Бағыттары ІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного образования

 

705 

 

 

Икемді, аяушылықты ескере отырғанлогопедтік тәртіпті қамтамасыз ету. 

 

Сөздік қорын байыту, сөйлеудің лексико – грамматикалық жағынана дұрыс 

болуын қалыптастыру. 

 

Сауықтыру әдістерін қолдана отырып дыбыстарды айтуын қалыптастыру. 

 

Артикуляциялық,  саусақтық,  демалу,  және  көзге  арналған  жаттығулар 

жасату. 

 

Тілге  және  бетке  массаж  жасау;  дене  шынықтыру  сәттерін,  релаксация 

арналған жаттығулар жасату. 

 

Тәрбиешілермен және ата – аналармен жұмысжасау. 

Психолог маманы: 

 

Барлық  психикалық қызметтердің дамуы. 

 

Психотүзетужұмысы (жеке,дара, топтық). 

 

Ағымдағы психологиялық тексеру. 

 

Психотренинг (тәрбиешілермен ата – аналарға арналған кеңестер беру). 

Тәрбиеші: 

 

Икемдісауықтыру тәртібін қамтамасыз ету.  

 

Балалардың дамуын бақылау. 

 

Логопед жүргізетін түзету – логопедтік міндеттеріне қолдау көрсету. 

 

Сауықтыру технологияларын қолдану. 

 

Ата – аналармен жұмыс жасау. 

Медициналық қызметкер: 

 

Егулер жасау, дәрумендер беру, дәрі – дәрмектік көмек. 

Дене тәрбиесі маманы: 

 

Сымбаттың бұзылуын, табанның жайы, құрама ақауларды жөндеу. 

 

Қозғалыс тәртібін қалыптастыру. 

Тәрбиешінің  түзету  –  логопедтік  жұмысын  ұйымдастырудың  негізгі  құралдары 

мен тәсілдері. 

1)Артикуляция жаттығулары (демалу және дауыс элементтерімен). Күні бойы 3-5 

рет жасалады. 

2)  Саусақтық  жаттығулар  артикуляциялық  жаттығулармен  кешенді  қосылып 

жасалуы негізінде күніне 3-5 рет жасалады. 

3) Кіші жаттығулар сымбат пен табан бұзылуының алдын–алу үшін күнде ұйқыдан 

соң жасалады. 

4) Тәрбиешінің логопед тапсырмалары бойынша дыбыстар айтуды бекітетін кешкі, 

жеке,  дара  сабақтары.  Бұны  тәрбиешілер  балалардың  жеке  дәптерлерін  пайдаланып 

жүргізеді. Бұл сабақтардың мазмұны түзету – логопедтік жұмыстың бағдарламасы мен 

анықталады: 

а) бекітетін әріпке байланысты буындарды, сөздерді, сөйлемдерді, айту; 

б) жаңылтпаштарды, қысқа әңгімелерді, тақпақтарды қайталау; 

в) дыбыстық – буындық жаттығулар жасау; 

г) лексико – грамматикалық жаттығуларды қайталау. 

д) зейін салу, есте сақтау, ой қабілеттерін дамытуға арналған жаттығулар жасау. 

Сөйлеу тілі жетілмеген және тіл кемістігі бар балалардың сөйлеу тәртібінің ережесі 

Тәрбиеші жасамау керек: 

 

706 

 



 

Баланы жауаппен асықтырмау керек. 



 

Баланың  сөзін  бөлмеу  және  ұрыспау,  керісінше  дұрыс  жауаптың  үлгісін  беру 

керек. 



 

. Әлі қойылмаған дыбысы бар, сөз тіркесін бермеу. 



  Бала айта алмайтын тақпақты және әңгімені жаттауға бермеу. 



 

. Сөйлеу қабілеті қалыптаспаған баланы ертеңгілікке қатыстырмау. 

Тәрбиешіге қажет: 



 

Балалардың сөйлегенің бақылау, дұрыс айтуға тәрбиелеу. Дыбыс қойыған кезде 

жауапты дұрыс беруге талап ету. 

Осыған  орай,  ойымызды  қорытындылай  келе  сәбилер,  ортаңғы,  ересек  және 

даярлық топтарында айына бір рет балалармен бірге отырып артикуляциялық, саусақ 

жаттығуларын, ойындар өткізу қажет. Тәрбиешілермен бірге ортаңғы, ересек, даярлық 

топтарында тіл кемістігі бар балаларды анықтап алу. Ата-аналарға кеңес беріп отыру. 

Айына  бір  рет  тәрбиешілермен  отырыс  өткізу,  артикулыциялық,  тыныс  алу 

жаттығулары және ұсақ моториканы дамытуға арналған ойындар туралы кеңес беріп 

отыру.  Ересек,  даярлық  топтарындағы  логопунктке  қатысатын  балалармен  өткен 

тапсырмаларды  топ  дәптерлеріне  жазу,  тәрбиешілер  жеке-дара  немесе  күннің  екінші 

жартысында  балалармен  бірге  жұмыс  жүргізіп  отыру.  Жылдың  басында,  ортасында, 

сонында балабақша басшысы, әдіскер және жеке мамандар мини консилиумға жиналып 

қойылған түзету-оқу мақсаттарын талқылау. 

 

Пайданылған әдебиеттер тізімі: 

1.Өмірбекова Қ.Қ  «Логопедия» 2003. 

2.Жарықбаев «Жалпы психология» 2009. 

3.Гризик Т.И  «Развитие речи детей» 4-5 лет. 

4.Соколов А.Н Внутренняя речь и мышление –М ,. 2001. 

5.Строганова  В.В.    Возможности  прогнозирования  текста  у  детей  с  общим 

недоразвитием речи.  Монографический сборник – М, 2005. 

 

 

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ ТАНЫМДЫҚ ӘРЕКЕТТЕРІН 

ДАМЫТУ 

 

Жетекшісі: Қазангапова С.О., 

Алмуратова А.А., Әбдікәрімова А.Ш. 

Қарағанды «Болашақ» маңызды білім беру колледжі 

 

Қазіргі  уақытта  баланы  мектепке  дайындау,  белгілі  бір  дағдыларды  игеруге 

бейімдеу  заманымыздың  көкейкесті  мәселелерінің  бірі  болып  отыр.  Мектепке 

дейінгілердің  өз-өзіне  қызмет  ету  дағдыларын  меңгеруі  -  өнегелі,  жігерлі,  дербестік, 

және табандылық сияқты қасиеттерін тәрбиелеудің тиімді жолы. 

Балаларды мектептегі оқуға бейімдеп, жетілдіруде психологиялық-педагогикалық 

диагностикаға қатысты негізгі жағдайларды белгілі бір қисынға келтіруге болады: 

 

707 

 

-  Мектепке  жетілдіру  мен  оқуға  бейімдеу  барысы  деңгейінің  өлшемдері,  оқу 

бағдарламасындағы оқыту мен тәрбиелеу мақсаттарымен байланысты болып табылады; 

-  Балаларды  мектептегі  оқуға  және  жағдайларға  бейімдеуде,  педагогтар  мен 

психологтардың  психодиагностикалық  іс-әрекеттері,  бала  тұлғасын  дамытудың 

құрамды бөлігі болуы тиіс; 

-  Мектепке  жетілдірудегі  педагогтар  мен  психологтардың  психодиагностикалық 

әрекеттерінің  ең  бірінші  міндеті,  балалардың  мектептегі  оқуға  бейімделуі,  сынып 

ұжымы немесе балалар жайлы психологиялық ақпаратты алу болып табылады. 

-  Балаларды  мектептегі  оқуға  және  жағдайларға  бейімдеуде,  педагогтар  мен 

психологтардың  психодиагностикалық  іс-әрекеттері,  бала  тұлғасын  дамытудың 

құрамды бөлігі болуы тиіс; 

-  Мектепке  жетілдірудегі  педагогтар  мен  психологтардың  психодиагностикалық 

әрекеттерінің  ең  бірінші  міндеті,  балалардың  мектептегі  оқуға  бейімделуі,  сынып 

ұжымы немесе балалар жайлы психологиялық ақпаратты алу болып табылады. 

Оқуға  бейімделу  әрекетін  талдау  психологиялық  диагностиканың  қолданылу 

бөлігін анықтайды. Балаларға психодиагностикалық зерттеулер жүргізгенде, мынандай 

моральді-этикалық сипаттамасы бар талаптар қойылады, олардың ең негізгілері: 

1.  Психодиагностикалық  зерттеулердің  нәтижелері  балаларға  зиянын  келтірмеуі 

керек. 

2. Балаларға диагностикалық зерттеулер, тек балалардың өздерінің және олардың 

ата-анасының  рұқсатымен  жүргізілуі  тиіс.  Балалар  мектепке  баратын  кезге  дейінгі 

уақытта ата-аналар балаларынсыз рұқсат беруіне болады. 

3.  Ата-ана  құқығынан  айырылған  ата-аналар  өз  балаларының  психологиялық 

зерттеулерінің  нәтижелерінің  қорытындысын  психолог  маманнан  білуге  болады, 

сонымен  бірге  психолог,  ата-аналарға  өз  балаларының  психологиясына  тиісті  білгісі 

келген сұрақтарына дұрыс және нақты жауапты беруі тиіс. 

4. Психодиагностикалық зерттеудің нәтижесінде анықталған басқа факторлардан 

баланың  тағдырын,  яғни  мектептегі  оқуға  бейімделуі  мен  тәрбие  мүмкіндігін,  ата-

аналар мен психолог-педагогтардың пікірінсіз шешілмеуі тиіс. 

5.  Мектепке  дейінгі  мекемелер  мен  мектепте  қызмет  атқаратын  психологтар 

психодиагностикалық  жұмыстарды  тәрбиешілер  мен  мұғалімдермен  бірге  тығыз 

байланыста болып атқаруы қажет[1]. 

Психодиагностикалық  әдістердің  көпшілігі  мектепке  баратын  балалардың 

түсінігіне  байланысты  психологиясы  мен  физикалық  жағынан  сау  балалардың, 

зерттелініп  отырған  қасиеттер  дамуының  орта  деңгейін  сипаттайды  және  осындай 

зерттеулердің нәтижелерінен ауытқуы бар балалардың да қасиеттерінің даму деңгейі де 

анықталады.  Егер  оның  жеке  көрсеткіштері  нормадан  жоғары  болса,  онда  осы  бала 

өзінің  дамуы  жағынан  құрдастарынан  жоғары  болады,  ал  керісінше,  егер  оның  жеке 

мәліметтері  нормадан  төмен  болса  онда  құрдастарынан  қалып  қояды. 

Психодиагностикада  балалардың  мектептегі  оқуға  қабілеттілігіне  байланысты 

жүргізілетін  эксперименттердің  қиыншылығының  ең  бір  негізгі  себебі,  баланың 

белгілі  қабілеттерін  психологтар  тапсырма  беру  кезінде,  осы  тапсырманы  орындауы 

оның  қабілеттілігіне  ғана  байланысты  болмайды,  сонымен  бірге,  мотивацияға, 

мектептегі оқуға бейімделіп, қалыптасуына және дағдыларына байланысты.