166
5. Спортқа дене шынықтырудың құрамдас бөлігі ретінде сипаттама беру, спорттық
жаттығулардың мәнін, оның мақсатын, міндеттерін, өзіне тән қағидаттарын, мазмұнын,
құрылымын және жоспарлау мен басқару технологиясын ашу.
6. Мамандарды даярлаудағы пәннің рөлі мен маңыздылығы, оны оқу үдерісіне
енгізудің объективті қажеттілігі негізінде дене шынықтыру туралы ғылыми-практикалық
білімдерді меңгеру арқылы қоғамдық құбылыс ретінде тани отырып, адам өмірі мен
қызметіндегі білім, тәрбие, өндіріс, күнделікті тұрмыс, демалыс және қалпына келу, спорт
пен мәдениет құндылықтарын арттыруға арналған өзіндік мәдениетін тереңдету арқылы
оны кеңейте түсуде.
«Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесі» оқу пәні жоғарғы кәсіби білімнің
мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес дене мәдениеті теориясының қазіргі
тұжырымдамалары негізіндегі білімнің, біліктілік пен дағдының ең аз көлемін ұсынады.
Бұл бағдарламаның құрылымы үш бөлімнен тұрады:
1. «Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесінің жалпы негіздері». Бұл жерде оқу
пәнінің элементтері қарастырылады, яғни, пән, оның негізгі ұғымдары, дене шынықтыру
білімі мен тәрбиесінің әдістері мен құралдары. Спорт пен дене шынықтырудың қоғамдағы
негізгі түрлері мен қызметтері қарастырылады.
2. Дене шынықтырудың жасерекшелік негіздері. Мұнда ерте жастағы, мектепке дейінгі
және мектеп жасындағы балалар, студент жастар мен ересек тұрғындардың дене
тәрбиесінің негіздері жан-жақты талқыланады.
Курсты меңгеру барысында студенттерде келесі құзыреттіліктер қалыптасуы тиіс:
Негізгі құзыреттіліктер (НҚ):
«ДШТӘ» пәні саласындағы білімдер мен тәжірибелік ептіліктерді меңгеру;
Міндет қойып, оны орныдай білу, қалыпты емес шешім қабылдай білу;
Оқушылар және дене шынықтыру мүғалімінің іс-әрекетін зерттеу, жоспарлау,
моделдеу, болжау және ұйымдастыру;
Оқытушы және жаттықтырушы іс-әрекетінде мультмедиалық, ғаламтор-
технологияларды қолдану.
Пәндік құзыреттіліктер (ПҚ)
Мектептегі дене шынықтыру сабағын жүргізуде және спортшыларды жаттықтыру
жұмысында инновациялық технологияларды қолдана алу;
Оқушылар мен спортшылардың шынайы оқу мүмкіндіктерін есепке алуда
шығармашылық тұрғыдан қарай отырып, бейімделген іс-әрекет тәсілдерін, ғылыми білімдер
жүйесін білу.
Арнайы құзыреттіліктер (АҚ)
Теориялық білімдерді кәіби іс-әрекетте қолдана алу дағдылары мен ептіліктерінің
болуы;
Кәсіби іс-әрекеттегі алдыңғы қатарлы идеяларды жүзеге асыруға шығармашылық,
сыни тұрғыдан ойлау, қалыпты емес және балама шешім таба білу;
Кәсіби өсуге мен тұрақты кәсіби мотивацияға деген дайындықты қалыптастыру.
Курсты меңгеру барысында студент:
білуі керек: жеке тұлғаның дене мәдениетін қалыптастыру әдістеріне, құралдарына,
негізгі қағидаттарына, міндеттеріне, мақсаттарына оқытудағы жаңа тәсілдерге, дене
қасиеттерін қалыптастыру және қимыл-қозғалыс іс-әрекеттеріне оқыту әдістемесі мен
мазмұнының басты салаларына, дене жаттығу сабақтарын құру түрлеріне, жоспарлауға,
бақылауға, және есеп жүргізуге сипаттама беру;
меңгеруі керек: спортқа дене мәдениетінің құрамдас бөлім ретінде сипаттама беру,
спортық жаттығулардың мәнін, оның мақсатын, міндеттерін, өзіне тән қағидаттарын,
мазмұнын, құрылымын және жоспарлау мен басқару технологиясын ашуды
Пәннің пререквизиттері: «Таңдаған спорт түрінің теориясы мен әдістемесі».
Постреквизиттері: «Балалар мен жасөспірімдер және кәсіби спорттың теориясы мен
167
әдістемесі».
Курстың көлемі «Дене шынықтыру теориясы және әдістемесі» курсы «Дене
шынықтыру және спорт» мамандығы үшін типтік оқу жоспарына сәйкес - 3 кредиттен
тұрады (135 сағат) және де дәріс, семинар сабақтарын, студенттің оқуытушы басшылығымен
жүргізілетін өзіндік жұмысын (СОӨЖ), аудиториядан тыс өзіндік жұмысты (СӨЖ)
қамтиды.
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Дене шынықтырудың қоғамдағы орны
«Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесі» оқу пәні мен ғылымының дамуына
және оның негізгі кезеңдеріне қысқаша тарихи шолу.
«Дене шынықтыру теориясының» нысандары мен оның оқу және ғылыми пән
ретіндегі құрылымы.
Негізгі түсініктерді анықтау: дененің дамуы, дене жаттығулары, дене бітімі, дене
дайындығы, дененің жетілуі, дене тәрбие жүйесі, дене шынықтыру, спорт және т.б.
Дене шынықтыру теориясындағы ғылыми зерттеу әдістері мен әдістемелік негіздер.
1 МОДУЛЬ. ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІНІҢ
ЖАЛПЫ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Дене шынықтырудың түрлері мен әдістемелік қызметтері
«Дене шынықтыру теориясы мен әдістемесінің» негізгі түсініктері.
Дене шынықтыру қоғамдағы жалпы мәдениеттің бір бөлімі ретінде. Дене
шынықтырудың жалпы және кәсіби қызметтері. Дене шынықтырудың базалық, қолданбалы
және тұрмыстық түрлерінің мәні.
1.2. Дене шынықтыру жүйесі
Дене шынықтырудың жүйесі жайлы түсінік. Дене шынықтыру жүйесінің негіздері мен
айқындаушы белгілері. Бағдарламалық мазмұны, нормативті және әдіснамалық негіздері.
Ұйымдастыру түрлері мен қызмет ету шарттары.
1.3. Дене шынықтырудың қағидаттары
Саналылық пен белсенділік, көрнекілік, жеткіліктілік пен даралық, жүйелілік пен
