83
«ЖАСЕРЕКШЕЛІК ФИЗИОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ МЕКТЕП ГИГИЕНАСЫ»
ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Пәннің коды: ZhEFMG2205
2 кредит
5B010800 - «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы
Базалық пәндер
Алматы
АЛҒЫСӨЗ
1. Бакалавриаттың 5В010800 - «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы бойынша
Қазақтың спорт және туризм академиясында
құрастырылған және енгізілген
2. Пікір білдіруші: С.Т. Тулеуханов – биология ғылымдарының докторы, профессор,
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті.
С.Т. Маженов – биология ғылымдарының кандидаты. РГКП «Спорттық медицина және
оңалту» орталығы.
3. ҚР Білім және ғылым министрлігімен 2016 ж. 30 маусымда БЕКІТІЛДІ ЖӘНЕ
ІСКЕ ҚОСЫЛДЫ
84
4. Типтік оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасының 5В010800 – «Дене
шынықтыру және спорт» мамандығы бойынша 2016 жылғы типтік оқу жоспары
негізінде жасалған
5. Бағдарламаны басылымға ұсынуға нұсқау берген «Дене шынықтыру және спорт»
Республикалық оқу-әдістемелік секциясы
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің рұқсатынсыз осы
типтік бағдарламасын көбейтуге және таратуға рұқсат етілмейді
МАЗМҰНЫ
ТҮСІНІКТЕМЕ
1
МОДУЛЬ. БАЛАЛАР АҒЗАСЫ ГИГИЕНАСЫНЫҢ ЖАСЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1.1
Кіріспе. Балалардың және жасөспірімдердің өсуі мен дамуының
85
физиологиялық заңдылықтары
1.2
Жүйке жүйесінің жасерекшеліктері
1.3
Балалар мен жасөспірімдердің өсіп-дамуы барысындағы жоғары жүйке
қызметі қалыптасуының физиологиялық негіздері
1.4
Талдағыштар
жүйесі
физиологиясы
мен
гигиенасының
жасерекшеліктері
1.5
Балалар
мен
жасөспірімдердің
эндокринді
жүйелерінің
жасерекшеліктері
1.6
Қанның және иммундық жүйелердің жасерекшеліктері
1.7
Қанайналым, тыныс алу және сыртқа шығару жүйелерінің
жасерекшеліктері
1.8
Ас қорыту мүшелерінің жасерекшеліктері. Зат және қуат алмасуы.
Тамақтану гигиенасы
1.9
Тірек-қимыл жүйесінің жасерекшеліктері мен гигиенасы
2 МОДУЛЬ. БАЛАЛАР ДЕНСАУЛЫҒЫН НЫҒАЙТУ МЕН САҚТАУДЫ
ҰЙЫМДАСТЫРУ
2.1
Балалар мен жасөспірімдердің денсаулық күйі. Оқыту мен тәрбиелеу
жағдайларының оқушылар денсаулығына әсері
2.2
Жалпыға білім беру ұйымдарының спорттық құрылыстары мен
жағдайларына қойылатын гигиеналық талаптар
2.3
Балалар мен жасөспірімдерді оқытып-тәрбиелеу және олардың күн
тәртібіне қойылатын гигиеналық талаптар
СЕМИНАР САБАҚ ТАҚЫРЫПТАРЫ
ОҚЫТУШЫНЫҢ БАСШЫЛЫҒЫМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН СТУДЕНТТІҢ
ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫНЫҢ (ОСӨЖ) ТАҚЫРЫПТАРЫ
СТУДЕНТТІҢ
ӨЗІНДІК
ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ
(
СӨЖ)
ТАҚЫРЫПТАРЫ
ПАЙДАЛАНУҒА ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
86
ТҮСІНІКТЕМЕ
«Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» пәні бойынша дайындалған
типтік оқу бағдарламасы ҚР БҒМ типтік жоспарының негізінде педагогикалық
мамандықтарға арналып дайындалған және болашақ мұғалімдер мен тәрбиешілерді кәсіби
тұрғыдан дайындауға бағытталған. Бағдарлама балалар мен жасөспірімдер ағзасының және
даму мен өсу үдерістерінің түрлі онтогенетикалық кезеңдеріндегі тіршілік әрекетінің
физиологиялық-гигиеналық ерекшеліктерін қарастырады.
«Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» пәнінің мақсаты - балалар
мен жасөспірімдердің анатомиялық және физиологиялық ерекшеліктері, әртүрлі жастағы өсу
және даму заңдылықтары, өскелең ағзаның қоршаған ортамен қарым-қатынасы, мектеп
оқушыларының денсаулығын сақтау мен нығайту, олардың оқып-білім алу барысында жұмыс
қабілеттілігінің жоғары деңгейін қамтамасыз ету жолдарының, баланың жасына лайық білім
беріп, ақыл ойын дамыту, дені сау, сымбатты етіп өсірудің ғылыми негіздері туралы
педагогикалық мамандықтар бойынша оқып жатқан студенттерге білім беру. Бұл мәліметтер
ғылыми негізде әртүрлі жастағы балалармен оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруға, олардың
денсаулығын қорғауда, дене тәрбиесі мен еңбек етуге үйретуде аса қажет.
«Жасерекшелік физиологиясы және мектеп гигиенасы» пәнін оқып, меңгеру
нәтежиесінде студенттерде қалыптасатын құзіреттіліктер:
- студент алған білімдерін білім беру саласында және кәсіби қызметінде қолдана білуге
қабілетті болуы қажет;
- өзінің зияткерлікті дамуы, мәдени деңгейін жоғарылатуы, денсаулығын сақтауы,
өнегелік және денелік өзіндік жетілуі үшін танымдылық, оқыту және өзіндік бақылау әдістері
мен құралдарын қолдана білуі керек;
- балалар мен жасөспірімдерді оқыту және тәрбиелеу жұмыстарын ағзаның әртүрлі жас
кезеңдеріне сай анатомиялық, физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, мектеп
ғимараты мен оқу бөлмелеріне, ауа ортасына, жиhаздарға, құрал-жабдықтарға қойылатын
гигиеналық талаптар негізінде ұйымдастыруға қабілетті болуы қажет;
- білімгерлерді оқыту-тәрбиелеу барысында және сабақтан тыс кездерінде олардың
өмірі мен денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге дайын болу керек; балалар мен
жасөспірімдердің бойында салауатты өмір салтын қалыптастырып және денсаулықты
нығайтуға баули отырып, қоршаған ортаның келеңсіз жағдайларына қарсы тұруға қабілетті
болуы қажет.
Пән пререквизиттері – анатомия және спорттық морфология.
Пән постреквизиттері – дене шыңықтыру және спорт биохимиясы, спорттық
медицина, дене шынықтыру және спорт түрлерінің физиологиясы.
