әлеуметтік жұмыстың мүмкіндігі. әлеуметтік қызметкер жастардың
субмәдени жағдайындағы әлеміндегі бағыттылығының қажеттілігі.
Жастардың жат қылықтарының профилактикасымен
күресу
жолдары.
2 Жасөспірімдердің жағымсыз қылықтарына
профилактикалық
көмек көрсету.
Қиын балалар мәселесі психологиялық-педагогикалық
проблемалардың ең бастысы. Егерде өскелең ұрпақты
тәрбиелеуде қиындықтар кездеспесе, онда қоғамның жас
ерекшелік және педагогикалық психологияға жеке
әдістемелерге деген қажеттіліктері болмас еді.
Еліміздің ауыр экономикалық жағдайы, жұмыссыздық,
өндірістің құлдырауы бәрі біздің қоғамымызды күрделі
қиындықтарға және ішкі қайшылықтарға әкеледі. Әсіресе,
осы кезең өскелең буынға ауыр болды. Жастардың
арасында, дөрекілік, үлкенді тыңдамау, жауапсыздық,
қаталдық пайда бола бастады. Қылмыс күрт өсті. Әрине,
құқық бұзушылық үлкендердің арасынанда кездесті.
Бірақ, қылмыстың 70 пайызын 30-ға дейінгілер жасаған.
Олардың арасынан жасөспірімдерді бөліп көрсетуге
болады. Жастар түрлі саяси экстремистік ұйымдардың
мүшесі болып, рэкет және мафиямен байланыс жасап,
жезөкшелікпен айналысып, сонымен бірге экономикалық
қылмыстар жасады. Осындай түрлі жағдайларға
байланысты бүгінгі балалар психолог пен педагогтың
көмегін қажет етеді.
Сонымен қатар, қазіргі кезде жалпы білім беретін орта
мектептерде тәрбие жұмыстарын одан әрі жандандыру,
психологиялық дамуын жетілдіру, психологиялық,
әлеуметтік көмек беру, оқушылардың тәртіп
бұзушылығын болдырмаудың алдын алудың формалары
мен әдістерін қолға алу тәртібі қиын.Тәрбие процесін
басқару өте қиын, ол еш уақытта бір қалыпты жағдайда
өтпейді. Белгіленген мақсаттан ауытқып кетушілік
болады. Өйткені педагогтар мен ата-аналар тарапынан
баланың дамуында адамгершілік қасиеттерінің
қалыптасуында ағаттық, педагогикалық қателіктер
жіберіледі.
Осының нәтижесінде тәрбиесі қиын балаларды
байқауға болады. Тәрбиесі қиын балалар бұлар оқуға,
еңбекке, қоғамдық өмірге ықыласы жоқ балалар. Олар
дөрекі, әдепсіз, барлық жарамсыз әдеттерге еліктеуге
бейім келеді. Мұндай қиын тәрбиелі балаларды тудыратын
себептердің бірі-үйелмен тәрбиесіндегі кемшілік, яғни
балаларын оқытуда, тәрбиелеуде ата-аналардың
жауапкершілік сезімінің жоқтығы бала мінезінде
мейрімділікті, яғни қатыгездікті, өзімшілдікті туғызады.
Екінші себеп – бұл отбасындағы сәтсіздік-маскүнемдік,
ұрыс-төбелес, ұрлық, ата-аналардың және басқа отбасы
мүшелерінің жеңілтек мінез-құлқы, ал бәрінен жаманы –
ажырасу, неке бұзу.
Үшінші себеп – ұл балаға үнемі жеткіліксіз көңіл
аударылады. Кейбір отбасы баланың ішкі дүниесін,
тілектерінің, ойларын, қайғысын, қоршаған ортаға
қатынасын жете біле бермейді. Тату отбасында ата-
аналар балалардың күнделікті өмірі мен іс-әрекеттеріне
басшылық жасайды. Балалардың өздерінің қуанышын,
қаиғыларын, ойларын бөлісуге үйретеді, саяси
мәселелерді, кітаптарды бірлесе отырып талдайды.
Мұндай отбасы балаларын халқының тамаша рухани және
еңбек дәстүрлері рухында тәрбиелейді. Осылардың бәрі
баланың ішкі дүниесінің қалыптасуына игі әсер етеді.
Отбасы бала үшін өмір мектебі, онда мейірбандық,
шындық, адалдық, қайырымдылық, еңбек сүйгіштік тағы
басқа тәртіп пен мінез-құлық қасиеттері дамиды және
қалыптасады. Отбасында қоғамның келешек азаматы
өседі. Басқаша айтқанда, бала білімнен құлықтық сенімге,
сенімнен әрекет етуге ұзақ, күрделі жолдан өтеді. Демек,
отбасы жеке адамның тәртібі мен мінез-құлық негізін
қалайтын микро-ұжым.
Төртінші себеп – бұл сынып жетекшілерінің тәрбие
жұмысындағы олқылықтары мен кемшіліктері. Тәртібі
қиын балалар сынып жетекшілерінің іс-әрекеті көпшілік
жағдайда кейбір жұмыстармен ғана шектеледі. Олар
әңгіме, сынып және оқушылар жиналыстарында талқылау,
оқушылардың ата-аналарын мектепке шақыру, олардың
ата-аналары істейтін жеріне хабарлау, т.б. Мұндай жалпы
және қарапайым жұмыстар бойынша тәртібі қиын
балаларды жан-жақты білу мүмкін емес. Оларды жете білу
үшін тәртібі қиын балалардың диагноздық белгілерін
анықтау қажет.
Ғылыми деректерге қарағанда ондай балаларда
байқалатын белгілер: біріншіден, аномальды қажеттілік
(маскүнемдік, нашақорлық, ұрлық, т.б.); екіншіден,
тұрақты жаман қасиеттер жиынтығы (мейрімсіздік,
жалақорлық, жалғандық, өзімшілдік, т.б.); үшіншіден, ата-
аналармен немесе мұғалімдермен тұрақты егесу
жағдайлары; төртіншіден, басқа адамның көмегінсіз өзін-
өзі түзетуге қабілетсіздігі.
Осы жағдайға байланысты сынып жетекшілері тәртібі
қиын балалармен жұмыс барысында мына мәселелерді
еске алу қажет:
а) тәртібі қиын балалардың жас және дербес
ерекшеліктерін есепке алу;
ә) олардың кемшіліктерін терең зерттеу,
психологиялық-педагогикалық және медициналық
мәліметтерін жете білу;
б) мектептерде мақсатқа бағытталған жоспар
бойынша нақты жұмыстарды дұрыс ұйымдастыру,
жетілдіру.
Тәрбиесі асқынған балалармен жүргізілген өнегесін
озат мектептердің іс-тәжірибесінен болады.
Біріншіден, педагогикалық ұжым мен ата-аналар
комитеті бірігіп, балалардың жағымсыз мінездерінің
себебін анықтайды, оны іске асыру үшін шаралар
белгілейді.
Екіншіден, мектептегі тәрбие жұмысындағы
сабақтастықты іске асырады. Сынып жетекшілері күнделік
жүргізіп, онда оқу жылының бойында жүргізілген
жұмыстарды жазып отырады. Бұл күнделіктер сыныптан-
сыныпқа беріліп, ондағы мәліметтермен, яғни жүргізілген
жұмыстың мазмұны және әдістері мен келесі сынып
жетекшісі танысады, өзінің істейтін жұмысының мақсатын,
бағытын анықтайды.
Үшіншіден, тәрбиесі қиын жеткіншек жастағы
балаларды әртүрлі жұмыстарға, жиналыстарға, түрлі
жарыстарға,
кештерге
өздігімен
іс-әрекетіне
белсенділікпен қатыстырады.
Төртіншіден,
мұғалімдерді
педагогикалық-
психологиялық біліммен қаруландыру үшін кейбір
мектептерде тұрақты семинарлар жұмыс істейді, оларға
тікелей көмектеседі.
Сонымен, әртүрлі жұмыстар тәрбиесі қиын балалардың
бірігіп, топтасуына және тәрбиеші мен тәрбиеленушілер
арасындағы өзара қатынастың жақсаруына мүмкіндік
туғызады.Қазіргі педагогика ілімінің ең күрделі
мәселелерінің бірі – жеткіншектер арасындағы тәртіп
бұзушылық пен қылмыс жасаушылық.
Достарыңызбен бөлісу: | 
