Қаржы рыногы

Қаржы рыногы мен бағалы қағаздар рыногының өзара байланысы

• Қаржы рыногы мен бағалы қағаздар рыногының өзара байланысы

• Ақша рыногы

• Капиталдар рыногы

• Бағалы қағаздар рыногы

• Облигациялардың түрлері

• Кәсіпорындар

• Ипотекалық

• Агенттік

• Қамтамасыз етілген

• Мемлекеттік емес

Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтандырылған жоспарлы экономикадан қағидалы жаңа, мемлекет тарапынан реттелініп отыратын рыноктық экономикаға көшуі елімізде оған қызмет көрсететін барлық институттармен бірге қаржы рыногының құрылуын талап етті. Қазақстанда қаржы рыногы бұрын-соңды болган емес.

• Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтандырылған жоспарлы экономикадан қағидалы жаңа, мемлекет тарапынан реттелініп отыратын рыноктық экономикаға көшуі елімізде оған қызмет көрсететін барлық институттармен бірге қаржы рыногының құрылуын талап етті. Қазақстанда қаржы рыногы бұрын-соңды болган емес.

Қаржы рыногы – бұл, ең алдымен, дербес экономикалық категория ретінде бағалы кағаздарды сату мен қайта сату жөніндегі операцияларды жүзеге асыру жолымен кәсіпорындардың, фирмалардың, банктердің, жинақтаушы зейнетақы қорларының, сақтық институттарының, мемлекеттің және халыктың уақытша бос ақшасын жұмылдыруды, бөлуді және қайта бөлуді қамтамасыз ететін рыноктық қатынастардың жиынтыгы.

• Қаржы рыногы – бұл, ең алдымен, дербес экономикалық категория ретінде бағалы кағаздарды сату мен қайта сату жөніндегі операцияларды жүзеге асыру жолымен кәсіпорындардың, фирмалардың, банктердің, жинақтаушы зейнетақы қорларының, сақтық институттарының, мемлекеттің және халыктың уақытша бос ақшасын жұмылдыруды, бөлуді және қайта бөлуді қамтамасыз ететін рыноктық қатынастардың жиынтыгы.

Ол рыноктык қатынастар жүйесінің құрамды бөлігі болып табылады, тауар және басқа рыноктармен: табиғи ресурстар, жұмыс күші, тұрғын үй жэне басқа жылжымайтын, жер, алтын, сақтық рыноктарымен етене байланысты.

• Ол рыноктык қатынастар жүйесінің құрамды бөлігі болып табылады, тауар және басқа рыноктармен: табиғи ресурстар, жұмыс күші, тұрғын үй жэне басқа жылжымайтын, жер, алтын, сақтық рыноктарымен етене байланысты.
• Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында қаржы рыногы қаржы ресурстарын үздіксіз калыптастырып отырудың, оларды неғүрлым тиімді пайдаланудың, үлттық шаруашылықта ақша қозғалысын ұтымды ұйымдастырудың айрықша нысаны болып табылады және бағалы қағаздар рыногы,

сондай-ақ кредит рыногы түрінде де іс-эрекет етеді. Қаржы рыногы экономиканың түрлі шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында ақшаны қайта бөлуді барлық әр түрлі нысанда реттейтін рыноктық қатынастардың бүкіл жиынтығын біріктіретін неғүрлым жалпы (ортақ) ұғым болып табылады.

• сондай-ақ кредит рыногы түрінде де іс-эрекет етеді. Қаржы рыногы экономиканың түрлі шаруашылық жүргізуші субъектілері арасында ақшаны қайта бөлуді барлық әр түрлі нысанда реттейтін рыноктық қатынастардың бүкіл жиынтығын біріктіретін неғүрлым жалпы (ортақ) ұғым болып табылады.
• Соданда бұлар, экономикалык әдебиеттерде және шаруашылык практикада каржы рыногы үғымы ақша, валюта, кредит, капитал рыноктарын қоса отырып кеңінен түсіндіріледі.

• Ақша рыногы дегеніміз колма-қол ақша ғана емес, колма-колсыз төлем каражаттарын қарастыратын төлем каражаттарының рыногы.

• Кредит рыногы несиелер бойынша банктердің кредит опсрацияларымен байланысты: бұған коммерциялық кредит те жатады.
• Ақша мен кредит рыноктары, әдеттегідей, айналым активтерінің қозғалысына кызмет етеді.

Бұл қаржыны жалпы ақша мен құн категорияларына бара-бар категория ретінде қарастыратын практикамен, негізінен дүниежүзілік практикамен байланысты, өйткені экономикалык ресурстардың кез келген түрі меншіктің титулдары болып табылатын ақшамен немесе тиісті бағалы қағаздармен, басқа құжаттармен ортақтастырылуы мүмкін.

• Бұл қаржыны жалпы ақша мен құн категорияларына бара-бар категория ретінде қарастыратын практикамен, негізінен дүниежүзілік практикамен байланысты, өйткені экономикалык ресурстардың кез келген түрі меншіктің титулдары болып табылатын ақшамен немесе тиісті бағалы қағаздармен, басқа құжаттармен ортақтастырылуы мүмкін.

• Капитал рыногында коғамдық ондіріс катысушыларының орта және ұзақ мерзімді корланымдарының қозғалысы жүзеге асырылады.
• Қаржы рыногында сатып алу-сатудың объсктілері айрық-шалықты тауарлар - ақша және бағалы (ақшалай) кағаздар болып табылады.
• Қаржы рыногында бағалы кағаздардың қозғалысымен ортактастырылатын экономикалык катынастар болып табылатын бағалы қағаздар рыногы маңызды орын алады.

• Қаржы рыногының жүмыс істеуінің негізгі алгышарттарына мыналар жатады:

• 1. Бәсекені дамыту мен монополизмді шектеу максатындағы материалдық өндіріс сферасының бастапқы шаруашылық буын- дарының - меншіктің барлык нысандары шаруашылық жүргізуші субъектілерінің, соның ішінде мемлекеттік сектордың да кең дер- бестігі.

• 2. Қаржы ресурстарын кайта бөлудегі мемлекет рөлінің қысқаруы: инвестицияларды орталыктан қаржыландырудың, қаражаттарды кэсіпорындар арасында ішкі ведомстволық қайта болудің азаюы.

• Рыноктың барлык түрпаттарының өзара байланысы қаржы рыногының жұмыс істеу шарттарын айшыктайды. Оған мыналар жатады:

• кредит рыногының жандандырылуы, оның толық коммерциялануы, яғни кредит ресурстарын еркін рынокқа орналастыру

• кез келген субъектінің қаржы ресурстарына қажеттілігі және оны қанағаттандырудың нақтылы көздерімен тура келмеуі қаржы рыногының жұмыс істеуінің объективті алғышарты болып табылады

• Қор кұндылыктары

• корпоративтік бағалы қагаздардың - акциялар мсн облигациялардың айналысымен байланысты болатын қор рыногын жэне мемлекеттің бағалы қагаздар рыногын кіріктірсді.

• «Қор рыногы» термині бастапкыда бағалы қағаздармсн мәміле жасалынатын және ресімделінстін мекемснің - қор биржасының атымсн байланысты.

жергілікті бюджеттердің тапшылықтары облигациялар мен басқа міндеттемелердің айналысымен мемлекеттік қарыздарды шығарумен жабылады.

• жергілікті бюджеттердің тапшылықтары облигациялар мен басқа міндеттемелердің айналысымен мемлекеттік қарыздарды шығарумен жабылады.
• Қаржы рыногының маңызы бос ақша қаражаттарын жұмылдыру және оларды қайта бөлу жолымен ұдайы өндіріс үдерісіне ықпал етумен ғана айқындалып қоймайды.

• Мемлекеттік органның лицензиялауы

Деңгейлес қозғалыс кезінде шаруашылық жүргізуші субъектілер арасында қаржы ресурстарын өтеусіз қайта бөлу түрінде төте байланыстар іс- эрекет етеді. Бұл каражаттарды маңызды сфералар мен объектілерге жедел аудару есебінен шаруашылық жүргізуші субъектілердің, салалардың және жалпы экономиканың қаржылык жағдайын тұрактандырады.

• Деңгейлес қозғалыс кезінде шаруашылық жүргізуші субъектілер арасында қаржы ресурстарын өтеусіз қайта бөлу түрінде төте байланыстар іс- эрекет етеді. Бұл каражаттарды маңызды сфералар мен объектілерге жедел аудару есебінен шаруашылық жүргізуші субъектілердің, салалардың және жалпы экономиканың қаржылык жағдайын тұрактандырады.

Акциялардың пакеттері оларды ұстаушылардың қолында болады, ұстаушылар дивидендтерден алған табыстармен кажеттілік қанағаттанады, ал компаниялардың өндірістік ерін қаржьшандыру ішкі көздер-бөлінбеген табыс, амортизациялық аударымдар, кредиторлық берешектер есебінен жүргізіледі.

• Акциялардың пакеттері оларды ұстаушылардың қолында болады, ұстаушылар дивидендтерден алған табыстармен кажеттілік қанағаттанады, ал компаниялардың өндірістік ерін қаржьшандыру ішкі көздер-бөлінбеген табыс, амортизациялық аударымдар, кредиторлық берешектер есебінен жүргізіледі.

Қорытынды Сөйтіп, каржы рыногы қаржының қосалқы категориясы ретінде кайта бөлгіштік қосалқы функция орындайды, ал сонымен бірге экономикалық агенттерді дамыту және ұдайы өндірісті ұлғайту мақсаттарында олар каржы ресурстарымен қамтамасыз етілетідігіне Карағанда қаржы рыногы ұдайы өндірістік функция орындауы тиіс.

• Қорытынды Сөйтіп, каржы рыногы қаржының қосалқы категориясы ретінде кайта бөлгіштік қосалқы функция орындайды, ал сонымен бірге экономикалық агенттерді дамыту және ұдайы өндірісті ұлғайту мақсаттарында олар каржы ресурстарымен қамтамасыз етілетідігіне Карағанда қаржы рыногы ұдайы өндірістік функция орындауы тиіс.
• Қаржы рыногы багалы қағаздардың бағасын белгілеу жолымен бизнестің нақтылы құнын бағалауға мүмкіндік береді: тиімді жұмыс істейтін шаруашылық жүргізуші субъектілерде олардың неғұрлым жоғары бағасы белгіленеді.