260
5.2-сурет. «Жұлдыз» түрінің біріктіруі
Компьютерлік жергілікті желінің көмегімен техникалық ресурстарды
ұжымдық пайдалану жүзеге асырылады, ол пайдаланушының желіде ғана
емес, нақты өмірде де психологиясына және тәртібіне жақсы әсерін
тигізеді.
Жергілікті желілердің топологиясы. Топология — бұл желі
конфигурациясы, желілік элементтерін (компьютерлерді) бір-біріне қосу
тәсілі. Көбінесе, компьютерлерді жергілікті желіге біріктірудің үш түрі
бар: жұлдыз, жалпы шина және сақина.
« Ж ұ л д ы з » т ү р і н і ң б і р і к т і р у і (5.2-сурет). Әрбір компьютер
арнайы желі адаптері арқылы біріктіруші құрылғының жеке кабелімен
байланысады. Қажет болған жағдайда, бірнеше желіні «жұлдыз»
топологиясымен біріктіруге болады, ол кезде желі конфигурациясы
тармақталған болады.
«Жұлдыз» түрінің қосылымы арқылы желідегі ақаулықты іздеу оңай,
бірақ бұл байланыс әрдайым сенімді емес, өйткені орталық түйіннің
сәтсіздігі желіні өшіруге алып келуі мүмкін.
« Ж а л п ы
ш и н а »
т ү р і н і ң
б і р і к т і р і л у і
(5.3-сурет).
Желідегі барлық компьютерлер бір кабельге қосылды; бұл кабель барлық
жұмыс станцияларымен кезек бойынша бірге пайдаланылады. Осы
байланыс түрінде әрбір жеке компьютермен жіберілген барлық
хабарларды желідегі барлық басқа компьютерлер алады.
«Ортақ шина» топологиясында жеке компьютерлердің істен шығуы
бүкіл желіні тоқтатпайды, бірақ кабельдегі ақаулықты табу қиынырақ.
Кабель үзілгенде (бүкіл желіге біріктірілген) бүкіл желінің жұмысы
үзіледі.
5.3-сурет. «Жалпы шина» түрінің біріктірілуі
261
5.4-сурет. «Сақина» түрінің біріктірілуі
« С а қ и н а » т ү р і н і ң б і р і к т і р і л у і (5.4-сурет). Деректер бір
компьютерден екіншісіне ауыстырылады; ал егер бір компьютер басқа
компьютерге арналған деректерді алса, онда оларды әрі қарай (сақина
бойынша) тасымалдайды, ал егер деректер осы компьютерге арналған
болса, онда ол оларды қалдырады және оларды ары қарай жібермейді.
Жергілікті желінің топологиясы бірнеше факторлар негізінде
анықталады:
желінің жалпы ұзындығы бойынша физикалық шектеулер;
желідегі сегменттер мен түйіндердің саны;
желінің сенімділігі;
жүктемені теңестіру;
құны мен үнемділігі;
кабельді төсеу мүмкіндігі мен ыңғайлылығы;
қосылымдардың стационарлығы және т.б.
Желінің топологиясын таңдау, өз кезегінде, желілік жабдықты
таңдауды анықтайды.
5.1.1.
Қолжетімділік әдістері
Қол жеткізу әдістерінің үш нақты нұсқасы неғұрлым белгілі және кең
таралған: Ethernet, Arcnet және Token Ring.
Ethernet. Бұл әдіс бұрынғысынша ең танымал болып табылады,
өйткені ол деректерді берудің жоғары жылдамдығы мен сенімділігін
қамтамасыз етеді.
Ethernet қолжетімділік әдісі үшін «жалпы шина» топологиясы
пайдаланылады, сондықтан әрбір жеке компьютермен жіберілген барлық
хабарламаларды жалпы шинаға қосылған желідегі барлық басқа
компьютерлер алады. Дегенмен, мақсатты, белгілі бір станцияға арналған
хабарламада тағайындалған станцияның мекен-жайы мен жіберушінің
мекенжайы міндетті түрде көрсетілген, сондықтан оны тек тағайындалған
станция қабылдайды, ал қалғандары оған назар аудармайды.
Жіберуді бастамас бұрын станция байланыс арнасы бос екендігін
анықтайды, және егер бос болса, таратылымды бастайды. Дегенмен, екі
немесе одан да көп станциялармен бір мезгілде хабарламалардын беру
мүмкін. Бұл жағдайда, станциялар қысқа уақытқа ауыстыруды кешіктіреді,
содан кейін жалғастырады. Желінің жылдамдығы іс жүзінде 80...100
станция болған кезде ғана азаяды.
262
Arcnet. Arcnet қолжетімділік әдісі кеңінен таратылымды алды, себебі
Arcnet жабдығы Ethernet немесе Token Ring жабдығына қарағанда арзан.
Arcnet «жұлдыз» топологиясы бар жергілікті желілерде қолданылады.
Компьютерлердің біреуі бір компьютерден екіншісіне ауыстырылған
арнайы хабарламаны (белгі деп аталатын) жасайды. Қалыпты ақпараттық
хабарламаны бір станциядан екіншісіне жіберген кезде, келесі станция
таңбалаушыны күтіп, оны осы хабарламамен, сондай-ақ жіберуші мен
тағайындалған мекен-жайдың мекенжайларымен толтырады. Жөнелтілген
пакет тағайындалған станцияға жеткенде ақпараттық хабарлама токеннен
бөлініп, станцияға жіберіледі.
Token Ring.
Бұл қолжетімділік әдісі IBM фирмасымен әзірленген және «сақина»
түрінің желі топологиясын қабылдайды.
Token Ring әдісі бұрынғы Arcnet әдісіне ұқсас: ол бір станциядан
екіншісіне өтетін хабарлама-таңбалаушыны пайдаланады. Дегенмен, бұл
жерде әртүрлі жұмыс станцияларында әр түрлі басымдықтарды тағайындау
мүмкіндіктері бар.
Деректерді беру жүйесі. Жоғарыда сипатталған кең таралған ортақ
Ethernet, Arcnet және Token Ring стандарттарымен қатар, жергілікті
желілерге деректерді берудің жаңа жүйесі – сымсыз радио және
инфрақызыл желілер мен жоғары жылдамдықты жүйелер сәтті енгізілді.
Деректерді берудің жаңа жүйесі дербес ретінде де, дәстүрлі желілер үшін
де неғұрлым өнімді желіге байланыстыру үшін пайдалануға болады.
Сымсыз желілер, ең алдымен, стационарлық кабель төсеу қиын немесе
тиімсіз (үнемі өзгеретін жұмыс ортасы есебінен) жағдайларға арналған.
Мұндай жүйелер деректерді берудің төмен жылдамдығына ие және шағын
көлемдегі ақпарат алмасуды (электрондық пошта, қашықтан басып
шығару, факсимильдік хабарламаларды қабылдау және жіберу)
қарастыратын қосымшалар үшін неғұрлым тиімді.
100...622 Мбит/с деректерді жіберу жылдамдығы бар жоғары
жылдамдықты жүйелер аз өнімді қосалқы желілерді біртұтас желіге
біріктіру үшін немесе магистральдық қуаттылықты талап ететін жүйелерде
пайдаланылуы мүмкін негізгі арна болып табылады. Нақты уақытта
желілік аудио, бейне- және басқа ақпарат цифрлық түрде берілген
жағдайда, тек осындай желілерде мультимедиалық жүйелердің тиімді
жұмыс істеуі мүмкін.
5.1.2.
Аппараттық құралдар
Желілік
аппаратура.
Желілік
жабдықтың
құрамы
мен
конфигурациясы негізінен желі топологиясына байланысты. Ж е л і л і к
а д а п т е р л е р
Достарыңызбен бөлісу: |
