712
Еліміздің болашақ ұрпағын тәрбиелеуде баршамыз үздіксіз ізденіп, тыңғылықты еңбек
ету болашақтағы ең басты алға қойған мақсатымыз болуы тиіс. Біздің қызметіміз де,
өміріміз де бала өмірімен тығыз байланысып жатыр. Бұл тұрғыда әрбір педагог өз ісіне
жауапкершілікпен қарап, жас ұрпақтың саналы болып өсуіне бойымыздағы бар асыл
қасиетіміз бен білімімізді арнасақ болғаны.[2]
Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие
беру – қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі басты міндеттердің бірі. Бала тәрбиесі ана
сүтінен басталып, өмір бойы қалыптасатын күрделі құбылыс. Оған тек отбасы ғана
емес, сонымен қатар балабақша, оны қоршаған ортасы да әсерін тигізбек. Баланың
басты ұстазы – ата-анасы.
Мектепке дейінгі тәрбие жүйесін қайта құрудың басты шарты – балабақшаға
қолайлы жағдай жасау, тәрбие мәселесін жүйелі жүргізу, мекемелердің материалдық-
техникалық базасын жақсартып, кадрлардың біліктілігін арттыру. Баланы тәрбиелеу,
дамыту, білім беру мәселелерін отбасы мен балабақша ұжымының арасында өзара
тығыз байланыста орнату. [3]
Ата-анамен жұмыс жүргізуде мектепке дейінгі мекемелердің алдында қандай
негізгі мәселелер бар?:
Балалардың отбасыларын танып-білу;
Балабақша өміріне белсенді араласуға ата-аналарды тарту;
Баланы тәрбиелеудегі отбасылық тәжірибені сипаттау.
Ата-анамен жұмыс бұл өте үлкен жұмыс. Мұнда ата-ананың деңгейін көтеру қажет,
оларға өзіндік білім көтеруге жағдай жасап, балабақша өміріне араластыру керек. Осы
бағыттарды басшылыққа ала отырып, тәрбиеленушілердің отбасы мен жұмыс
жүргізіледі.
Ата-аналардың тәрбиелеу құзыреттілігін көтеруде белсенді қарым-қатынас әдісін
қолдану маңызды рөл атқарады. Балабақша тәжірибесінде ата-аналардың тәртіп
түрлерін модельдеу, балалар мен ата-аналардың танымдық, көркем, спорттық
әрекеттердегі ынтымақтастығы, ата-аналар мен балалардың бірлесіп жасаған көрмелері,
тәрбиелеу мәселелерін рөлдерге бөліп ойнау әдістерін қолдануға болады.
Ата-аналар бала бақытының шынайы бағбаны болуы тиіс. Бүгінгі таңда болып
жатқан өміріміздегі өзгерістерге байланысты тәрбиешілер мен ата-аналардың бала
тәрбиелеудегі жауапкершілігі арта түсуде. Балаларды оқыту мен тәрбиелеуде
отбасының басым рөлін мойындай отырып бірлесе жұмыс жасау керек. Сонда ғана ата-
ананың балабақшаға, тәрбиешіге деген көзқарасы өзгереді.
Тәрбиешілер ата-аналарға ақыл-кеңес беріп, ұсынылатын тыңдау барысында
төмендегідей қарым - қатынас ережелерін есте сақтауы керек:
• бір-біріне көңіл бөлу;
• тыңдау;
• сыйлау;
• көзбе-көз қарау;
• тиімді, орынды таңдау;
• әзілді сезіну. [4]
Баланың жеке тұлға ретінде қалыптасуына, ер жетіп, азамат болуына, олардың
жанына азық, бойына қуат, өнеге беретін аялы алтын діңгегі – ата-анасы. Отбасылық
713
тәрбиелеудің басымдылығын тану – отбасы мен балабақшаның жаңа қарым-қатынасын
нығайту. Бұл қарым-қатынастың жаңашылдығы «ынтымақтастық» және «өзара қарым-
қатынас» деген түсініктермен анықталады.
Ата-аналар ұйымдастырылған оқу іс-әрекетіне қатысу арқылы өз балаларының
оларға тән емес ортаға қылығын, басқалармен қалай араласатынын, білім деңгейін,
құрдастарының оған деген қарым-қатынасын зерттей алады. Өз баласының дамуы
басқалардан қалып қойған жоқ па, балабақшада ол үйдегідей емес, өзін басқаша
ұстауын еріксіз салыстырады. Жыл бойы жүргізілетін жұмыс жоспарын ата-аналармен
бірлесе отырып жасаған тиімді. Себебі, ата-аналар заман талабына сай өзекті
мәселелерді, отбасы тәрбиесіне байланысты тақырыптарды өздері ұсына алады.
Сонымен қатар олардың ұсыныс-тілектерімен санаса отырып, түрлі тақырыптағы
әңгімелер мен лекциялар, кеңестер мен сұрақ-жауап кештері, тәрбие жұмысындағы
тәжірибе алмасу жөніндегі конференциялар, көркем әдебиеттермен таныстыру әдіс-
тәсілдері қарастырылады.
Ата-ана мен балабақша арасындағы тығыз қарым-қатынас, бірлік, ынтымақ
жарасым тапқан жағдайда оның бала тәрбиесіне тигізетін ықпалы да нәтижелі болмақ.
Біздің мақсатымыз XXI ғасыр талабына сай жаңашыл, шығармашыл, мәдениетті, жан-
жақты сауатты жеке тұлға тәрбиелеу.[5]
Бала тәрбиесінде ата-ананың мінез-құлқы шешуші фактордың бірі. А.С. Макаренко
«Сіз өз балаларыңыздың тәрбиесін бастамастан бұрын, өзіңіздің жеке мінез-
құлқыңызды тексеріңіз. Сіздің жеке мінез-құлқыңыз нағыз шешуші нәрсе.... Ата-
аналардың өздеріне талап қоюы, өзінің әрбір қадамын қадағалап отыруы – тәрбиенің ең
бірінші және ең басты әдісі» - деді. Бала бойына назар салып бақылағанда бақыланатын
қасиеттерге: өз-өзіне сын көзбен қарау, мінезіндегі кемшіліктерді сезіну, ойлаған
мақсатына жету жолындағы шыдамы мен іскерлігі жатады. Егер бала мінезіндегі
жағымды көріністер өмірмен сабақтасып, тәрбиемен ұштасса, бала қайырымды, батыл
жүректі, табанды болып ер жетеді.
Қазақ зиялыларының бірі М.Жұмабаевтың «Тәрбиедегі мақсат – баланы
тәрбиешінің дәл өзіндей етіп шығару емес, келешек өз заманына лайық қылып шығару»
- деп айтуы бала тәрбиесінде ата-ана, балабақша, қоғам алдында үлкен
жауапкершіліктің тұрғандығын дәлелдейді. Кейбір сәттерде отбасы өзінің дербес
әрекеті арқылы тәрбие саласында ауқымды мәселелерді шешуде әлсіздік танытады. Ол
үшін отбасы мен балабақшаның өзара ынтымақтастығын нығайту өте маңызды.[6]
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Отбасы және балабақша. №3.2014ж. (мамыр-маусым)14-15 бет
2. Отбасы және балабақша. №4.2015ж. (шілде - тамыз) 8-10 бет
3. Отбасы және балабақша. №5.2013ж. (қыркүйек-қазан)16 бет
4. http://bilimdiler.kz/balabaksha/2687-otbasy.html
5. Отбасы және балабақша. №1.2013ж. (қаңтар - ақпан) 16-17 бет
6. Отбасы және балабақша. №5.2014ж. (қыркүйек - қазан) 5 бет
