Бағдарламасының басым бағыттары бойынша маркетингтік зерттеулер аясында дайындалған

рұқсат етілген препараттар тобына ауыстыру, жаңарту, қаптаманың
дизайнын жақсарту және т. б.;
• маркетинг кешенін модификациялау, атап айтқанда баға саясатын,
тарату арналарын, жарнамалық науқанға екпіндерді өзгерту, сервисті
жақсарту және т. б.
Құлдырау кезеңі тауардың нарықтық өмірін аяқтайды. Сату және пайда
төмендейді, тауар тұтынушылары көбінесе әдеттерді Өзгертуді ұнатпайтын
консерваторлар қалады. Өткізу көлемінің төмендеуі жылдам немесе баяу
болуы мүмкін, бірақ оның кезеңінің мәні өзгеріссіз қалады: тауар моральдық
тұрғыдан ескіреді, жаңа, жетілдірілген тауарлар пайда болады.
Құлдырау кезеңінде кәсіпорын түрлі стратегияларды пайдалана алады:
• ескірген дәрілік заттарды шығаруды тоқтату;
• егер препарат әлі тиімді болса, біраз уақыт "жемістерді жинау", оның
маркетингі (жарнама, өткізу желісі және т. б.) шығындарын күрт азайтады);
• басқа елдердегі немесе өңірлердегі еншілес кәсіпорындармен оны
өндіруге келісім-шарттар жасасу..
Өмірлік циклдің аталған кезеңдерінен басқа, Қайта өрлеу кезеңі бар.
Өтімді ынталандыру бойынша баға мен басқа да іс-шаралар кейде
сұраныстың толық төмендеуін болдырмауға және тіпті дәрі-дәрмекті басқа
қанықтыру кезеңіне шығаруға көмектеседі, бірақ бұл ұзақ уақыт бойы
жалғасуы мүмкін деңгейден төмен. Бұл жағдай қайта өрлеу кезеңінің атауы
бар
.
Бұл кезең қолдану процесінде жаңа қасиеттер мен сипаттамалар
анықталған дәрілік заттар үшін де өзекті болып табылады, бұл оларды
аурулардың кең ауқымын емдеу үшін қолдануға әкелді. Мұндай
препараттардың өмірлік циклі қисықты қайталанған циклмен графикалық
түрде көрсетеді. 
Егер Қазақстанның фармацевтикалық өнеркәсібіндегі жағдайға
жүгінсек, фарамцевтік өнеркәсіп, сала ретінде, өзінің дамуының (пайда
болуының) бірінші кезеңінде екені анық – нарықта тауарларға сұраныс
қалыптасады. Кәсіпкерлердің кейбір қанағаттанарлықсыз нарықтық
қажеттіліктің болуын, тауарлар нарықтарының, бұрын болмаған немесе
пайдаланылмаған жаңа технологиялардың пайда болуын, сатып
алушылардың белгілі бір қажеттіліктерін және бизнес-модельдерді
қанағаттандыру үшін ұғынуы орын алады.
Фармацевтикалық өнеркәсіптің қазақстандық компаниялары озыңқы
өсуді көрсетпейді. Оларға төмен сату көлемі мен жоғары шығындар, шамалы
бәсекелестік тән. 
Қазақстанның фармацевтика өнеркәсібінің үлес салмағы өнеркәсіптің
жалпы көлемінде 0,2% деңгейінде тұр.
"Бизнестің жол картасы-2020" бағдарламасын іске қосу
фармацевтикалық өнеркәсіпті дамытуға серпін берді. Қазақстандық
компаниялар үшін үлкен маңызға ие несиелік ресурс неғұрлым тартымды әрі
қолжетімді болды.
19

Республиканың фармацевтикалық секторы мемлекет тарапынан жан-
жақты қолдау көрсетіледі, оны қаржыландырумен бекітілген бағдарламалық
құжаттар мен жобаларды іске асыру куәландырады. Қазақстанның тұрақты
экономикалық дамуы жалпы фармацевтикалық сектордың дамуын жыл
сайын инвестициялауға мүмкіндік береді.
Әлемдік көшбасшылар тарапынан жоғары бәсекелестікке әкелетін
импорттың бітелуі тән болып табылады. 
Сатып алушылардың отандық тауарға бейілділігі-әлсіз.
Беларусь пен Ресейде біздің ойымызша, сала өсу сатысында. Саланың
осы даму кезеңі онда жұмыс істейтін компаниялардың өнімдеріне
сұраныстың артуымен және бәсекелестер санының артуымен сипатталады.
Бәсекелестердің көбеюі байқалады, компаниялар өнімді экспортқа
жеткізу көлемін ұлғайтады, тұтынушылар саны тиісінше артып, өткізу
арналары кеңейтіледі.
Ресейдің фармацевтикалық өнеркәсібі саласының өмірлік циклдің
(өсудің) екінші кезеңіне тиесілігінің басты сипаттамасы өндірістің өсуінің
жоғары көрсеткіштері (қазақстандық және белоруссиялық көрсеткіштермен
салыстырғанда) болып табылады. Ресейдің фармацевтикалық нарығы 2019
жылдың қорытындысы бойынша әлемдегі ең ірі фармацевтикалық
нарықтардың ондығына кіреді. 2019 жылы Ресей фармацевтикалық өнімінің
көлемі 824 млрд.руб. (28,1 млрд. АҚШ долл.), бұл 2015 жылғы көрсеткіштен
12% - ға көп.
2018 жылы РФ фармацевтикалық өнімінің экспорты 337 млн. АҚШ.
2015 жылмен салыстырғанда РФ экспорты 3,5 еседен астам өсті.
Беларусь фармацевтикалық өнімінің экспорты 124 млн. АҚШ долл.
құрады, 2015 жылмен салыстырғанда өсім 1,5 еседен астам өсті.
Позициялары өзгеретін, отандық нарықта ғана емес, басқа елдерде
нарық ойыншылары арасында айқын бөлінеді.
Фармацевтика саласының әлемдік нарығы жетілу сатысында тұр. 2018
ж.нәтижелері бойынша ең ірі фармацевтикалық нарықтар-36% немесе 347,1
млрд. АҚШ долл. көлемінде 265,4 млрд. АҚШ). Тұтастай алғанда, әлемдік
фармацевтикалық өнім көлемі 956 млрд. АҚШ.
Фармрынктің ірі әлемдік компаниялары нарықты түрлендіру
стратегиясын қолданады, жаңа сегменттерге шығу, тауарларды
пайдаланудың жаңа тәсілдерін іздеу бағытында жұмыс жүргізеді, зерттеулер
жүргізуге және дәрілердің жаңа түрлерін шығаруға көп қаражат жұмсайды. 
Құрама Штаттарда фармацевтикалық компаниялардың инвестициялары
соңғы 15 жылда дәйекті түрде өсті, бұл 2017 жылы мемлекеттік ұлттық
денсаулық сақтау институтының шығындарын екі есе арттыруға әкелді.
Сонымен қатар, Жапонияда фармацевтикалық R&D индустриясында Йен
сатуларында тапқан әрбір бесінші жаңа әзірлемелерге жұмсалады. АҚШ-та
зерттеулер мен дамуға әрбір алтыншы доллар, ал Еуропалық Одақта – әрбір
жетінші еуро жұмсалады. Бірде-бір әлемдік өнеркәсіп секторы R&D
саласындағы қарқынды қызметпен мақтана алмайды.
20

2017 ж.R & D мүшелері (Pharmaceutical Research and manufacturers of
America-phrma) 2017 ж. және 2018 ж. 49,5 млрд. АҚШ.
Сондай-ақ, ірі фармокомпаниялар осы саланы дамушы елдерде
инвестициялау бойынша белсенді жұмыс жүргізіп, өткізу нарығын кеңейтіп,
пайданы ұлғайтады.
ҚР-да "in bulk" импорттық дәрілік заттарды өлшеп-ораумен
айналысатын компанияларды, сондай-ақ толық циклді кәсіпорындарды қоса
алғанда, тіркелген фармөнімдерді 79 өндіруші жұмыс істейді. Бұл ретте,
олардың тек екі-үші ғана GMP стандарттарына сәйкес келеді. Кейбір
кәсіпорындарда жекелеген өндірістік учаскелер халықаралық стандарт
бойынша жұмыс істейді. Жеке өндірушілер ISO бойынша сертификаттаудан
өтті және қазіргі заманғы жабдықтары бар.
Шағын капиталдандыруы бар шағын және орта фирмаларға келетін
болсақ, олар техникалық қайта жарақтандыру және қазіргі заманғы жоғары
технологиялық процестерді енгізу үшін жеткіліксіз әлеуетке ие. Олар үшін
жаңғырту құны кемінде 10 млн. ҒЗТКЖ-ға Инвестициялар аз болды.
Сарапшылардың бағалауы бойынша әлемде бір инновациялық препаратты
әзірлеуге және жылжытуға арналған шығындар 1 млрд. Қазақстанда бұл
шығындар қазіргі уақытта шамамен 1000 есе төмен. Барлық отандық
фармацевтикалық өндірушілер бірегей препараттарды жасау бойынша ұзақ
және қымбат жобаларға үлкен қаражат сала алмайды.
ЭҚЖЖ кодына сәйкес Қазақстанның фармацевтикалық саласындағы ірі
кәсіпорындар "Химфарм" АҚ, сондай-ақ "Ромат "фармацевтикалық
компаниясы"ЖШС болып табылады.
Бұдан басқа, "Қазақстанның ФармМедИндустриясы "Қазақстанның
фармацевтикалық және медициналық өнімдерін өндірушілер қауымдастығы"
ЗТБ-ның ақпаратына сәйкес, Қазақстанда шығарылатын барлық дәрі-дәрмек
нарығының 85% ақшалай түрде мынадай 5 компанияның үлесіне келеді:
"Химфарм" АҚ, "Нобел АФФ" АҚ, "СП ГлобалФарм" ЖШС, "Фирма
"қызылмай" ӨК, "ЛеКос"ЖШС».
"Химфарм" АҚ 1986 жылдан бастап жұмыс істейді. Қазіргі уақытта
қызметкерлердің саны 1060 адамды құрайды. Өндірістік қуаты-шамамен 6
млн. таблеткалар, стерильді ұнтақтар, ерітінділер, шәрбаттар, тұнбалар, 1,2
тонна дәрілік субстанциялар.
2017 жылы өндіріс көлемі 4 752,1 млн.теңгеге дейін өсті. 2018 жылы
инвестиция көлемі 543 млн. теңгені құрады, оның ішінде өз қаражаты
есебінен – 371 млн. теңге.
Негізгі тұтынушылар-Қазақстан, Өзбекстан, Түрікменстан, Қырғызстан,
Украина, Болгария және Ресейдің фармацевтикалық компаниялары.
"Химфарм" АҚ Қазақстанның фармацевтикалық нарығының жалпы
көлемінің 5% үлесін сақтай отырып, препараттарды жөнелтуді 3 млрд теңгеге
ұлғайтуды жоспарлап отыр.
"Химфарм" ға зауыты 20 га аумақта орналасқан, негізгі және қосалқы
өндірістердің жұмыс істеуі үшін қажетті алаңдары, сондай-ақ одан әрі
21

дамыту үшін резервтік алаңдары бар. Қажетті көлік және энергетикалық
коммуникациялар, меншікті қазандық және ұңғыма бар.
Зауытта белгілі бір дәрілік түрлерді шығаруға маманданған 6 негізгі цех
бар.

шприцтік және вакуумдық толтыру ампулаларындағы инъекциялық
ерітінділер;

флакондардағы инъекцияға арналған антибиотиктерді стерильді
шашып алу;

таблеткалар, капсулалар;

бальзамдар, тұнбалар, шәрбаттар, су, май және спирт ерітінділері;

жақпа майлар, гельдер, линименттер және суппозиторийлер

өсімдік шикізатынан және химиялық синтез негізіндегі
фармацевтикалық субстанциялар
Қазіргі уақытта зауыт капсулалар, таблеткалар, ампулалардағы
инъекциялық ерітінділер, шәрбаттар, тұнбалар, майлар, жақпалар, гельдер,
линименттер, суппозиторийлер, су және спирт ерітінділері түріндегі 200-ден
астам дженерик және түпнұсқалық дәрілік препараттарды өндіреді.
Қазақстандық SANTO компаниясы Шымкент химия-фармацевтика
зауытының базасында жұмсақ дәрі-дәрмек түрлерін өндіру кешенін ашты.
Жаңа цехтың үй-жайларын жобалауды және салуды Lab&Pharma чех
компаниясы жүргізді, ал негізгі жабдықты польшалық Urlinski және
итальяндық IMA компаниясы жасады. Бұл компания "Химфарм" АҚ
эксклюзивті машиналар қойды, олардың кейбіреулері аналогтары жоқ, фирма
өз өндірісін жоспарлаған кезде қаражат аямаған.
Өнім тек қана голландиялық ТОЦЕЛО Кемикалз фирмасының
шикізатынан шығарылады. Бұл, айтпақшы, өндірістің кемшіліктерінің біріне
жатқызуға болады (импортқа тәуелділік ешқашан жақсы көрсеткіш болған
емес). Алайда, компания басшылығының айтуынша, мұнда негізгі екпін
соңғы өнімнің сапасын сақтауға бөлінген болатын, онда шикізаттың соңғы
мәні емес, тиісті сападағы компоненттерді әзірге еуропалық өндірушілер ғана
бере алады.
Фармацевтикалық өнеркәсіп үшін субстанциялардың сапасы өте
маңызды: нәтижесінде адамдардың денсаулығы оған байланысты. ТОЦЕЛО
Кемикалз Қазақстанға жеткізетін өнімнің жоғары сапасына кепілдік береді.
Өндірістің барлық кезеңдері Автоматты тестілеуден өтеді және
микробиологиялық тазалыққа сертификатталады, соңғы өнім SANTO
зертханаларында жүз пайыз бақыланады.

жүктеу 0,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: