныншы, он бірінші (он екінші) сыныптарды біріктіруге жол берілмейді.
      336. Екінші сыныптан бастап компьютерлік технологияларды пайдалануға болады.
      337. Сабақтардың кестесі міндетті және факультативті сабақтар үшін бөлек құрастырылады. Факультативті сабақтарды міндетті сабақтар санының барынша аз саны бар күндері жоспарланады. Факультативті және міндетті сабақтың соңғы сабағының басталуы арасындағы үзілістің ұзақтығы 45 минутты құрайды.
      338. Бастауыш мектепте қосарланған сабақтарды өткізуге жол берілмейді. 5 – 9-сынып оқушылары үшін қосарланған сабақтар тек зертханалық, бақылау жұмыстарын, еңбек сабақтарын, мақсатты (шаңғы тебу, жүзу) дене шынықтыру сабақтарын өткізу үшін жол беріледі. 10 – 11(12)-сыныптарда қосарланған сабақтарды негізгі және салалық пәндер бойынша өткізуге жол беріледі.
      339. Жалпы білім беретін ұйымдардың барлық түріндегі оқушыларға арналған сабақтар арасындағы үзілістің ұзақтығы кемінде 10 минут, үлкен үзіліс (2 немесе 3 сабақтан кейін) 30 минутты құрайды. Бір үлкен үзілістің орнына 2 және 3 сабақтан кейін әр қайсысы 20 минуттан 2 үзіліс жасауға жол беріледі. Үзілістерді қозғалыс ойындарында таза ауаны барынша көп пайдалану кезінде жүргізеді.
      340. Ауысымдар арасында ылғалды жинау және желдету үшін ұзақтығы кемінде 40 минут үзіліс көзделеді.
      341. Мектеп алды сыныптарындағы сабақтардың барынша көп рұқсат етілген саны ұзақтығы 25 – 30 минуттан төрт сабақтан аспайды. Сабақтар арасындағы үзілістер кемінде 10 минут болуы тиіс.
      342. Жазғы демалыс кезінде жалпы білім беретін ұйымдар жанында дене шынықтыру-сауықтыру, оқу-тәрбиелік қызметін және балалар мен жасөспірімдердің мәдени бос уақытын өткізуді жүзеге асыратын мектеп жанындағы лагерьлерді (алаңдарды) ұйымдастыруға жол беріледі. Мектеп жанындағы лагерьлер жұмыс істеп тұрған кезде тамақтануды және күндізгі ұйқыны ұйымдастыруға жол беріледі. Тамақтануды ұйымдастыру кезінде осы Қағидалардың талаптары ескеріледі. Күндізгі ұйқыны ұйымдастыру кезінде 1 балаға кемінде 4 м2 есебімен жатын үй-жайы бөлінеді, жеке кереуеттер (жазылатын кереуеттер) орнатылады, жеке төсек жабдықтары (жайма, жастық тыс, көрпе тыс) және кемінде 2 сүлгі (аяққа және қолға арналған) көзделеді.
      343. Жалпы білім беретін және интернат ұйымдарындағы, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарындағы, КББО-дағы әртүрлі еңбектің жалпы ұзақтығы аптасына екі сағаттан аспауы тиіс. Оқушылар қоғамдық пайдалы еңбекпен сабақтан тыс уақытта аптасына екі рет: 1 – 4-сынып оқушылары күніне кемінде 30 минут, 5 – 8-сыныптар – кемінде 45 минут, 9 – 11-сыныптар – кемінде 1,5 сағат айналысуы тиіс.
      344. Интернат ұйымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, КББО-да оқушылар мынадай жұмыс түрлеріне:
      1) 1 – 2-сыныптар төсек жинауға, гүлдерді суаруға; асхана, тамақ ішетін үстелді дайындау бойынша кезекшілікке;
      2) 3 – 4-сыныптар 1-тармақшада көрсетілген жұмыс түріне қосымша киімнің ұсақ жөндеуге және жеке киімдерін (іш киім, шұлық, орамалдар) жууға;
      3) 5 – 6-сыныптар 1 және 2-тармақшаларда көрсетілген жұмыс түрлеріне қосымша, жатын бөлмелерді жинауға, үстелді толығымен дайындауға және ыдыстарды жинауға;
      4) 7 – 11 (12)-сыныптар өзіне-өзі қызмет көрсету түрлерінің барлығына және қоғамдық пайдалы еңбекке және асүй бойынша кезекшілікке жіберіледі.
      345. Бастауыш және орта кәсіптік білім беру ұйымдарында оқушылардың жүктемесі аптасына 36 сағаттан аспауы тиіс.
      Арнайы түзету білім беру ұйымдарында тәрбиені және оқу сабақтарын ұйымдастыру осы Санитариялық қағидалардың жалпы білім беру ұйымдарына қойылатын талаптарына сәйкес, сондай-ақ ұйымның ерекшелігіне және бейініне сәйкес көзделеді.
      346. Бір сарынды еңбек кезінде (конвейерлік өндіріс, ұсақ бұйымдарды жинау және т.б.) жұмыстың әрбір 50 минутынан кейін 10 минуттық үзіліс сақталуы тиіс; жұмысқа дейін және әрбір 2 сағат сайын өндірістік гимнастика жүргізіледі (7 – 8 минут). Станокта жұмыс істейтін тоқыма өндірісі мамандығы үшін жұмыстың 3 – 3,5 сағатынан кейін 40 – 50 минуттық үзіліс жасалады.
      347. Металлургия саласының мамандығына оқыған кезде бірінші 5 – 6 аптада жүктеме жеңілдейді және 6 сағатқа дейін тұрақты өсумен 3 сағатқа дейін жұмыс күнінің ұзақтығы қысқарады. Бір күн ішінде "ыстық" және "салқын" жұмыс түрлері кезектесуі тиіс және қолайлы микроклиматы бар үй-жайларда қосымша үзіліс көзделеді.
      348. Құрылыс мамандықтарына оқыған кезде кемінде 15 минут қосымша үзіліс көзделеді, түскі үзіліс кемінде 40 минут болады; ауыз су ішу тәртібі ұйымдастырылады.
      349. Ауыл шаруашылығы механизаторы, құрылыс саласы жұмысына оқыған кезде машина жүргізу үшін күніне 3 сағаттан аспайтын уақыт көзделеді. Дала жұмыстарында 3-курс оқушылары үшін түскі үзіліс (практика кезінде) 35 – 45 минут, ал ыстық күндері 3 – 4 сағат көзделеді. Дала жұмыстары бір ауысымда жүргізіледі. Жұмыстың осындай түріне алдын ала немесе мерзімдік медициналық тексеруден, сондай-ақ қауіпсіздік техникасы бойынша кіріспе және мерзімдік нұсқамадан өткен адамдар жіберіледі.
      350. Химиялық саласының мамандығына оқыған кезде бірінші курста оқу шеберханада, зертханаларда немесе оқу ұйымының кабинеттерінде, 2 – 3-курстарда цехта немесе өндірістің жұмыс орындарында жүргізіледі.
      351. Өндірістік оқуды тек бірінші ауысымда жүргізеді, оқушылардың технологиялық жабдықтарды жөндеуіне жол берілмейді. Өндірістік жағдайларда болу уақыты 4 сағаттан аспауы тиіс.
      352. Мектептен тыс ұйымдарда балаларды оқыту жексенбіні және каникулды қоса алғанда аптаның кез келген күнінде жүргізіледі. Оқу күндері балалар сабағының ұзақтығы демалыс күндері кемінде 1,5 сағатты және каникул күндері 3 сағатты құрайды. Оқудың 30 – 45 минутынан кейін балалардың демалуы және бөлмені желдету үшін ұзақтығы кемінде 10 минут үзіліс жасалады.
      353. Балалар мен жасөспірімдердің спорт мектебі ғимаратында жалпы ойын аймақтары, жалпы дене дайындығына арналған, мектеп бейініне байланысты үй-жайларға қызмет көрсететін топтармен техникалық және тактикалық дайындыққа арналған спорт түрлері бойынша арнайы аймақтар, әкімшілік-шаруашылық және басқа да үй-жайлар көзделеді.
      Алғашқы дайындық топтарындағы сабақтардың ұзақтығы 2 оқу сағатынан аспауы, оқу-жаттығу топтарында күніне кемінде 4 сағаттан аспауы тиіс.
      Оқу күндері спорт объектілеріндегі сабақтардың ұзақтығы 1,5 сағаттан, демалыс және каникул күндері 3 сағаттан аспауы тиіс. 30 – 45 минут сабақтан кейін балалардың демалуына және үй-жайды желдетуге арналған ұзақтығы кемінде 10 минут үзіліс жасалады. Сабақтар екі ауысыммен болған жағдайда, күннің ортасында екі ауысым арасында жинау үшін және үй-жайды желдету үшін 1 – 2 сағат үзіліс жасалады.
      Балалар мен жасөспірімдерге арналған спорт объектілерінде алғашқы медициналық көмек көрсету үшін медициналық пункттер көзделеді. Спорт және дене шынықтыру сабақтары спорт киімінде және аяқ киімінде жарамды жабдықта жүргізілуі тиіс.
      354. Мектептен тыс ұйымдарда теориялық сабақтарды ұйымдастыру үшін ауданы бір адамға кемінде 2,5 м2 есебінен үй-жай бөлінеді. Музыка және би, қойылым, қуыршақ театры, дәріс және т.б. іс-шаралар орындау үшін концерт залы, екі сахналық киім (кемінде 18 м2) бөлмесі, қосалқы (костюмдерді, декорацияларды сақтайтын) үй-жайлар жабдықталады.
      355. Жануарларға күтім жасайтын балаларға жануарларды қауіпсіз ұстау тәсілдері және алғашқы медициналық көмек туралы нұсқама жүргізіледі.
      356. Объектілерде құс, аң және балық асырайтын тірі табиғат бұрышын ұйымдастырған кезде ветеринариялық ілеспе құжаты болуы қажет.
      357. Мектеп оқулықтарын басып шығару осы Санитариялық қағидаларға сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы болған жағдайда баспаға жіберіледі.
      358. Осы Санитариялық қағидалар жалпы білім беру түзету ұйымдарында оқитын есту, сөйлеу және көру кемшіліктері бар балаларға арналған басылымдарға қолданылмайды.
      359. Оқу үдерісінде ақпараттық материалды ұсыну сипатына және көлеміне, оқу үдерісіндегі функционалдық мақсатына және оқушылардың жас санатына байланысты басылымдар осы Санитариялық қағидаларға 18-қосымшаға сәйкес сыныпталады.
      360. Басылымның өндірістік ерекшелігі осы Санитариялық қағидаларға сәйкес келмеген жағдайда, мектеп оқулықтарын шығару және өткізу тоқтатылады.
      361. Мектеп оқулықтарының басылымдарына мемлекеттік санитариялық қадағалау мына жолмен жүзеге асырылады:
      1) оқулықтардың әрбір басылымына олар көптеп шығарылғанға дейін өндірістік ерекшелігінің осы Санитариялық қағидаларда көрсетілген талаптарға сәйкестігіне ішінара тексеру. Оқулық сыртының, қапсырмасының безендірілуінің негізгі элементтері, жинақталу және бекітілу әдістері (брошюралау), атауы және нөмірі, терім тығыздылығы, гарнитурасы, негізгі кәріп кегелі, мәтінде бөлінуі салыстырылады;
      2) басылған оқулықтарды іріктеп таңдау және кейін оларға санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу схемасы осы Санитариялық қағидаларға 19-қосымшада берілген.
      362. Оқулықтарды дайындауға арналған қағаз баспа мәтінінің жақсы көрінуін қамтамасыз етеді және оқулықтың санитариялық жағдайын қанағаттандырады. Шағылысу коэффициенті 70 %-дан 80 %-ға дейінгі ақ немесе сәл сары түсті қағаз пайдаланылады.
      363. Қағаздың беті тегіс (машиналық тегіс қағаз үшін кемінде 30 – 40 сек және жылтыр қағаз үшін 100 – 150 сек), таза, қылшықсыз және дақсыз, біркелкі бөлінген, жылтыры елеусіз болуы тиіс.
      364. Қағаз кейінгі парақтағы немесе беттің екінші жағындағы басылған мәтінді көрсетпеуі тиіс.
      365. Оқулықтарды шығару үшін іріктеп алынған және арнайы дайындалған қағаз саны кемінде бір баспа парағында қара – ақ және түсті нұсқаларда жасалған таза түрінде және оған мәтін жазылған немесе сурет салынған күйінде іріктеліп гигиеналық бағаланады.
      Зерттеу үшін қолданылатын аспаптар осы Санитариялық қағидаларға 20-қосымшада көрсетілген.
      366. Мектеп оқулықтары нақты, қанық қара түсті және біркелкі басылуы тиіс.
      367. Оқулықтар жеңіл оқылу талаптары мен көріп қабылдау ерекшеліктеріне жауап беретін гарнитуралармен теріледі.
      368. 1-сыныпқа арналған әліппе және басқа да оқулықтар негізгі және біріктірілетін штрихтердің қалыңдығындай кішкене ғана айырмашылықпен тік ақшыл жазбамен жазылған Әліппелік немесе Журналдық ұсақ гарнитурамен теріп жазылады.
      Әліппенің барлық негізгі мәтіні (басылған) бір гарнитурамен терілуі тиіс. Әліппе ішінде кәріп суретін ауыстыруға жол берілмейді. Әліппелердегі жаңа әріптер сурет болып салынбай, 48 кегльден ұсақ емес теріліп жазылуы тиіс.
      369. Оқулықтардағы негізгі мәтін тік ашық кәріппен терілуі тиіс.
      370. Мәтіндегі сөз бен сөйлемді бөлу үшін жартылай майлы немесе майлы кәріппен теру ұсынылады; ақшыл немесе жартылай майлы курсивпен теруге жол беріледі. Бөлек сөздер үшін әріптерді сиректетіп теруге жол беріледі.
      371. Оқулықтың тақырыбын теру үшін титулда 2,0 және одан жоғары кегельмен теру ұсынылады.
      Титул мен шмуцтитулды теру үшін ірі терме кегельдік кәріптер пайдаланылады.
      372. Оқулықтардағы кәріпің көлемі көріп қабылдаудың жас ерекшеліктеріне және оқу дағдыларының даму дәрежесіне сәйкес келеді. 8 – 11 (12)-сыныптардың оқулықтарындағы негізгі кәріп кемінде 10 кегель болып көзделеді.
      Әр түрлі жастағы мектеп оқушылары үшін кәріп көлемінің гигиеналық нормалары осы Санитариялық қағидаларға 21-қосымшада берілген.
      373. Орта және жоғары сынып оқушыларына арналған оқулықтарда барлық қосымша мәтіндерді петитпен (кегель 8) теруге жол беріледі, тұтас мәтін 12 жолдан аспауы тиіс. Петит әдебиеттер тізімін, сілтемелерді, сөздіктерді теру кезінде шектеусіз қолданылуы мүмкін.
      374. Өлеңмен жазылған мәтінді петитпен 8 – 11 (12)-сыныптарға арналған оқулықтарда төрт жолға дейін, ал 8 – 11 (12)-сыныптарға арналған оқулықтарда бір бетте 16 жолдан асырмай басуға жол беріледі. Петитпен терілген өлеңмен жазылған мәтінді бір бет ішінде кемінде екі рет қарапайым мәтінмен алмастыруға жол беріледі.
      375. Сұрақ пен тапсырмаларды петитпен теру тек қана 7 – 11-сынып оқушыларына арналған оқулықтарда әр сұрақтың (тапсырманың) мәтіні екі жолдан аспайтын, ал петиттің тұтас мәтіні бір бетте 16 жолдан аспаған жағдайда жол беріледі.
      376. Тақырыпта петитпен параграфтың соңын теруге жол беріледі (8 – 11 (12)-сыныптарға арналған оқулықтарда). Барлық жағдайда тақырып жаңа жолдан басталады.
      377. 5-сыныпқа дейінгі карталарда (барлық түрдегі) және атластарда жазбаны теру үшін петитті пайдалануға жол берілмейді, ал одан кейінгі сыныптарға арналған карталар мен атластарда 8-ден төмен кегельді пайдалануға тыйым салынады.
      378. Төменгі сынып оқушылары үшін ірі кәріпте 20, 16, 14 кегельмен терген кезде жол ұзындығы 126 – 130 мм құрайды. Жасына қарай кәріпті 12 – 10 кегельге кішірейткен кезде жолдың 98 – 113 мм болуы ұсынылады.
      379. Төменгі және орта буын сынып оқушыларына арналған оқулықты безендіру кезінде екі бағанда теруге жол берілмейді.
      380. Қосымша мәтінге ескертулер, түсіндірмелер, сілтемелер, сөздіктер, әртүрлі тізімдер, әр түрлі атластар мен карталардағы жазбалар және т.б. жатады.
      381. Ұзақ үзбей оқуды талап етпейтін пәндер (анатомия, физиология және адам гигиенасы, география және т.б.) бойынша 8 – 11 (12)-сыныптарға арналған оқулықтарда бағандағы жол ұзындығы кемінде 63 мм және бағандардың арасындағы аралық кемінде 9 – 10 мм болған жағдайда, 10 кегельмен екі бағанда теруге жол беріледі.
      Барлық оқулықтарда сөздіктер мен сілтемелерді екі бағанда теруге жол беріледі.
      382. Оқулықтардың мәтінін үш бағанда теруге тыйым салынады.
      383. Мәтінді оқудың жеңілдігі көбіне терім жолының анық шектейтін жиектердің бар болуымен айқындалады. Жиектер терім жолымен анық бөлінеді, ақ түсті және көлемді болады.
      384. Бос орынның шекті минимумы реңді және штрихті иллюстрация үшін 12, түрлі – түстілер үшін 18 тармақты құрайды.
      385. Теру тығыздығы – 1 шаршы сантиметр (бұдан әрі – см2) алаңда белгілердің саны жалпы теру сапасын айқындайды және осы Санитариялық қағидаларға 22-қосымшаға сәйкес келеді.
      Егер 1 см2 көрінетін жол саны екіден аспаса, теру тығыздығы қанағаттанарлық деп есептеледі.
      386. Тақырып пен абзацты қоспағанда, барлық жолдар бір тік деңгейден басталады.
      387. Төменгі сынып оқушыларына арналған оқулықтарда бетке тасымалдау саны 3 – 4-тен аспайды.
      388. Оқулықтарда иллюстрацияның түрлі-түсті болуы ұсынылады. География мен тарихқа арналған карталарды ақшыл, қанықтығы аз бояулармен бояу керек. Егер картаның мазмұны мен функционалдық құрамы талап ететін болса, ашық түсті бояумен картаның жеке элементтері боялады.
      389. Оқулықтардың мұқабаларын көп ластанбайтын мықты материалдан жасау көзделеді.
      390. 12-ге дейінгі көлемдегі парағы бар оқулықтар, оқу құралдары және дидактикалық материалдар үшін (бастауыш сыныптардан басқа) мұқаба ретінде полимерлі жабындысы бар қағаз немесе матасыз негіздегі қапсырма материалын пайдалану ұсынылады, ал 6 беттен аспайтын құралдар үшін мұқабалық қағазды пайдалануға жол беріледі.
      391 Қатты қаптамада шығарылатын оқулықтар дәкедегі жіппен бекітіледі немесе жіпсіз дәкені түбірге желімдеу арқылы бекітіледі. Жіппен тігілген блок түбірін материалды 20 мм блок форзацына шығарып, тегіс жиектеу ұсынылады; жіпсіз жалғауға және сыммен жалғауға жол берілмейді.
      392 Мұқабада шығарылатын оқулықтар дәкесіз жіппен тігіледі, бетбелгі қойылады; түбірге қосымша желімдеу ұсынылады; блоктарын тігу кезінде дәптер түрінде желімдеуге жол беріледі.
      393 1 – 4 сынып оқушыларына арналған бір басылымның салмағы 200 граммнан (бұдан әрі – г); 5 – 6-сынып үшін 300 г; 7 – 9-сынып үшін 400г; 10 – 11-сынып үшін 500г аспайды. Оқу басылымының салмағының 5%-ға өсуіне жол берілмейді.
      394 Жазу құралдары жиынтығымен бірге бір оқу күнінде оқушыларға арналған оқулықтардың салмағы (иыққа асатын сөмкенің немесе портфельдің салмағынсыз) мынадан аспауы тиіс: 1 – 3-сынаптар үшін 1,5–тен 2,0 кг дейін; 4 – 5-сыныптар үшін 2,0–ден 2,5 кг дейін; 6 – 7-сыныптар үшін 3,0-ден 3,5 кг дейін; 8 – 9-сыныптар үшін 4,0-ден 4,5 кг дейін.
11. Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен
білім беру объектілеріндегі медициналық қамтамасыз
етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
      395 Балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу мен білім беру объектілерінде балалар мен жасөспірімдерді медициналық қамтамасыз ету ұйымдастырылуы тиіс.
      Медицина қызметкері болмаған кезде медициналық қамтамасыз етуді аумақтық алғашқы медициналық-санитариялық көмек ұйымы жүзеге асырады.
      396 Изолятор палаталары өту жолы болмауы, олардың арасында 1,2 м биіктікте әйнектелген қалқа құрылғысы арқылы медициналық кабинетпен жапсарлас орналасуы тиіс.
      397 Жабық үлгідегі интернат ұйымдарына, балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу және білім беру объектілеріне, КББО-на және сәбилер үйлеріне жаңа түскен балалар үшін ойын бөлмесінде бір сәбиге ауданы 2,5 м2, жатын бөлмесі – 1,8 м2, дәретхана – 0,8 м2 болатын карантиндік бөлімше көзделуі тиіс.
      398 Бейімделген, ішіне-жапсарлас салынған ғимараттарда, көп пәтерлі тұрғын үйдің 1-ші қабатында, жеке үй иелігінде орналасқан ұйымның медициналық бөлмелерінің жиынтығы мен ауданы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісіледі.
      399. Жалпы білім беру және интернат ұйымдарында, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, КББО-да медициналық пункттің үй-жайларының ең аз жиыны ауданы кемінде 18 м2 дәрігер бөлмесі, ауданы кемінде 14 м2 емшара бөлмесі, интернат ұйымдары, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары, КББО үшін қосымша ауданы кемінде 6 м2 болатын изолятор көзделеді.
      400. Балалар мен жасөспірімдер аз уақыт болатын білім беру мекемелерінде, сондай ақ мектептен тыс білім беру ұйымдарында медициналық кабинет көздемеуге жол беріледі.
      401. Емшара бөлмесінде алдын алу екпесін жүргізуге жол беріледі. Медициналық емшара және алдын алу екпелерін бір мезгілде өткізуге рұқсат етілмейді.
      402. Селолық елді мекендердегі медициналық пункттің қажетті үй-жайлар жиыны болмаған кезде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның келісімі бойынша ауданы кемінде 12 м2 болатын бөлме жабдықталады.
      403. ТКБ, ЖОО-да медициналық үй-жайларды жатақханалар мен оқу корпустары жанында орналастырады, мұнда әрқайсының ауданы кемінде 18 м2 болатын дәрігер, емшара кабинеті көзделеді. Жатақханаларда изолятор көзделеді.
      Күндізгі бөлімдегі студенттердің саны 3000-нан асатын оқу орындарында студенттік профилакторий ұйымдастырылады.
      404. Дене бітімі және ақыл-ойы дамымаған балаларға арналған арнайы білім беретін ұйымдардағы медициналық үй-жайлар оқшауланған блогта, бірінші қабатта орналастырылады. Дәрігерлік және емшара кабинеттері бейіні бойынша қолданыстағы талаптарға сәйкес көзделеді.
      405. Арнайы жалпы білім беру ұйымдарының барлық түрінде барлық балаларға арналған физиотерапиялық және көру кемшіліктері мен тірек-қозғалыс жүйесі бұзылған балаларға арналған сумен емдеу бөлмелері; емдік дене шынықтыру бөлмелері немесе залдары; логопед кабинеті көзделеді.
      406. Арнайы білім беру ұйымдарында тірек-қозғалыс аппараты бұзылған балалар үшін емдік дене шынықтыру дәрігері, невропотолог, ортопед, протездеу, гипстеу бөлмесі, протездерді және аяқ киімдерді жөндеу шеберханасы, еңбек терапиясы бөлмесі, парафинмен емдеу, озокирит және гидротерапия бөлмелері көзделеді.
      407. Ақыл-ойы дамымаған балаларға арналған ұйымдарда психиатр бөлмелері; есту қабілеті нашар балаларға арналған, сөйлеу мәнері бұзылған балаларға арналған аудиометриялық кабинасы бар отоларинголог бөлмесі, естуді жақсарту және сөйлеуді қалыптастыру бойынша жеке жұмыс жасауға арналған бөлмелер көзделеді.
      408. Көру кемшіліктері бар балаларға арналған арнайы білім беру ұйымдарында көздің көруін жақсартатын және қалған көзді қорғайтын оптикалық құралдары бар офтальмологиялық бөлмелер көзделеді.
      409. Медициналық кабинеттердің жабдықталуы осы Санитариялық қағидаларға 23-қосымшаға сәйкес қабылданады.
      410. Аурудың созылмалы түрі, қатер факторлары, сондай-ақ профилактикалық медициналық тексерулер кезінде анықталған және жекелеген жіті аурулармен ауырған оқушылар диспансерлік есепке алынады және кейіннен сауықтыру арқылы бақылауға алынады.
      411. Емдеу-профилактикалық және сауықтыру іс-шараларын ұйымның медицина қызметкері жүргізеді. Балалардың әрбір жас тобы үшін балалардың сырқаттанушылығын төмендетуге және денсаулықтарын нығайтуға бағытталған кешенді сауықтыру іс-шаралар жоспары жасалады.
      412. Мектептен тыс ұйымдардан басқа объектілерде балалар мен жасөспірімдерге профилактикалық медициналық тексерулер өткізіледі. Объектілердің балалары, жасөспірімдері және персоналы профилактикалық егулер алуы тиіс.
      413. Объектілердің медицина қызметкерлері мен әкімшілігі:
      1) оқушылар мен тәрбиеленушілердің сырқаттанушылығының статистикалық есебін жүргізеді;
      2) балалар мен жасөспірімдердің денсаулығын сақтау және жақсарту, олардың арасында сырқаттанушылықты төмендету бойынша іс-шараларды жыл сайын жоспарлайды;
      3) созылмалы ауруы бар балаларды уақтылы диспансерлеуді ұйымдастырады және бақылайды;
      4) тереңдетілген медициналық тексеру нәтижесі бойынша динамикалық бақылау, дене бітімінің даму деңгейін, дене шынықтыру сабақтары үшін медициналық топтарды айқындайды;
      5) емдеу-сауықтыру жұмысын жүргізеді (оның ішінде балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайын жүйелі түрде бақылау, күнсайын амбулаториялық қабылдау, шынықтырудан және сауықтырудан өту т.б.);
      6) жыл сайын сырқаттанушылыққа талдау жүргізеді (МДТОҰ, интернат ұйымдары, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары, КББО, сәбилер үйлерінде – тоқсан сайын) және оқушылар мен тәрбиеленушілердің денсаулық жағдайы, ұйымдағы санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты қамтамасыз ету мәселелерін іс-шаралар жоспарын бекіте отырып, педагогикалық кеңес және ректораттар отырыстарына шығарады;
      7) ұйым қызметкерлерінің профилактикалық медициналық тексеруден уақтылы өтуін бақылауды және осы Санитариялық қағидаларға 24-қосымшаға сәйкес журналға тіркей отырып, ас блогы қызметкерлерінің денсаулығына күнсайын бақылауды жүзеге асырады;
      8) тиісті аумақтағы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға сырқаттанушылық, профилактикалық медициналық тексеруді өткізу, денсаулық жағдайы бойынша оқушыларды (тәрбиеленушілерді) бөлу (денсаулық тобы), дене тәрбиесі топтары, диспансерлік бақылау және жүргізілген сауықтыру бойынша есептерді жыл сайын және сұратуға байланысты ұсынады;
      9) балалардың тамақтануының ұйымдастырылуын бақылауды жүзеге асырады: келіп түскен тағам өнімдерінің сапасы, оларды сақтау мерзімдері мен жағдайлары, дайындалу технологиясы, дайын тағамның сапасы, ас блогының ұсталуы. Балалар тәулік бойы болатын ұйымдарда (сәбилер үйі, интернат ұйымдары, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдары, КББО) ай сайын онкүндікте тамақтануға және кейіннен түзете отырып, жекелеген өнімдер бойынша тәуліктік нормалардың орындалуына талдау жүргізуі тиіс;
      10) балалар мен жасөспірімдердің жеке гигиена ережесін сақтай отырып, дене тәрбиесіне жүйелі бақылауды жүзеге асырады.
      414. Білім беру ұйымдарына түсетін балалар мен жасөспірімдер медициналық тексеруден өтеді.
      415. Медициналық кабинеттерде жабдықтар мен мүкәммалды санитариялық-дезинфекциялық өңдеу өткізеді.
      416. Балалар немесе персонал арасында инфекциялық аурулар тіркелген жағдайда, ұйым басшылығы, оның қызметкерлері және медицина қызметкерлері эпидемияға қарсы іс-шаралар жүргізеді.
      417. Ұйымда осы Санитариялық қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес есепке алу-есеп беру құжаттамасы жүргізіледі.
      418. Ұйымның персоналы медициналық тексеруден және гигиеналық оқудан өтеді. Жеке медициналық кітапшасы жоқ және жұмысқа рұқсат белгісі қойылмаған адамдарды жұмысқа қабылдауға жол берілмейді.
"Балалар мен жасөспірімдерді
тәрбиелеу мен білім беру  
объектілеріне қойылатын   
санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар" санитариялық    
қағидаларына 1-қосымша    
жүктеу 1,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау