98
2.57-сурет. Мультимедиялық пернетақтаның қосымша пернелері
Пернетақтаның алфавит бөлігі дөңес доға ретінде болады. Пайдаланушы
қолдарды үстел жазықтығына параллельді ұстап тұру күш салудан
босатылады. Арнайы тіреуіш жұмыс үзілістері кезінде қолдардың демі
арналған, бірақ мүлде басу кезінде емес.
Мультимедиялық пернетақтада мультимедиалық ойнатқыштарды
басқару үшін қосымша түймелер бар (2.57-сурет). Әдетте олардың
функцияларына дыбысты реттеу, дыбысты өшіру, келесі (алдыңғы) жолға
өту, ойнатуды бастау, кідірту, тоқтату және компакт-дискілерді жылжыту
кіреді. Кейбір пернетақта модельдерінде орнатылған динамиктер болады.
Пернетақта интерфейсі - оның компьютердің жүйелік блогымен жалғау
тәсілі. Қазіргі уақытта негізінде интерфейстің үш түрі қолданылады: PS / 2,
USB және сымсыз.
PS/2 түріндегі қосқыш ең қолайлы болып келеді. ATX қалыпты
факторының барлық жүйелік блоктары осы қосқышпен жабдықталған. Бұл
алты контактілі жұқа дөңгелек цилиндр. Сол қосқыш тінтуірді қосу үшін
да пайдаланылады. Оларды шатастырмау үшін, бұл штекерлер үшін әр
түрлі бояулар қарастырылған: пернетақта үшін күлгін және тінтуір үшін
жасыл.
USB - бұл перифериялық құрылғыларға арналған әмбебап интерфейс.
Оның тегіс тікбұрышты қосқыштары барлық жаңа жүйелік блоктарда бар.
Бұл интерфейс бірқатар артықшылықтарға ие болады, атап айтқанда,бұл
үлкен өткізу қабілеттілігі. Алайда, егер принтерлер мен сканерлер үшін
бұл айтарлықтай артықшылықтар берсе, пернетақтаға үшін олар мүлдем
сезімсіз болады.
Қазіргі уақытта сымсыз (сымсыз) (wireless, cordless) пернетақталар
барынша танымалдылыққа ие болады. Олармен жұмыс істеу әлдеқайда
ыңғайлы, себебі олар жүйелік блокқа «байланыстырылмайды» және
қызмет ету радиусы бірнеше метрге дейін жетеді. Әдетте олар сымсыз
тінтуірмен бірге ұсынылады. Деректерді беру үшін инфрақызыл интерфейс
(IrDa) қолданылады. Жалғыз кемшілігі автономды қуат көзінің
(аккумуляторлар) қажеттілігі болып табылады.
99
2.2.3.
Тінтуір
Windows графикалық операциялық жүйені енгізуге байланысты,
тінтуір немесе графикалық манипулятор шын мәнінде дербес
компьютердің стандартты конфигурациясына кіретін құрылғы болды.
Әдетте тінтуірдің екі немесе үш батырмасы болады (2.58-сурет). Соңғы
кездерде орташа батырма доңғалақ түрінде жиі орындалады. Айтып
кетсек, көптеген графикалық қосымшалар тінтуірдің тек сол жақ
батырмасын қолдануға негізделген, оң жақтағы батырма сирек
қолданылады, негізінде тек мәнмәтіндік мәзірді шақыру үшін
қолданылады. Ал дөңгелек экранды жылдам айналдыру үшін
қолданылады, бұл көп-бетті құжаттармен жұмыс істегенде өте ыңғайлы
болады.
Тінтуірдің бірнеше құрылымдары болады. Қазіргі кезде ең көп тараған
және арзан оптикалық-механикалық тінтуір болып келеді. Оның негізгі
элементі ауыр резеңкелі шар арнайы кілемше үстінде сырғанады. Корпус
ішінде шарға тік және көлденең айналу осьтері бар екі ролик
жабыстырылады. Арнайы кілемше үстінде тінтуірді қозғау кезінде
роликтер екі жағынан светодиод-фотодиод жұптары орналасқан сәйкес
кесілген дискілердің айналуына әкеледі (2.59 сурет). Тінтуір
қозғалысының жылдамдығы мен бағыты электрлік импульстерге
айналады, олар меңзердің экран дисплейіндегі орналасуын басқарады.
Тінтуірдің негізгі жауы кір мен шаң болып келеді. Оптикалық-
механикалық тінтуірдар жұмыс бетінің кез-келген ластануына өте сезімтал
болады және тез бұзылады.
Оптикалық тінтуірлерде бұндай кемшіліктер жоқ. Оларда іс жүзінде
механикалық қозғалмалы бөліктер болмайды, сондықтан өте берік болады.
Жарықдиодпен шығарылатын жарық планшеттен (кілемше) сәуленеді
және фотодетекторға түседі. Мұндай тінтуірлерде жиі қосымша
бағдарланатын
2.58-сурет. Тінтуір
100
бүйір бетіндегі батырмалары бар
болады (кейде көмескі жарықпен)
(2.60-сурет).
Бұндай
құрылым
арқасында, оптикалық тінтуір іс
жүзінде үздіксіз болады және
анықталмаған ұзақ мерзімде жұмыс
істейді. Алайда, ол оптикалық-
механикалық әріптесінен әлдеқайда
қымбат болады.
Тінтуірді таңдағанда, қарапайым және ең арзан құрылымдар барлық
офистік қосымшалармен және басқа да қолданбалы бағдарламалармен
толық жұмыс жасауды қамтамасыз ететіндікті ескеру қажет. Олардың
кемшіліктері, әсіресе курсор орналасуының жеткіліксіз дәлдігі графикалық
қосымшалармен жұмыс істеген кезде ғана ескеріледі. Бұл жағдайда
оптикалық тінтуір алмастырымсыз зат болып табылады. Сонымен қатар,
оптикалық тінтуірдардың «өмір сүру уақыты» олардың оптикалық-
механикалық әріптесіне қарағанда артық екендігін ескеру қажет.
Алғашқы оптикалық тінтуірдар тек әлсіз оптикалық сенсор арқылы
сканерленген арнайы анық таңбаланған кілемшеде ғана жұмыс істей алды.
Қазіргі заманғы оптикалық тінтуір жұмыс аймағын жарықтандыратын
инфрақызыл сәуле таратқышпен жабдықталған. Шағылыстырылған
сәулелер электрлік сигналдарға айналатын оптикалық сенсорға түседі және
олар өз кезегінде арнайы микросхема арқылы өңделеді және компьютерге
жіберіледі. Мұндай тінтуірдар жоғары ажыратымдылыққа ие болады және
арнайы кілемшені қажет етпейді, өйткені олар кез-келген тегіс бетте
жұмыс істей алады..
Тінтуір компьютерге жүйелік блогының артқы жағындағы тиісті
қосқыш арқылы кабель арқылы қосылады. Қазіргі уақытта қосқыштардың
екі түрі пайдаланылады: PS/2 және USB. Егер жүйелік блоктың бар,
қосқышы тінтуір қосқышына сәйкес келмесе,
онда USB-PS/2 немесе, керісінше, PS/2-USB
арнайы
жалғастырғыш
тетіктерді
пайдалануға болады. Сымсыз тінтуірдар
(cord-less)
қазіргі кезде кең таралады
бастады. Оларды компьютерге қосу үшін
ешқандай кабель қажет емес, сигнал
тінтуірнан жүйелік блоктың инфрақызыл
портына жіберіледі. Егер ДК мұндай
құрылғымен жабдықталмаса, оны тінтуірмен
бірге сатып алуға болады. Сымсыз қосылыс
сөзсіз ыңғайлы болады, бірақ мұндай
тінтуірдар айтарлықтай қымбат тұрады.
2.60-сурет. Оптикалық тінтуір
2.59-сурет. Оптикалық-механикалық
тінтуірдің құрылымы Тінтуір
Достарыңызбен бөлісу: |
