Лисаков қаласы бойынша тау-кен өнеркәсібі өндірісінің серпіні

Қаладағы тау-кен өнеркәсібінің ірі кәсіпорны «Алюминий Казахстана» Краснооктябрь боксит кен басқармасы АҚ болып табылады, боксит өндіруді жүзеге асырады және шикізатты Павлодар алюминий зауытына жеткізеді. 2015 жылы боксит өндіру 2014 жылмен салыстырғанда 4,1 өсті, Белинский кен орнында № 13 карьері құрылыс сатысында болып табылады. Келешекте қала үшін өндіріс көлемі, инвестициялар өсімінің маңызды бағыты осы жобаны әзірлеу болып табылады.

«Өркен» ЖШС Лисаков филиалы Қазақстандағы «АрселорМиталл Темиртау» темір кен департаментінің құрамына кіретін төрт кәсіпорындардың бірі, олардың негізгі жұмысы Лисаков кен орнындағы темір кенді өндіру, қайта өндіру және байыту және дайын өнім – темір кен қоспасын одан әрі негізгі тұтынушы «АрселорМиталл Темиртау» темір комбинатына жеткізу болып табылады. Кәсіпорында «Темір кенін бөліп алу, шығару және байыту» инвестициялық жобасы іске асырылды. Бұл технологияны енгізу фосфор құрамын 0,8-дан 0,2-ға төмендетуге жол ашады, темір кені концентратындағы темірдің құрамын 49-дан 60-ға арттырады.

2006 жылдан бастап «Шаймерден» АҚ мырыш кен өндірісін жүзеге асыруды бастады, осы кәсіпорынның негігі тұтынушысы «Казцинк» ЖШС Риддер зауыты болып табылады.

2010-2014 жылдарда тау-кен кәсіпорындарын жаңарту және техникалық қайта құралдандыру жұмыстары жалғастырылды, ол өнеркәсіпті инновациялық дамытуды қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Қаланың өңдеу өнеркәсібінің негізін мынадай кіші салалар құрайды: тамақ өнімдерін өндіру, оның ішінде сусындар (41,6), машина жасау (34,9), тігін өндірісі (0,7), пластмасс бұйымдарын өндіру (11,8), басқа металл емес минералды өнімдерді өндіру (6,4) және өнеркәсіптің басқа салалары (4,6).

Қаланың 2015 жылғы жалпы өнеркәсіп әлеуетінің көлемінде өңдеу өнеркәсібінің үлесі 16,2 құрайды.

8-кесте

Өңдеу өнеркәсібінің өндіру серпіні

2015 жылы салаларда 1796,4 млн. теңге сомасына тауарлы өнім өндірілді, ол 2012 жылдан 27,1% есе артық.

«Алтын Өмір» ЖШС, қалада ірі өнеркәсіптік қайта өндіру кәсіпорындарының бірі, ликер-арақ өнімдерін, сыра, спирт, алкогольсіз сусындар, нан және наннан жасалатын өнімдерді өндіреді және шарап құюды жүзеге асырады.

2013 жылы «Алтын Өмір» ЖШС арақ пен азық спирті бойынша табиғи білдірімде өндіріс көлемі 48, этил спирті 45,7 және сыра 13,7 ұлғайды.

Алайда 2014 жылы алкоголь өнімін өндіру көлемі төмендеді, атап айтқанда: арақ 47,3 , спирт 52,4 , сыра 7,1 .

Ол 2014 жылы заң деңгейінде алкоголь өндірушілердің халыққа оны өнімді сатуын төмендетуге бағытталған талаптарды күшейту шаралары қабылданады, ол:

- алкоголь өніміне акциз мөлшерлемесін жыл сайын көтеру (арақ бойынша: 2013 ж. – 1 литр 200 теңге; 2014 жылы – 1 литр 400 теңге; 2015 жылы – 1 литр 480 теңге; 2016 жылы – 1 литр 640 теңге);

- алкоголь өнімін сатудың жоғары минималды бағасы (2013 ж. – 1 литр 640 теңге; 2014 жылы – 1 литр 1120 теңге; 2015 жылы – 1 литр 1300 теңге; 2016 жылы – 1 литр 1600 теңге);

- өндірістің минималды көлемін шектеу – күнтізбелік тоқсанда жиырма бес мың декалитрден кем емес (250 мың литр);

- алкогольді сату уақытын шектеу.

Осының барлығы Алтын Өмір өнімінің бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуіне, сату көлемінің түсуіне, бюджетке салықтар түсімінің түсуіне әкелді.

«ДЕП» ЖШС ЛФ өндірісті оңалтуға байланысты қойытылған сүт, ірімшік (сүзбе) және қышқыл сүт өнімі өндіріледі. Сүтті өндіру Қостанай қ. ауыстырылды. Онымен 2011 жылдағы өндіріс көлемдерінің 2010 жылмен салыстырғанда төмендеумен белгіленеді, жоғарыда көрсетілген өніммен сүт, сары май және қаймақ өндірілді.

9-кесте

Тамақ өнімдері өндірісі көлемінің серпіні

«Арай-Холдинг» ЖШС жеке қаражаттары есебінен жұмыс істеп тұрған өндіріс жаңартылды. Өндіріске өлшеуіш бөлумен спирт сақтау қосылды, жалпы алаңы 489,7 ш.метр.

2011 жылы құны 395,2 млн. теңгеге «Жылына 3000 тонна қуаттылығы бар құрғақ мал азығын спирттен кейінгі қалдықты өңдеу және өнімін алу» жобасы іске асырылды.

«ДЕП» ЖШС ЛФ қойытылған және құнарландырылған сүтті өндіру желісін жаңартуды жүзеге асырады, жобаның технологиялық өндірілуін жүргізеді. Құралдарды жаңарту шеңберінде кәсіпорында екінші термоотырғызу машина, «Тан» қышқыл сүт өнімін қосымша құю және бүгу орнатылған.

Жеңіл өнеркәсіпті қалада «Азурин» ЖШС кәсіпорнымен және ЖК О.В. Мишуринамен (тоқыма-трикотаж өнім өндірісі) ұсынылады.

2015 жылда жеңіл өнеркәсіп өнімінің өндіріс көлемі 18,5 млн. теңге құрды, ол 2012 жылдан 1,3 есе артық.

10-кесте

Жеңіл өнеркәсіп өнімдерін өндіру көлемінің серпіні

Кәсіпорын Ресейде, Жапонияда, Швейцарияда шығарылған қазіргі құралдармен жабдықталған. Шикізат Ресей мен Болорусиядан келіп түседі.

Кәсіпорынның негізгі мәселесі – айналым қаражаттың жеткіліксіздігі, ол саланың кейінгі дамуына қазіргі жоғары кесімді құралдарды сатып алуға қиындық туғызады.

Машина жасау. Қаланың машина жасау негізін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылық машина жасау саласында жетекші кәсіпорындарының бірі болып табылатын «Дон Мар» ЖШС құрайды.

«Дон Мар» ЖШС кәсіпорны өз жұмысын Лисаков қаласында 1999 жылдан бастап жүзеге асырады. 2009 жылы дала мәдениетін пестицидтермен өндіруге және минералды тыңайтқыштарды енгізуге арналған бүріккіштерді өндіру басталды. 2012 жылдан бастап орақты тасымалдауға арналған арбаларды жасауға кірісті, қосалқы бөлшек өндірісінің түрлерін кеңейді.

2015 жылы 1209,7 млн. теңге сомасына өнім өндірілді, ол 2012 жылдан 2,1 есе артық (575,2 млн. теңге), 320 орақ (2012ж. - 217), қосалқы бөлшектің 3107 бірлігін (2012 ж. - 3327), тасымалдауға арналған арбалардың 122 данасын (2012 ж. - 33) жасады. Бүріккіштерді жасал жыл сайын ұлғайып келеді, 2013 жылы 2012 жылмен салыстырғанда 3,3 есе жасалды, осыған байланысты 2014 жылы тек – 17 данасы ғана сатылды. 2015 жылы 15 су шашыратқыш жасалды.

2015 жылы қаланың өңдеуші өнеркәсіп құрылымында машина жасау 28,0% құрайды.

Кәсіпорын әрдайым шығарылатын өнімді жетілдіруде және түр-түрін кеңейтуде тұрақты жұмыс істейді. Инновациялық жобаларды іске асыру шеңберінде жаңа егіс кешені сынақтан өтіп жатыр, қармауы 6 метр болатын жаңа орақ тіркеуіш әзірленуге дайындалуда.

Ауыл шарушылық машина жасауда негізгі проблемалар болып табылатын: импортты жинақтаулармен материалдарды (жинақтаулардың шамамен 60%-ы Ресейден, Украинадан, Канададан алып келу қажет, ал ол шығарылатын өнімнің өз құнына әсер етеді) қолдану, кредит ресурстарына жол жеткізу қиындығы, ауыл шаруашылық өнімділіктің төмен төлем қабілеттілігінің сұранысы.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

негізгі өндірістік қорының тозуының жоғарғы деңгейі;

технологиялық артта қалу;

өнімнің энергетикалық, еңбектік, материалдық қажетсінуі;

шығарылатын өнімнің бәсекеге жарамдылығы төмен;

машина жасайтын кешеннің инфрақұрылымын дамуының (ғылыми-зерттеу институттарының, конструктор бюроларының, тәжірибелік-эксперименттік базалардың, сынау және техникалық бақылаудың орталықтырының) жеткіліксіздігі.

орын ауыстыру нәтижесінде білікті кадрларды жоғалту.

Даму беталысы:

қаланың экономикалық әртараптандыруы, қала құрайшы кәсіпорындардан тәуелділіктен кету;

экономика салаларын дамытуда кластерлік тәсіл;

«Өнімділік 2020» бағдарламасы шеңберінде инновациялық технологияларды енгізу жолымен өнеркәсіптік кәсіпорындарда еңбек өнімділігін жоғарлату;

инновациялық жобаларды дамыту және енгізу үшін өндірістік алаңдарды құру.

Шағын және орта кәсіпкерлік

Қала экономикасының дамуында шағын кәсіпкерлік маңызды орын алады. 2016 жылғы 1 қаңтарындағы жағдай бойынша қалада 2736 шағын кәсіпкерлік субьектілері (бұдан әрі ШКС) тіркелген, ол 2013 жылғы 1 қаңтарға 14,3 кем (3176). 2012 жылы кәсіпкерліктегі жұмысшылар көлемі мен саны салық заңындағы өзгерістерге сәйкес кеміді, осылайша 2011 жылы жұмысын уақытша тоқтатқандар да саналды, ал 2012 жылы – тек жұмыс істейтіндер ғана.

2015 жылы 2012 жылмен салыстырғанда шағын кәсіпкерліктің жұмыс істейтін субъектілері 0,7 өсіп, 1544 субъектіні құрды. Оның 86,1 (1330 субъект) өз жұмысын жеке кәсіпкерлік нысанында, қалған 13,9  (214 субъект) – заңды тұлға нысанында жүзеге асырады.

11-кесте

Үлгі ретінде 2015 жылдан бастап Өңірлердің даму бағдарламасына кіретін қолданыстағы «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы, Моноқалаларды дамыту бағдарламасы болып табылады.

Жергілікті атқарушы органдардың жұмысы қаланың кәсіпкерлік секторын нақты бағдарламаларға қатысуға барынша тартуға бағытталған.

Моноқалалар бағдарламасын іске асыру есебінен қаланың шағын кәсіпкерлігіндегі дамудың оң динамикасы байқалады. 2016 жылдың басына шағын кәсіпкерлік жұмыс істейтін субъектілерінің саны 59,7% өсіп, 214 субъектті (01.01.2013 жылға – 134 субъект) құрды.

2015 жылы 48 жаңа жұмыс орны құрылды. Моноқалаларды дамыту бағдарламасының шеңберінде пайыздық мөлшерлемені субсидиялау және гранттық қаржыландыру нысанындағы мемлекеттік қолдаулың арқасында – 42 жаңа жұмыс орны. Осылайша, қалада кондитерлік өнімдерді (торттарды), жиһаз қалқанын, халықтың шағын табысты топтары үшін көтергіштер жасайтын жаңа кәсіпорындар, страйкболды интерактивті-мультимедиялық тирді ұйымдастыру, магниттік-резонанстық томографты сатып алу, би студиясы және басқа пайда болды.

2015 жылдың есепті кезеңінде шағын кәсіпкерліктің жұмыс істеп тұрған субъектілер санының өсуі белгіленді (9 бірлік). Экономика қызметінің мынадай саласында 13 жаңа заңды тұлғалар тіркелді: өндеу өнеркәсібі (2), құрылыс (2), қызметтер (3), сауда (6).

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

жиналған айналым қаражаттың, кепілдік мүліктің, банктердің жоғарғы пайыздық ставкаларның жетіспеушілігіне байланысты, ШОБ субъектілерін редиттеумен қиындықтар;

білікті кадрлардың тапшылығы;

өндірістік кәсіпорындарды құруда ШОБ қызығушылығы төмен;

облыстың қалалары және аудандары бойынша шағын және орта кәсіпкерліктің қолданыстағы субъектілері бойынша статистикалық мәліметтердің жоқ болуы.

Қаладағы халық санының аз болуына байланысты жеткілікті мүмкіндіктердің жоқ болған кезде облыстық маңызы бар қалалар үшін жазылған бизнес субъектілеріне нормалар мен талаптарды қабылдау

Даму беталысы:

мемлекеттік қолдау шаралары арқылы 2012 жылдан бастап 2015 жылға дейінгі кезеңінде жаңа 14 кәсіпорын құрылды.

20145 жылы Лисаков қаласының кәсіпорындары мен ұйымдарының бөлшек тауар айналымы 6948,2 млн. теңге құрды және сәйкесінше 2012 жылдың кезеңімен салыстырғанда 40,1 (2012 жылы бөлшек тауар айналымының көлемі – 4958,4 млн. теңге құрды) ұлғайды.

2016 жылдың 1 қаңтарында Лисаков қаласының әкімшілік аумағында 210 сауда обьектілері есептеледі. Қалада 31 қоғамдық тамақтану кәсіпорындары, 136 сауда орнымен үш базар тіркелген және жұмыс істейді.

2015 жылы жеке кәсіпкерлердің бөлшек тауар айналымының жалпы көлемінің айналым үлесі 93,6 немесе 6505,5 млн. теңге құрды.

Қаладағы ішкі сауда инфрақұрылымы негізінде аудандары пәтерлерден қайта жабдықталған, тұрғын үйлердің бірінші қабатында орналасқан шағын дүкендермен ұсынылады, сауда залдардың ауданы 200 ш.м. дүкендердің (сауда үйлер мен орталықтардың) артуы белгіленді. Соңғы жылдары сауда залында өзіне өзі қызмет көрсету принципін қолданатын сауда алаңдарының артуы белгіленді. Қала шағын ауданының ішінде мөлшерлі бөлінген дүкендер айтарлықтай тең.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

дамыған көліктік – логикалық жүйенің жоқ болуы;

шағын тауар өндірушілерге өздігінен қаланың ішкі, сонымен қатар оның шегінен тысқары нарығында өндірілетін өнімді іске асыруға (делдалсыз) мүмкіндік беретін жөнделген өткізу нарығының жоқ болуы;

қысқа мерзімді қаттап тастау жүйесінің дамымаушылығы.

Даму беталысы:

франчайзинг қағидасында сауданың ірі және шағын кәсіпорындарымен өзара тиімді байланыстарды жолға қою.

сауданың қазіргі форматына сәйкес келетін, сауда және қоғамдық тамақтандыру объектілердің жаңа құрылысы және қолданыстағы объектілердің жаңартылуы.

электрондық сауданың дамуы.

Қалада ИҚО-ң стандарттарын енгізу жөнінде мониторинг жүзеге асырылуда.

4 кәсіпорында ИҚО халықаралық стандарттардың негізінде сапа менеджментінің жүйесі енгізілді.

9001-2000 ИҚО, BSOHSAS сай сертификаттарға: «Алюминий Казахстана» КБКБ АҚ филиалы, Лисаков қаласында «ДЕП» ЖШС Лисаков филиалы, «Алтын Өмір» ЖШС, «Имсталькон» ЖШС Лисаков монтаждау фирмасы, «Оркен» ЖШС Лисаков филиалы, «ЭксклюзивСтрой» ЖШС ие.

Шағын бизнес кәсіпорындарына сапа менеджментінің жүйесін енгізу осы шаралардың шығындығына және сәйкесінше бекітілген техникалық шарттарға өнім шығаруға қолда бар рұқсаттарға байланысты жоспарланбайды. Одан басқа, қолданыстағы заң осындай өнім шығаратын кәсіпорынды елдерге экспортауға шектемейді – Еуразия экономикалық Кеден одағының қатысушылары.

Кәсіпорындарда шығарылатын өнім сапасын арттыру және бәсекеге қабілеттігін жоғарылату жұмысы жүргізіледі.

2012-2015 жылдар кезеңінде инвестициялар көлемінің серпіні кему қарқынына ие. 2015 жылы облыстың негізгі капиталына 4,0 млрд. теңге салынды, бұл 2012 жылмен салыстырғанда 37% артық.

Негізгі капиталға инвестициялардың негізгі қайнар көзі кәсіпорындардың, ұйымдар мен халықтың меншікті қаражаттары болып табылады (2012 жылы – 95,7%, 2015 жылы – 93,5%).

Ірі тау-кен кәсіпорындардың инвестициялық салымдарының айтарлықтай төмендеуі қала бойынша жалпы инвестициялар көлеміне теріс ықпал етті, солай 2015 жылы «Алюминий Казахстана» АҚ КБКБ инвестициялық салымдары 2,8 млрд. теңгеден астам, ал 2012 жылы 4,4 млрд. теңгеден артық, төмендеу 1,6 млрд. теңге. Негізгі себебі әлемдік экономикада жалғасқан дағдарыс болып табылады.

2012 жылмен салыстырғанда бюджеттік инвестициялардың үлесі 1,5 есе ұлғайып, 2015 жылы 259,5 млн. теңгені құрды (2012жыл-468 млн. теңге).

Негізгі капиталға салынған инвестициялардың көлемі 4,0 млрд. теңге құрды, 2015 жылдың кезеңімен салыстырғанда 10,8 % немесе 394,8 млн. теңгеге (3,6 млрд. теңге) жоғары, инвестициялардың физикалық көлемінің индексі – 108,4 %.

2015 жылы негізгі капиталған салынған инвестициялардың басым бөлігі – 3327,5 млн. теңге (82,4%) өнеркәсіпке бағытталған, оның ішінде тау-кен саласына негізгі капиталған салынған инвестициялардың жалпы көлемінен 3053,7 млн. теңге (75,6%) салынған.

Өндеу өнеркәсібіне 112,5 млн. теңге (2,8%), электр энергияны, газ бен суды өндіруге және таратуға – 137,2 млн. теңге (3,4%), құрылысқа – 1,3 млн. теңге (0,1%), өзге салаларға – 710,5 млн. теңге (17,5%).

2011 жылы «Арай-Холдинг» ЖШС 395,2 млн. теңге құнында «Жылына 3000 тонна қуаттылығы бар құрғақ мал азығын спирттен кейінгі қалдықты өңдеу және өнімін алу» жобаны іске асырды, қазір ол жұмыс істейтін «Комбикормовый завод «Агро».

Үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде «Лисаков картон-қағаз кешені» ЖШС 2013 жылы «Қуаттылығы тәулігіне 28 тонна картон және қуаттылығы тәулігіне 20 мың дана жұмыртқа орамын өндірісін ұйымдастыру» жобасы іске асырылды. 2011 жылы жұмыртқа орамын өндірудің желілері іске қосылды, 2013 жылы картон өндірудің желілері іске қосылды, 235 млн. теңге игерілді.

«Лисаковский картонно-бумажный комплекс» ЖШС толық жобалық қуаттылыққа 2015 жылы шығу жоспарланатын.

Қатар себептер бойынша, ең басты басшылықтың нашар менеджментімен байланысты, 2014 жылдың қарашасынан бастап өндірістік қызмет тоқтатылды. Қазіргі уақытта Лисаковский картонно-бумажный комплекс» ЖШС қаржылық-шаруашылық қызметті қалпына келтіру нұсқалары қарастырылып жатыр.

2014 жылдан бастап қуаттылығы жылына 300 тонна болатын «Жылыжай кешенінің құрылысы» жобасы іске асырылады, өтініш жасаушы «Green Island Kazakstan» ЖШС. Жобаның тұжырымдамасы аумақта 2,5 га көкөніс өсірудің жалыжайын құруды көздейді. Кешенді пайдаланысқа енгізу 2015 жылдың желтоқсанына жоспарланған.

Лисаков қаласында ветеринарлық дәрі-дәрмектерді өндіру зауытын салу мәселесі қарастырылу сатысында, өтініш беруші« Biovet Kz» ЖШС. Жобаның құны – 1 млрд. 860 мың теңге. 2014 жылы жер учаскесі бөліп шығарылды, зауыт құрылысының жобасы мемлекеттік сараптаудан өтуде.

2015 жылы қазанда 180 млрд. доллар бағасымен, тәулігіне мұнай өнімінің қуаты 3 мың тонна, 700 жұмыс орнын құрастырумен «Лисаков қаласында Мұнай өңдеу зауытының құрылысы» жобасын іске асыру жұмыстары басталды.

Қазақстан Республикасының 2003-2015 жылдарға арналған индустриялық-инновациялық даму стратегиясы шеңберінде 2006-2015 жылдары Лисаков қаласы бойынша 14985,2 млн. теңге сомасына 5 инвестициялық жоба іске асырылды, 663 жұмыс орны құрылды.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

ғылыми – зерттеу және тәжірибелік – конструкторлық жұмыстарға кәсіпорындардың және бюджеттік қаражатты қысқарту;

аймақтың кәсіпорындары, академикалық және сервистік ұйымдар арасында таяз байланыстар;

бизнестің инновациялық белсенділігінің деңгейі төмен;

инновация облысында қолданыстағы заңнаманың аяқталмаған түрі;

аймақтық инновациялық жүйенің жоқ болуы.

Даму беталысы:

аймақтық, республикалық және халықаралық іс – шараларына қатысу;

қалаға инвестицияларды тарту үшін «жасыл» және «қоңыр» инвестициялық алаңдары кіретін ақпараттық базасын құру.

Экономикалық өсудің даму орталығы

Халықтың тұрақты дамуы мен өмір сапасын арттыруды қамтамасыз ету мақсатында аймақтық-кеңістік қатынаста Лисаков қаласы елдің, мемлекеттің және үкіметтік бағдарламалардың, сонымен қатар жергілікті деңгейде дайындалған құжаттардың аймақтық-кеңістік дамуының Болжамдық кесте ережесінің негіздерін есептеумен дамитын болады. Қала қорларды тиімді пайдалануды (инвестициялар, инфрақұрылым және жұмыс күші мен т.б.) және болашақ экономикалық дамуы мен халық санының артуын қамтамасыз етеді.

Лисаков 1971 жылы Лисаков тау-байыту комбинаты базасында құрылған.

Лисаков қаласының жер қойнауы темір кен, боксит, сирек металлдар, құрылыс материалдар, жер асты сулар қорлары ұсынылған.

Алюминий шикізат қорлары бокситтің 11 кен орнымен ұсынылған. Қорлардың өлшемі бойынша ең ірі бокситтердің Краснооктябрь кен орны болып табылады, асаушы 40 кен. Боксит түрлерінде балшық, ізбес, мәрмәр аста көлбей жатыр, оларды қайта өндеуге қосу үшін үлкен болашағы бар.

Ұлттық экономика министрлігімен дайындалған критериялар бойынша өткізілген Қостанай облысы әкімдігінің бағасы бойынша Лисаков қаласының орта экономикалық әлеуеті бар.

Тау-кен қазу өнеркәсібі қала экономикасының жалпы қалпын анықтайды және қаланың өндірістік өнім құрылымында елеулі үлесін қамтамасыз етеді. Экономикалық базаны қала құрушы кәсіпорындар «Алюминий Казахстана» АҚ филиалы Краснооктябрь боксит кен басқармасы («Алюминий Казахстана» АҚ құрылымдық бөлімше) және «Оркен» ЖШС Лисаков филиалы («АрселорМиттал Темиртау» АҚ құрылымдық бөлімшесі) құрайды.

Эксплуатацияға енгізуді аяқтау және мәлімделген инвестициялық жобалардың жобалық қуаттылығына шығу, жаңа инвестициялық жобаларды іске асыру есебінен негізгі міндет экономиканы диверсификациялау және қаланың шағын және орта бизнесін дамыту.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

шығарылатын өнімнің төмен бәсекеге қабілеттілігі;

машинажасау кешені инфрақұрылымының жеткіліксіз дамуы (ғылыми-зерттеу институттар, конструкторлық бюро, тәжірибе-эксперименттік базалар, сынақ және техникалық бақылау орталықтары).

Көші-қон нәтижесінде білікті кадрларды жоғалту.

қала экономикасының диверсификациясы, қалақұрушы кәсіпорындардың тәуелділігінен кету;

жаңа инвестициялық жобаларды іздеу және іске асыру;

«Бизнестің жол картасы 2020» бизнесті қолдау және дамыту бірыңғай бағдарламасы шеңберінде өнеркәсіп кәсіпорындардың модернизациясын жүзеге асыру.

Лисаков қаласының халқы 2016 жылғы 1 қаңтардағы жағдайы бойынша 41343 адамды құрайды және өзі жүзден астам ұлттар мен ұлыстар бар.

Халықтың жалпы санындағы әйелдер шамамен 53,2. 2010 жылмен салыстырғанда халық санының өсуі 1,1 құрайды.

2015 жылы 435 адам (2012 жылға 85,8) туды, қайтты 453 адам (2012 жылға 90,1), халықтың табиғи өсуі 18 адам (2012 жылы өсу 4 адам құрды).

Лисаков қаласының бірнеше жылдағы көші-қон миграциясы оң болып табылады, 2010 жылда – 128 адам, 2011 жылда – 85 адам, 2012 жылда – 66 адам, 2013 жылда – 224 адам, 2014 жылы – 77 адам, 2015 жылы – 40 адам.

2015 жылда 995 адам келді (2012 жылға – 814 адам), 955 (2012 жылға – 748 адам) шығып қалды, ол 122,2 және 2012 жылға сәйкес 127,7 құрды.

Лисаков қаласында мектепке дейінгі тәрбие және оқыту 1551 балалар үшін 7 мектепке дейінгі ұйымдарында жүзеге асырылады: білім мемлекеттік құқықтық – мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорын нысанда қызмет атқаратын 5 мектепке дейінгі білім беру, Красногор ауылында негізгі мектеп жанындағы 1 шағын-орталығы, 1 жеке бала бақша ұйымдары жұмыс істейді.

Балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамтамасыз ету жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған «Балапан» бағдарламасын іске асыру шеңберінде 2011 жылдың қыркүйегінде Красногор негізгі мектеп ғимаратында 25 орынға шағын орталық құру көзделеді.

Қамтуды арттыру 2013 жылғы 1 тамыздан бастап Октябрь к. 160 орынға «Балапан» балабақшасын және 2013 жылғы 1 қыркүйектен бастап «Улыбка» балабақшасында 90 орынға қосымша 3 топ ашылды.

Балабақшаларды ашу жұмыстары жалғасуда. Жеке тұлғамен коммуналдық меншікке берілген 1-шағын ауданында 210 орынға арналған балабақшаны реконструкциялау басталды.

2015 жылдан бастап қаланың 2-шағын ауданында 280 ооынға арналған балабақшаның құрылысы жүргізілуде, пайдалануға беру мерзімі – 2016 жыл. Құрылыс «Нұрлы Жол» бағдарламасы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық қорының қаражаты есебінен жүргізіледі.

Сонымен бірге, 2014 жылы қаланың 4 -шағын ауданында 60 орынға «Балақай» жеке балаларбақшасы (2016 жылы 180 орынға дейін кеңейтумен) ашылды.

Балалардың конституциялық құқықтарын сақтау мақсатында мектептке дейінгі ұйымдарға балаларды жолдау үшін мектепке дейінгі жастағы балаларды кезекке қою бойынша білім бөлімімен мемлкеттік қызмет көрсетіледі. 2015 жылғы 31 желтоқсанға кезекте тұратын балалардың жалпы саны – 1164 бала (оның ішінде 1 жасқа дейін – 258 бала).

Үш жыл бойында мекетепке дейінгі тәрбиемен қамту көрсеткіштерінің оң динамикасы байқалады: 2012 ж. – 84,5 %, 2013 ж. – 90 %, 2014 ж. – 90 %, 2015 ж. – 90,1 %.

Балабақшаға кезекте тұрған балалардың саны: 2012 жылы – 1116 бала, 2013 жылы – 1008 бала, 2014 жылы – 1006 бала, 2015 жылы – 1164 бала құрайды.

Инклюзивтік білімнің міндетін іске асыру мақсатында 2013 жылы 1 қаңтардан бастап 5 балабақшалардың штаттарына лагопед 3,5 ставкасы енгізілді. Қаланың балабақшаларында сөлеудің бұзылуымен 112 бала арнайы-ұйымдастырылған қызмет арқылы, жеке логопедттік сабақтарда сөйлеудің бұзылуын түзетуден өтеді және жалпы білімдік ұйымдарда жақсы бейімделеді. Балалардың толымды дамуы және көптілді оқыту бойынша мемлекеттік міндеттерді іске асыру үшін 2014 жылы 1 қарашадан бастап мектепке дейінгі жастан үлкен балалар жаңа мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының оқу жоспарының шеңберінде аптасына 2 рет ағылшын тілін үйретеді.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

мектепке дейінгі балалар мекемелерінде тәрбиелешілердің қажеттілігі;

қаланың мектепке дейінгі ұйымдарында орындардың тапшылығы;

мектепке дейінгі ұймдардың материалдық-техникалық базасы нашар жабдықталған;

қаланың барлық мектепке дейінгі ұймдарда жөндеклерді өткізу қажеттіліктері.

Даму беталысы:

мектепке дейінгі жастағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиемен және оқумен қамтуды 100%-ға дейін жеткізу мақсатында осы заманғы МБ құру жолымен, мектепке дейінгі ұйымдардың мекемелермен ұлғайту, оларда мемлекеттік білім тапсырысын орналастыру.

мектепке дейінгі тәрбиемен және оқу саласына білікті мамандарды тарту.

Орта білім

Лисаков қаласының білім жүйесі балалармен мектепке дейінгі, жалпы білім беру және қосымша білім бағдарламасын игеру үшін шарт жасау және іске асыруға қабілетті материалдық-техникалық, кадр шамасы орналасады.

Қалада 2015 жылдың соңына жалпы континенті 3698 оқушылары бар 8 мектеп жұмыс істейді, олардың ішінде 1 негізгі, селолық шағын кешенді клнтингенті 34 оқушысымен мектеп. Мемлекеттік тілде білім беру мектебі – 1, контингенті 347 оқушы.

2013 жылдың БҰТ қорытындысы бойынша облыстық мектептер рейтингте Лисаков қаласы 4 орын алды, 2012 жылы қарсы 6 орын. Тестілерді тапсыруда 61,9% түлек қатысты. Қала бойынша орташа балл 79,53 (2012 жылы – 79,35 балл) құрайды, облыстық көрсеткіші – 75,44.

2014 жылдың БҰТ қорытындысы бойынша облыстық мектептер рейтингте Лисаков қаласы 2013 жылда 4 орынды сақтады. 2013 жылдан бастап орташа балл (79,53 балл) ұлғайды 2014 жылы 0,92 және 80,45 балл құрайды. Облыс бойынша орташа балл 79,94 балл құрайды.

Бірақ, 2013 жылмен салыстырғанда оқушылардың білім сапасының пайызы 0,89% кішірейді 37,65% құрды. 2013 жылы – 38,54% (2014 жылы облысы бойынша – 41,06%).

2014 жылы «Алтын белгі» белгісіне 8 үміткердің ішінен өз білімін 4 түлек растады, ол жалпы үміткерлер санының 50% құрайды. 4 үміткердің ішінен өз білімін үздік аттестатқа - 50% растады.

2015 жылдың БҰТ қорытындысы бойынша облыстық мектептер рейтингте Лисаков қаласы 2 орын алды, 2014 жылы қарсы 4 орын. Қала бойынша орташа балл 2014 жылмен салыстырғанда (80,45 балл), 2014 жылы 3,62 ұлғайды және 84,07 балл құрайды. Облыс бойынша орташа балл – 78,75 балл құрайды.

2014 жылмен салыстырғанда оқушылардың білім сапасының пайызы 22,05% ұлғайды және 59,7 % құрды. 2014 жылы – 37,65 % (2015 жылы облысы бойынша орташа – 41,06%).

2015 жылы «Алтын белгі» белгісіне 6 үміткердің ішінен өз білімін 3 түлек растады, ол жалпы үміткерлер санының 50% құрайды. 2 үміткердің ішінен өз білімін үздік аттестатқа - 50% растады.

Қазіргі қоғамның маңызды міндеттерінің бірі балалардың дамуын қамтамасыз ететін, олардың ықтимал мүмкіндіктерін іске асыруға көмек көрсететін шарттарды жасау болып табылады.

2014 жылы қала олимпиадаға 242 оқушы қатысты. Олардың ішінен 164 жүлдегер мен жеңімпаз болды, 33 қатысушы облыс олимпиадасына бағытталды. Облыс олимпиадасына қатысушылардан 16 жеңімпаз болды, соның ішінде бірінші орын – 4, екінші – 6, үшінші -6.

Балаларды әлеуметтік қорғау, қамту, сақтау және жазғы сауықтырумен және демалыспен психологиялық және физикалық денсаулықтарын нығайту мақсатында 90% бала қамтылған. Жаз ішінде жетім балаларға, ата-анасының қамқорысыз қалған балаларға, мемлекеттік қолдауында мұқтаждық ететін табысы аз қамтылған және көп балалы отбасылардағы балаларға тамақтанумен 8 мектепке дейінгі сауықтыру лагерлері ұйымдастырылды.

Әлеуметтік қорғалмаған оқушыларға және табысы аз қамтылған отбасылар қатарынан оқушыларға материалдық көмек көрсету мақсатында жалпыға білім беру қоры құрылды. 2010 жылы жалпыға білім беру қорын қаржыландыруға 9126,4 мың теңге немесе мектептерді қаржыландыруға жалпы шығыс сомасынан 2,05% құрайды.

2013 жылы шығыстар 17371,0 мың теңгені, немесе мектептерді ұстауға арналған шығыстардың жалпы сомасының 3,3% құрды.

2014 жылы жалпы білім беру қорын қаржыландыруға 17939,0 мың теңге, немесе мектептерді күтіп-ұстауға арналған шығындардың жалпы сомасынан 3,3% құрды.

2015 жылы жалпы білім беру қорын қаржыландыруға 20533,7 мың теңге, немесе мектептерді күтіп-ұстауға арналған шығындардың жалпы сомасынан 3,4% құрды.

2013 – 2015 жылы Лисаков қаласы мектептерінің оқушыларын ыстық тамақпен қамту 100% жетті.

2010 жылы ыстық тамақпен қамту 85 теңгені, 2015 жылы – 160 теңгені құрды.

Білім беру ұйымдарында жыл сайын ғимараттың, бөлмелердің, су-жылу-электрмен жабдықтау жүйесінің, канализациялық жүйенің, өртке қарсы құралдарды күрделі және ағымды жөнделеді. Солай, 2010 жылы № 3 орта мектебі 24591 мың теңге сомасына күрделі жөнделді. Мектепке дейінгі ұйымдарда шатыр, қасбет, инженерлік коммуникациялар 26984 мың теңге сомасына жөнделді. Ағымды жөндеулермен білім берудің барлық объектілері қамтылған.

Жұмыспен қамтудың 2020 жол картасы шеңберінде 2010 жылы Октябрь орта мектебінің сумен қамту және жылумен қамту жүйелерінің күрделі жөндеулері 23 155 мың теңге сомасына жүргізілді.

2011-2012 жылдар кезеңінде мектептерді күрделі жөндеуге 168397,1 мың теңге бағытталды. №1 орта мектебі толық жөнделді.

2013 жылы «Мектеп-гимназия» КММ күрделі жөндеу басталды, 2015 жылы күрделі жөндеу аяқталды, 275,4 млн теңге жалпы сомасында шығындалды.

Қаланың жалпы білімдік мектептерінде 380 педагог жұмыс істейді, оның ішінде 352 жоғары білімі бар 92,6 % құрайды.

2015 – 2016 жылдың басына қаланың мектептеріне 19 жас маман келді.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

білім ұйымдарында күрделі жөндеулерді өткізуге жергілікті бюджеттің мүмкіндіктерінің жоқтығы;

табиғи – математикалық бағыттағы педагогикалық кадрлардың ескеруі, осы пәндер бойынша кадрлардың тапшылығына әкелуі мүмкін;

Даму беталысы:

орта білім беру объектілерін материалдық-техникалық базасын нығайтуға бюджеттік қаражатпен қамтамасыз ету;

2020 жылға 1 компьютерге келетін оқушыларды 7,2 адамға оқушылар санын жеткізу;

дарынды балаларды ынталандыру үшін бюджеттік қаражатпен қамту.

Қалада соңғы үш жыл ішінде Қостанай облысы әкімдігінің «Лисаков түзету интернаты» ММ тұрақты жұмыс істейді. Оқушылар саны 152 адам шегінде сақталады, жыл сайын интернатта шамамен 140 оқушы тұрады. Қала аумағында тұратын оқушылар саны 40-тен 20-ға азайды.

2014-2015 жылдары сынып-жинақтартың саны 19 бірлікте сақталды.

2010-2015 жылдары жататын корпус, оқу кабинеттері, спорт зал жөндеуі жүргізілді, жұмсақ шатыр жөнделді. Ішінара асхананың технологиялық құралдары, кір жуатын орын ауыстырылды. Микроавтобус сатылып алынды. Жалпы шығындалған қаражат сомасы шамамен 25 млн. теңге бюджеттік қаражат.

Білім беру және тәрбиелеу көрсеткіштерінің нәтижесі түлектерді жұмысқа орналастыру болып табылады.

Мектеп-интернатын аяқтағаннан кейін түлектер штукатур-маляр, тігінші мамандықтары бойынша кәсіби лицейлерде білім алады. 2013-2014 оқу жылдары 24 түлектің 22 адамы, 2 мүгедек кәсіби лицейде білім алды.

«Мүмкіндіктері шектеулі балаларға әлеуметтік және медикалық-педагогикалық түзету қолдау туралы» ҚР заңын іске асыру мақсатында қалада психологиялық даму мүдірісімен (бұдан әрі - ПДМ) 43 бала білім алатын түзету сыныптары ашылған.

2013 жылы ПДМ диагнозы бар 158 бала жеке білім беру бағдарламасы бойынша жалпыға білім беру сыныптарында оқиды. Денсаулықтары бойынша мектепке келуге мүмкіндіктері жоқ 25 оқушыға үйде білім беру ұйымдастырылды.

2014 жылы түзету сыныптарында психикалық даму бөгелісімен 58 бала оқиды.

2014 жылы ПДМ диагнозы бар 112 бала жеке білім беру бағдарламасы бойынша жалпыға білім беру сыныптарында оқиды. Денсаулықтары бойынша мектепке келуге мүмкіндіктері жоқ 11 оқушыға үйде білім беру ұйымдастырылды.

2015 жылы түзету сыныптарында психикалық даму бөгелісімен 54 бала оқиды.

2015 жылы ПДМ диагнозы бар 114 бала жеке білім беру бағдарламасы бойынша жалпыға білім беру сыныптарында оқиды.

Денсаулықтары бойынша мектепке келуге мүмкіндіктері жоқ 16 оқушыға үйде білім беру ұйымдастырылды.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

педагогикалық кадрлардың тапшылығы.

білімдік түзету ұйымдарын қажетті құралдармен, оқулықтармен және оқу-әдістемелік топтамалармен, интеративтік тақталармен толық қамтамасыз ету үшін бюджеттік қаржыландырумен қамтамасыз ету;

инклюзив шарттарында балаларды оқыту үшін педагогтардың біліктілігін жоғарлату.

Балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жүйесі

Қалада 2010 жылы 113 жетім бала және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар немесе жалпы жаңа туғандардан 18 жасқа дейінгі балалардан 1,7%-ы тұрды. Осы қатардан 23 бала-жетім, 78 бала қамқорға алынды және асырап алынды, 12 бала – қазақстан азаматтар жанұяларының қамқорлық тәрбиесінде. Білім беру жүйесінің мемлекеттік мекемелерінде тәрбиеленуде – 42 бала.

Ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалардыі ішінен 14 баланың жеке тұрғын үйі бар. мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй алу кезегінде 35 бала, соның ішінде 2010 жылы тұрғын үй кезегіне 28 бала қойылды.

2013 жылы ата-ананың қамқорысыз 106 бала бар, оның – 19 жетім балалар, 59 – қамқорлықта, 8 – патронат, 20 бала мемлекеттік мекемелерде.

2011 жылы жетім балаларға 1-17 мекенжайы жалға берілетін үйден 20 пәтер берілді.

2013 жылдың соңында тұрғын үй алу кезегінде 97 жетім бала тұр, 6-52 мекенжайы бойынша жалға берілетін үйден 13 жетім балаға тұрғын үй бөлінді.

2014 жылы ата-ананың қамқорысыз 5 бала бар, оның – 20 жетім балалар, 10 – патронат, тұрғын үй алу кезегінде 52 жетім бала тұр, тіркелген тұрғын үй – 10 (7 мемлекеттік тұрғын үй қорынан).

2015 жылы жетім-балалар және ата-ананың қамқорлығынсыз қалған 5 бала мемлекеттік тұрғын үй қорынан баспана алды (2 кәмелетке толмаған балалар; 3 кәмелетке толған балалар).

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

жетім балаларды және ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балаларды баспанамен қамтамасыз ету;

балалар үйінің тәрбиеленушілерін жұмысқа орналастыру.

Даму беталысы:

отбасылық құндылықтардың насихаты, отбасылық жайластырушылықтың альтернативтік формалары;

жетім балаларды баспанамен қамтамасыз ету.

Техникалық және кәсіби білім

Қалада 18 мамандық мен 26 біліктілік бойынша кадрларды дайындауды жүзеге асыратын техникалық және кәсіби білім берудің 1 оқу орны «Лисаков техникалық колледжі» МКҚК жүмыс істейді.

Оқытылатындардың санын төмендеу мектеп түлектерінің – 11 сыныптардың контингенттің қысқаруы көрсетіледі. Олардың білім алу үшін Қостанай, Рудный және Ресей қалаларының ВУЗ-дарына және колледждеріне кетуіне байланысты жалпы орта білім беру (11 сынып) базасында білім алу жинағының төмендеуімен белгіленген.

2015 жылы әдеттегі жастағы жастардың техникалық және кәсіби біліммен қамту үлесі 14 % құрайды. Осы көрсеткіш 2014 жылмен салыстырғанда 2,03 % төмендеді, контингенттің жылдық орташа төмендеу қарқыны (9%), осы жас дәрежесіндегі тұрғындардың санның (6%) жылдық орташа төмендеу қарқынын 3% оздырады.

Соңғы үш жылдықта білім алушылардың сандық құрамы 276 адамға қысқарды, немесе 25 %. 2013-2014 жылдары оқушылар контингенті 1100 адам құрайды, 2014-2015 оқу жылы – 987 адамды құрайды, 2015-2016 оқу жылы – 824 адамды құрайды.

Мемлекеттік білім беру тапсырысының негізінде білім алушылардың салыстырмалы салмағы өсіп жатыр. 2013 жылы ол 66,5% құрды, 2014 жылы 70,3%, 2015 жылы – 81,1 %.

Кәсіби білім алуға қала мен облыс мектептерінің 11 сыныптарының түлектерін тарту мақсатында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша базасында білім алуға жинақ жүріп жатыр. «Жұмыспен қамтудың жол картасы 2020» бағдарламасы бойынша жылдық дайындықтан: 2013-2014 оқу жылдары «экскаватор машинисті» біліктігі бойынша 26 адам, 2014-2015 оқу жылдары «токарь» біліктігі бойынша 14 адам өтті.

2014 оқу жылы бірінші рет мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша сырттай бөлімшеге жинақ жүргізілді: «техник-құрылысшы» біліктігі бойынша – 15 адам, «электромеханик» біліктігі бойынша – 20 адам. 2015 жылы «техник-технолог» біліктігі бойынша 20 студент қабылданды.

2014 жылда «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде Лисаков қаласы мен облыс аудандарынан 3 айлық курстарынан мына біліктіліктер бойынша 27 адамқайта даярлаудан өтті: «электр-газымен пісіруші» – 10 адам, «болат және темір бетон құрылыстарды монтаждау бойынша монтажшы» – 5 адам, «минералдық талдау зертханашысы» – 12 адам.

Кәсіби тәжірибеден өту және түлектерді жұмысқа орналастыру мақсатында «Лисаков техникалық колледжі» КМҚК мен қала мен облыс ұйымдарының арасында 13 шарттар мен әлеуметтік серіктестік туралы «Варваринское» АҚ, «Имсталькон» ЛМФ ЖШС, «Алтын Омир» ЖШС меморандумдар жасалды.

Ел экономикасындағы дағдарыс күйге және еңбек нарығындағы тұрақсыз жағдайға байланысты күндізгі бөлімдегі түлектерді жұмысқа орналастыру көрсеткіші түсті, 2014 жылы ол 55% құрайды. Оған қарамастан, жұмыспен қамтылған және жұмысқа орналастырылған барлық бөлімдердің (күндізіг және сырттай) түлектер деңгейі – 86% құрайды.

2014, 2015 жылы түлектерді жұмысқа орналастыру үшін еңбек нарығындағы жағдайды бақылауға колледжбен жұмыс берушілер мен әлеуметтік серіктестердің қатысуымен қатар іс-шаралар өткізілді: кәсіптер жәрмеңкесі, «дөңгелек үстел», «Декор» ЖШС көшпелі педагогикалық кеңес, инженерлік-педагогикалық құрамның «Алтын Омир» ЖШС, «Дон Мар» ЖШС, «Алюминий Казахстана» АҚ филиалы КБКБ және т.б. экскурсия.

Сонымен, түлектерді жұмысқа орналастыру үшін еңбек нарығындағы жағдайды бақылауға жылсайын колледжбен жұмыс берушілермен және әлеуметтік серіктестіктермен бірқатар іс-шаралар өткізіледі: «дөңгелек столдар», көшпелі педагогикалық кеңес, экскурсиялар және т.б.

Құрылымдық бөлімшелердің басшылары, қала ұйымдары мен кәсіпорындардың мамандары аттестаттау комия төрағалары мен өкілдері ретінде түлексердің қорытындылық аттестаттауларына қатысуға тартылды, ол оларға жас мамандарды іріктеп, жұмысқа шақыруға мүмкіндік береді.

2012-2015 жылдарда кәсіби дайындықтың деңгейін бағалауға және біліктілікті беруге 1312 түлек қатысты, оның ішінде біріншіден өту деңгейінен 1126 адам өтті, салыстырмалы білдірімде 85,8% құрайды. 2012 жылы орташа балл 74,1-ден 2015 жылы 88,8-ге дейін өсті. 2015 жылдағы үлгерілімдік 2012 жылдың 89,25% салыстырғанда 2015 жылы 99,5% құрды.

2015 жылы 1 қыркүйекке колледждің инженерлік-педагогикалық жұмысшыларының саны 60 адамды құрайды, оның бірінші және жоғары санаттары бар – 36 адам, немесе 60%. Бес жылдың ішінде оқу орнының инженерлік-педагогикалық ұжымдары тұрақты, орта жас 45 жасқа тең.

2011-2015 жылдары кадрлық дайындықтың сапасын арттыру мақсатында Лисаков техникалық колледжінің материалдық-техникалық жабдықтауын арттыру жұмыстары жүргізілді. 2013 жылы республикалық бюджеттен 25,0 млн. теңге көлемінде қаражаттар бөлінді, электртехника мен автоматтандыру зертханасы сатылып алынды. 2014 жылы бюджет қаражаты есебінен оқу процессі үшін 4134,5 мың теңге, компьютер техникасы мен переферия құрылғылары – 877 мың теңге, оқулықтар – 3257,5 мың теңге сатылып алынды.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

терім қысқартуда оқушылар санын кемітуді көздеген серпін мектептің 11 сынып түлектері санының кемігені;

Қала және облыс ұйымдарын және кәсіпорындарын қамтитын қаржылық дағдарысы, түлектерді жұмысқа орналастыруға қиындықтарды туғызады.

Даму беталысы:

жеткілікті қаржыландыру көлемінің шартында білім беру процессін тұрақты жетілдіру;

оқу орнының түлектерді жұмыспен қамту мәселесімен айналысатын жергілікті билік органдарымен, жұмыс берушілермен, қалалар мен облыс аудандарындағы жұмыспен қамту орталықтарымен, Кәсіпкерлер палаталарымен тығыз байланысты болжамдайтын тиімді әлеуметтік серіктестік жүйесі.

Денсаулық сақтау

Қостанай облысы әкімдігінің 2015 жылғы 16 қарашадағы № 496 қаулысы негізінде «Лисаков қалалық ауруханасы» МКҚК және «Лисаков қалалық емхана» МКҚК біріктіру жолымен «Лисаков қалалық ауруханасы» КМК пайда болды.

Қостанай облысы әкімдігі денсаулық сақтау басқармасының «Лисаков қалалық емхана» КМК Лисаков қаласының, Октябрь к., Красногор а. және жақын мандағы аудан халқының үлкендер мен кішкентайларға білікті, мамандырылған медициналық көмек көрсететін көп бейінді ұйым болып табылады.

2010 жылдың басында қала аумағында тұрғындарға емдiк-алдын алу көмегін көрсететiн 6 дәрiгерлiк ұйымдар мен объекттер жұмыс iстедi.

Денсаулық сақтау желiлерiн нормативтерге сәйкес келтiруге байланысты, 2010 жылдың қарашасынан бастап «Лисаков қалалық емхана» МКҚК құрамына қайта құру жолымен балалар емханасы мен жедел медициналық жәрдем станциясы кірді.

Қаланың, оның ішінде Октябрь кентінің және Красногор ауылының тұрғындарына алғашқы медико – санитарлық көмек қалалық емханасымен ауысымда 600 қатысушылық:

- жедел жәрдем бөлімімен;

- балалар бөлімі емханасы – ГОБМП шеңберінде балаларға, жасөспірімдерге және жүкті әйелдерге медициналық жәрдем көрсету үшін 2 ауысымда жұмыс істейтін 6 педиатрлық жер жұмыс істейді, тар шеңберлі мамандар жұмыс істейді, стоматологиялық кабинет ашылды.

- отбасылық денсаулық орталығы – мамандандырылған (консультациялық) бөліммен 12 терапевтік жерлермен – 19 тар шеңберлі мамандармен;

- лабораториялық – диагностикалық бөіммен;

- профилактикалық және әлеуметтік – психологиялық жәрдем (психологта және темекіге қарсы дәрігердің кабинетінде 2 «Сенім телефоны» жұмыс істейді), штатта 3 әлеуметтік қызметкер бар.

«Лисаков қалалық емханасы» КММ 2015 жылғы 1 желтоқсандағы Тіркелген халықтың тізімінің мәліметтері бойынша қала халқына – 36 709 адамға, оның ішінде ер адамдар – 17 094 адамға (46,5 %), әйелдер – 19 615 адамға (53,5 %) қызмет көрсетеді. Балалардың жалпы саны – 6 214 адам, оның ішіндк 1 жасқа дейін – 364 адам. Жасөспірімдер 3,1 % жалпы халықтың санынан – 1 149 адам.

ҰОС қатысушылары - 17, ҰОС мүгідектері -1, әскер-интернационалисттер -57, көпшілік саяси жазаланған ақталған құрбандар -135, Семей сынақ ядролық полигон қызметінен иондалған сәуле шығаруға душар болған тұлғалар - 82, ЧАЭС апат нәтижесінде жоюда қатысуды қабылдаған тұлғалар – 33.

Негізгі сапалы көрсеткіштер аналық және нәрестелiк өлiм-жiтiмнiң көрсеткіштері болып табылады.

2012-2015 жылдарда өлiм-жiтiмнiң кемуі және туудың арту нәтижесiнде қалада халықтың өсуі (2010 жыл – 65; 2011 жыл – 27; 2012 жыл – 4, 2013 жылы – 13, 2014 жылы - 6) байқалып отыр. 2014 жылы халықтың 6 адамға табиғи өсуі алынды.

Жалпы өлiм-жiтiм көрсеткiшi (тұрғындардың 1000 адамына шаққанда) төмендеу қарқынына ие және 2014 жылдың қорытындылары бойынша 10,7% құрды, 2010 жылмен салыстырғанда (12,6) 1,9 %-ға азайды.

2010-2014 жылдар кезеңінде қалада ана өлiмі жағдайы жоқ.

Денсаулық сақтау мекемелерімен экстрагениталдық патологиясы бар жүктілерді ерте қамту және диспансерлік бақылау жүргізіледі.

2015 жылы өлім-жітім тіркелмеген, ол аурулардың алдын алуы, оларды анықтауға, әйелдерге ерте емдік және реабилитациялау жәрдемін көрсету бойынша іс-шараларды сапалы өткізуге байланысты. Жүкті әйелдерге динамикалық қараудың басты қағидасы әйелдің денсаулығының, жүктілік ағымының, нәрестенің дамуының және анасына, сонымен қатар нәрестеге алдын алу және емдеу көмегін көрсетудің медициналық бақылау жағдайы кіретін кешендік тексеріс болып табылады.

Дамудың туа біткен кемістігі бар балаларды ерте анықтау және заманауи жоғары кәсіби медициналық көмек көрсету жүзеге асырылады.

Репродуктивті жастағы әйелдерді мұралық және генетикалық ауруларды анықтау үшін тексеру.

Нәтижесінде, қала бойынша, 2010-2014 жылдар кезеңінде балалық өлiм-жiтiмділігі 14,7-ден 14,5-ке дейін 0,2 жағдайға кеміді (облыс бойынша: 2010 жылы- 20,4; 2011 жылы – 19,2; 2012 жылы – 21,9; 2013 жылы – 18,0; 2014 жылы – 16,9).

2015 жылы нәрестелiк өлiм-жiтiмнiң көрсеткіші едәуір төмендеуге беталысы бар. Егер 2013 жылы 8 бала, 2014 жылы – 7 бала (16,6 %), онда 2015 жылы 1 жағдай анықталды.

Нәрестелiк өлiм-жiтiмнiң жетекші себептері босану әрекетінде шиелінісі, балалардың тума аурулары, перинаталдық кезеңнің бөлек жағдайлары, дамудың тума ауытқышылық, жұқпалар, дем алу және қан айналымы мүшелерінің аурулары, жазатайым оқиғалар болып табылады.

Дамудың тума кемістікпен балаларға қазіргі замандағы жоғары мамандандырылған медициналық көмекті бұрыннан анықтау және көрсету жүзеге асырылады.

Консультациялық және тәжірибелік көмек көрсету мақсатында облыста жаңа туған және 1 жасқа дейінгі ауыр халдегі балалар туралы күн сайын мониторинг жүргiзiледi. Перинатальдық көмекті өңірлерге бөлу қағидалары сақталады.

Өлім-жітім себептерінің құрылымында қан айналу жүйесінiң аурулары бiрiншi орында, қайғылы жағдайлар, өлтiру, өзiн-өзі өлтiру, тағы да басқа сыртқы жағдайлар екінші орында, қатерлi жаңа түзiлiмдер үшiншi орында тұр.

Қаланың аумағында қан айналу жүйесі ауруларымен (ҚЖА) ауруды және аурулардан өлiм-жiтiмдi төмендету мақсатында көрcетiлген ауруларды ерте анықтау үшін тұрғындарды алдын ала қарау жүргiзiледi. ҚЖА алдын алу және қаланың дәрiгерлiк ұйымдарындағы тұрғындар арасында бiлiмдерiн жоғарылату мақсатында жүрек-тамыр аурулары мен тамыр гипертензиясы бойынша «Денсаулық мектебі» жұмыс iстейдi.

Жасалған жұмыс нәтижесінде 2014 жылы 100 000 тұрғынға шаққанда ҚЖА өлiм-жiтiмі 160,0 құрды және 2013 жылмен (251,2) салыстырғанда 91,2 кеміді.

Қалада соңғы 5 жылда (2010-2014 жылдар) қатерлi ісіктермен ауру жоғары деңгейде сақталып отыр (100 000 тұрғынға шаққанда), бұл жоғары радиациялық фонның болуына байланысты, олардың пайда болу көздері Лисаков қалаларының аумағындағы кенiштер болуы мүмкін.

2012-2015 жылдар кезеңінде Лисаков қаласы бойынша қатерлі ісіктермен аурудың көрсеткіштер қысқаруға беталыс алды және 100 мың тұрғынға: 2010 жылы – 139,7, 2011 жылы – 119,9, 2012 жылы – 129,5, 2013 жылы – 102,4, 2014 жылы – 87,3, 2015 жылы – 79,9 жағдай.

Өткізілген профилактикалық тексерулер, ауруды басталған кезінен ақ анықтау және медициналық ұйымдардың осы заманғы емдеу-диагностикалық мүмкіндіктерін жақсарту нәтижесінде, 2015 жылы қатерлі ісіктерден қайтыс болудың көрсеткіші халықтың 100 мыңына 82,5 бастап 79,9 дейін төмендеді.

Қатерлі ісіктен өлім көрсеткіші ерте айқындау нәтижесінде төмендеуге беталысы бар. Халықты скринингтік медициналық тексеру ең тиімді алдын алу әдісі және қатерлі өскінің ерте диагностикасы болып табылады. Бүгінгі таңда қатерлі ісікті емдеудің түрлі тәсілдері бар, емделушінің толық жазылып шығуына жетуге мүмкіндік береді.

Медициналық ұйымдардың деңгейінде медициналық қызметтердің сапасын басқару жүйесін жетілдіру мақсатында ішкі аудит енгізілді. Қалалық емханада жұмысты медициналық қызметтердің сапасын сараптау жөніндегі дәрігер жүргізеді.

Негізгі мақсаты емдеу, зерттеу, медициналық қызмет көрсету мәдениеті, медицина кәсібінің имиджін арттыру, халықтың позитивті ойлау бойынша туындайтын мәселерді жылдам шешу болып табылатын 2015 жылы емделушілерді қолдау және ішкі қадағалау қызметі құрылды. Медициналық көмек көрсету тәртібі мен сапасына байланысты барлық мәселелер орында шешіледі.

Халықтың медициналық қызмет сапасы қанағаттанарлық деңгейі 2015 жылы 99% құрды, 2015 жылы осы деңгейде сақталуда.

Стационарлық орның басатын технологияларды дамыту және жетілдіру жалғасып жатыр. 20 аурухана төсегі (үлкендер мен балаларға арналған) 2 күндізгі стационар және үй стационарлары, онда 2015 жылы 1 648 адам, 2014 жылы – 1 648 адам емделді.

2010 жылы «Лисаков қалалық емхана» КМК аккредитация процедурасы өткізілді.

Дәрігерлермен қамтамасыздық (10 мың адамға) жеткіліксіз, төмендеуге беталысы бар: 2011 жылы 22,8-ден 2014 жылы 13,9, облыстық көрсеткіште 26, республикалық көрсеткіште 39,2.

Дәрігерлермен қамтамасыздық 2014 жылғы деңгейде 2015 жылы – 48%.

Кадрлардың тапшылық мәселесі өзекті болып қалады, Лисаков қаласының қажеттілігі 5 маманды құрайды: дәрігер ЖПД–3; дәрігер – травматолог – 1; дәрігер – инфекционист – 1.

Статистикалық мәліметтерге сәйкес қалада 2012-2015 жылдар кезеңінде дәрігерлер саны 18 адамға азайды және: 2012 жылы – 59 адамды; 2013 жылы – 55 адамды; 2014 жылы – 58 адамды; 2014 жылы – 41 адамды құрды. Орташа медициналық қызметшілердің саны 6 адамға кеміді және: 2012 жылы – 199 адамды; 2013 жылы – 191 адамды; 2014 жылы – 193 адамды; 2015 жылы – 193 адамды құрды.

Статистикалық мәліметтер бойынша 2014 жылы 40-тан 2015 жылы 41-ге дейін ұлғайды. Оның ішінде: жоғары санаттағы дәрігерлер – 6 адам, 1 санаттағы дәрігерлер – 4 адам, 2 санаттағы дәрігерлер – 4 адам, санатсыз – 27 адам.

Қалада дәрігерлік кадрларды тіркеу және жас мамандарды тарту мақсатында қала әкімдігімен соңғы төрт жылдың ішінде денсаулық сақтау мекемелеріне 23 пәтер бөлінді, 2015 жылы 3 пәтерді берушге дайындық жүріп жатыр.

Денсаулық сақтау мекемелері үшін қалаға жас мамандарды тарту бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр. Жыл сайын қалада жас мамандарды қатыстыру мақсатында бас дәрігерлер Медициналық ЖОО барады.

01.01.2016ж. ауруханада 456 қызметкер жұмыс істейді. Дәрігерердің саны – 60 адам құрайды. Орта медициналық ұжымның саны – 193 адам, кіші мед. ұжым – 106 адам, 97 тағы басқа ұжым құрды. 01.01.2016 жылы штаттық саны 630,75 бірлік құрды: олардың ішінде

- дәрігерлік-127,75 еңбекақы мөлшері,

- орта медұжым- 247,0 еңбекақы мөлшері,

- кіші медұжым – 123,75 еңбекақы мөлшері,

- тағы басқа ұжым – 132,25 еңбекақы мөлшері.

Жылдың басында дәрігерлермен толықтыру – 87% құрды, қайта құрылу нәтижесінде қалалық емхананың қосылуына байланысты көрсеткіш ұлғайды. Дәрігер кадрларда қажеттілік 9 дәрігер құрды (13%), келесі мамандықтар (жалпы тәжірибелі дәрігер-3, травматик дәрігер-1, инфекционист дәрігер-1; анестезиолог-реаниматолог дәрігер-2; акушер-гинеколог дәрігері-1; кардиолог дәрігер -1).

Жұмыс өтілі 5 жылдан астам біліктілік санаты бар дәрігерлердің үлесі 43% (26 дәрігер) құрды, өткелі маңызды 70% (26.02.2009ж. №103 ҚР ДСМ бұйрығы). Олардың ішінен жоғары санатты – 18 дәрігер. Жұмыс өтілі 5 жылдан астам біліктілік санаты бар медбикелердің үлесі 63% құрды (122 маман), өткелі маңызды 50%. Біліктілік деңгейін арттыру бойынша соңғы 5 жылдық мамандырылу барлық медициналық қызметкерлерде бар.

Медициналық көмек сапасына қалада төмен деңгейде қалып отырған осы заманғы медициналық жарықтандырылуды қосқанда ұйымдардың және денсаулық сақтау объектілерінің материалды-техникалық базасы әсер етеді.

2015 жылы жалпы 5137508,0 мың теңге сомасына 27 атауы бар медициналық құралдар, оның ішінде: республикалық бюджет қаражаты есебінен – 1565000,0 мың теңге, жеке қаражат есебінен – 6659,3 мың теңге сомасына 25 атауы бар медициналық құралдар сатылып алынды.

2010 жылы «Лисаков қалалық емхана» КМК (балалар емханасы және туберкулез ауруханасы)23 833,65 мың теңге сомасына күрделі жөндеу өткізілді, оның ішінде: республикалық бюджет есебінен – 9 540,02 мың теңге, меншік қаражатынан – 14 293,63 тыс.тенге.

Тұрғындарды дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді жақсарту мақсатында дәрі-дәрмек құралдары дистрибуциясының бірыңғай жүйесі құрылды.

2014 жылы қалалық аурухана жанында травматологиялық пункт ашылды.

Саланың даму қалпы Swot талдау

медициналық жабдықтармен жабдықтаудың төменгі деңгейі;

қалалық емханада ауданның жетіспеушілігі;

қатерлі ісік өскіннен өлімнің өсуі;

дәрігерлердің жетіспеушілігі.

Даму беталысы:

медициналық қызметтерді сапалы көрсету үшін медициналық жабдықтарды сатып алу;

дәрігерлік қамсыздандыруды жақсарту үшін дәрігерлік дәрі-дәрмек дистрибуцияның бірыңғай жүйесін құру;

қалалық емхананың тар көлемді мамандарына телефон және сайт арқылы жазылуды ұйымдастыру.

Лисаков қаласының Статистика басқармасының мәліметтері бойынша 2012 жылдан 2015 жылға дейінгі кезеңге экономикалық белсенді халықтың саны 343 адамға өсті, 24520 адамнан 24863 адамға дейін.

2012-2015 жылдардағы жалпы жұмыссыздық деңгейі 2012 жылы 6,6-дан 2015 жылы 5,5-ға дейін.

2016 жылғы 1 қаңтардағы қалпы бойынша тіркелген жұмыссыздық деңгейі 1,26 % құрды (2012 жыл – 0,2%).. Жұмыспен қамту бөлімінде есепте тұрған жұмыссыздардың санынан 109 жұмыссыз азаматтар қоғамдық жұмыстарға қатысуды қабылдады (2012 жыл – 121). Сонымен бірге жергілікті бюджет қаражатынан олардың еңбектерін төлеуге 19039,5 мың теңге қолданды. 2016 жылғы 1 қаңтарға жұмыспен қамту бөлімінде тіркеуде тұрған жұмыссыздардың саны 315 адам құрды (2012 жыл – 47, о.і. әйелдер 39 адам немесе 83%). Жұмыссыздардың құрамында 56,8 % әйелдер құрады (146).

Экономика салалары бойынша жұмыспен қамтылғандар санының көбісі қызмет көрсету саласында – 38,1 %, өнеркәсіпте – 33,5 %, мембасқармаларда – 11,6 %, құрылыста – 5,8 %.Қалада өнеркәсіптік бағыт бар. Қаланың ең басты мәселесі еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкессіздік болып табылады.

Еңбек нарығында Жол картасын іске асыру оң көрініс тапты.

Халықты өңірлік жұмыспен қамтамасыз ету стратегиясын іске асыру шеңберінде өнімді жұмыспен қамтамасыз етуді қолдау үшін бос жұмыс орнын іріктеу мен белсенді іздеу пайдаланады, жұмыссыздар мен басқа арнаулы топтар өкілдерін оқыту, қайта даярлау және біліктіліктерін арттыру, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру, әлеуметтік жұмыс органдарын құру, бос орындар жәрмеңкелерін өткізу, жастар мен әйелдердің жұмысқа тұруына қолдау көрсету, кепілді әлеуметтік төлемдермен қамтамасыз ету және мүгедектерге, үлкендер мен басқаларға әлеуметтік қолдау көрсету пайдаланылады.

2015 жылы 238 жұмыс орны құрылды (2012 жыл – 274). Қоғамдық жұмыстарда 109 жұмыссыз қатысуды қабылдады. Жол картасы аясында әлеуметтік жұмыс орындарына және Жастар практикасына 119 адам еңбекке орналастырылды (2012 жыл – 141).

Сонымен бірге жұмыссыздар үшін бос жұмыс орындардың жеткіліксіздік мәселесі өзекті.

«Жұмыспен қамту жол картасы 2020» бағдарламасы аясында кәсіптік оқуға 2 адам жолданды. Жұмыссыздық деңгейінің төмендеуі мен жұмыссыздарды жұмысқа орналастырудың жақсаруына жәрмеңке-бос орындарды өткізу себепші болды.

«Жұмыспен қамту жол картасы 2020» бағдарламаның басты мақсаттардың бірі – жұмыссыздықтың елеулі өсуіне жол бермеу, бүгінгі күні қол жетті (2012 жыл – 25).

Әлеуметтiк қамтамасыз ету

2015 жылы кедейшілік шегінен төмен табыстары бар қала тұрғындарының үлесі 2012 жылмен салыстырғанда 0, 2 %-дан 0,7%-ға дейін төмендедi, мемлекеттік мекенжайлық әлеуметтік көмек алушылардың төмендеуі байқалады 2012 жылы – 99 адам/1700, 5м.т, 2013 жылы – 73 адам/1175,9 м.т., 2014 жылы – 88адам/1483,6м.т.

2016 жылғы 1 қаңтарға кедейшіліктен төмен жан басына шаққандағы орташа табысты – 11, онда 31 адам. Кедейшілік деңгейі 0,07 % құрды.

2012 жылмен салыстырғанда отбасылық ахуалдың жақсаруына байланысты мемлекеттік қызметті алушылар санының азаюымен белгіленген әлеуметтік төлемдердің қысқаруы және сәйкесінше отбасының біріккен табысының ұлғаюы байқалады (1 жасқа дейін күту, асыраушыны жоғалту және т.б. бойынша жәрдемақы көлемінің артуы).

2012 жылмен салыстырғанда мекенжайлық әлеуметтік көмек ағымдағы жылы 40% төмендеді (99ад/1700, 59м.т) және 57 адам есебінде 1016,6 мың теңге құрды, мемлекеттік жәрдемақы алатын 18 жасқа дейінгі балалары бар отбасылар 11% (160 бала) төмендеді, бюджеттік сомалардың көбеюі айлық есептік көрсеткіш өлшемінің көбеюіне байланысты және 142 балаға 2149,1 мың теңге құрды.

Мемлекет деңгейінде әлеуметтік көмек көрсетуде жаңа әдістерді енгізу бойынша жұмыс жүргізіліп жатыр, 2018 жылғы 1 қаңтардан күшке жаппай енетін «Өрлеу» пилоттық жоба куәлдандырады.

2016 жылы жұмыспен қамту және әрқайсысының жеке қызығушылық белсенді көмеккөрсету шараларда еңбекке қабілетті мүшелер белсенді қатысу жолымен отбасы ауқаттылығын жақсартуға бағытталған жергілікті бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік келісімшарт негізінде әлеуметтік көмекті төлеу бойынша аймақтық жобалар енгізілетін болады.

2016 жылғы 1 қаңтардағы қалпы бойынша мемлекеттік мекенжайлық әлеуметтік көмек (ММӘК) алушылар 23 отбасы/57 адам болды, соның ішінде:

балалар - 31 адам

мүгедектер - 1 адам

жұмыспен қамту органдарда тіркеуде тұрған жұмыссыздар - 5 адам

балаларды қарау бойынша қолдары бос емес тұлғалар - 7 адам

жалданып жұмыс істейтіндер - 11 адам

студенттер - 2 адам

Еңбекке қабілетті жастағылардың жалпы санына келесі санаттар кірмейді: балалар, мүгедектер, студенттер – 34 адам. Жұмысқа қабілетті жастағы азаматтардың сәйкесінше саны – 23 адам.

2016 жылғы 1 қаңтарға Лисаков қаласы бойынша мекенжайлық әлеуметтік көмек алушылар құрамында еңбекке қабілетті халықтың үлесін төмендету бойына 2020 жылға дейін Мемлекеттің дамуы стратегиялық жоспардың нысаналы индикаторы 40,3% (10,3пайыздық пунктқа облыстан жоғары (30%) құрды. Осы көрсеткішке жетпеу келесіде ескертіледі:

- жылдың басынан еңбекке қабілетті жастағы алушылар құрамында жалданып жұмыс істейтін 11 адам, оның ішінен ағымдағы тоқсанда 1 адам ғана мекенжайлық әлеуметтік көмек алушы болып табылады (еңбекке орналасу және кірістердің артуымен байланысты 10 адам алушылар құрамынан шықты). Жылдың басынан жоғары аталған индикаторды есептеу кезінде алушылар құрамынан жұмыс істейтін азаматтарды шығару қажет деп санаймыз ( бұл жағдайда көрсеткіш 20% құрайды).

- 3 жасқа дейінгі жастағы балалардың мектепке дейінгі мекемелерінде орынның жоқтығынанемесе баланың денсаулық қалпына байланысты еңбекке орналасу мүмкіндіктері жоқ балаларды қарау бойынша қолдары бос емес, білімдері жоқ тұлғалар.

«Жұмыспен қамту жол картасы - 2020» бағдарламасы бойынша ММӘК алушылар санынан тұрақты жұмыс орнына жұмысқа орналасқан 6 адам, соның ішінде 2 адам әлеуметтік жұмыс орнына. Жергілікті бюджет аясында әлеуметтік жұмыс орнына жолданған – 1 адам, тұрақты жұмыс орнына жұмысқа орналасқан 2 адам, қоғамдық жұмыстарға қатысуды қабылдаған – 1 адам.

Мекенжайлық әлеуметтік көмек алушылар санынан еңбекті жарамдылардың үлесі құрды:

- 2015 жылы – ӘКА алушылардың санынан 40,3% 99 адам;

- 2014 жылы – 4,5 пайыздық пунктқа (33%) облыс бойынша 37,5% орташа деңгейден жоғары (88 адам алушылардың жалпы санынан 33 адам еңбекке жарамды). «Жұмыспен қамту жол картасы 2020» бағдарламасы бойынша ММӘК және МБЖ алушылар санынан ағымдағы бос орындарға 6 адам жолданды;

- 2013 жылы МӘК алушылдардың жалпы санынан 37% (27адам/73адам), облыс бойынша (33%) 4,0 пайыздық пунктқа орташа деңгейден жоғары;

- 2012 жылы МӘК алушылдардың жалпы санынан 40,7% (44адам/108адам), облыс бойынша (35%) 5,2 пайыздық пунктқа орташа деңгейден жоғары.

Табысы аз азаматтар санынан еңбекке жарамды халықтың үлесін кішірейту бойынша ай сайын мониторинг жүзеге асырылады, жұмыспен қамтуда көмектесу белсенді шаралармен қамту бойынша түсіндірмелі жұмыс өткізіледі.

Әлеуметтік, көліктік инфрақұрылымның жалпы санынан төлқұжаттандырылған объектілердің мүгедектер үшін қол жетімділікті қамсыздырған әлеуметтік инфрақұрылым объектілердің үлесі 2014 жылы 18,3%, 2015 жылы 26,6% құрды.

Қаланың әлеуметтік және көліктік инфрақұрылым объектілерінде бөгетсіз ортаны қалыптастыру қоғамның қоғамдық-саяси және мәдениет өміріне мүгедектерді белсенді біріктіруін қамтамасыз ету, мүгелектердің өмір сапалары жақсарады.

Саланың дамыту жағдайының SWOT-анализі:

әйелдерге арналған бос жұмыс орындардың аз мөлшері;

еңек нарығында сұраныстар мен ұсыныстардың арасындағы сәйкессіздік;

нақты санаттағы азаматтар үшін мемлекеттік бюджеттен жәрдемақы алу ақша алу жалғыз қайнар болып табылады.

Жұмыс орындарын құру, сонымен бірге «Жұмыспен қамту жол картасы 2020» бағдарламасы аясында белсенді бағдарламаларды іске асыру бөлігінде халыққа уақытша жұмыспен қамтуға көмектесу:

а) қоғамдық жұмыстар;

б) әлеуметтік жұмыс орындары.

кәсіптік оқытуды ұйымдастыру, жұмыссыз азаматтарды қайта даярлау;

бос орын жәрмеңкелерін өткізу;

әлеуметтік көмек көрсету саласында әрекеттегі НПО қызметінің саласын кеңейту.
Мәдениет және тілдерді дамыту:

Қалада 7 мәдениет объектісі жұмыс істейді, оның ішінде 4 кітапхана, 2 клуб, 1 мұражай. Мәдениет объектілердің барлығы мемлекеттің меншігінде.

2015 жылы 2012 жылмен салыстыру бойынша мәдениет ұйымдардың саны өзгермеді.

2015 жылы клуб мекемелермен 400 іс-шара өткізілді, онда 157,7 мың адам барды.

Қала мұражайында 12534 өлшемінде жәдігерлер қоры бар. 2014 жылы мұражайда 65 дәріс өткізілді, онда 7972 адам барды.

Кітапхананың оқу залында орындардың саны 46 бірлік құрайды, 2015 жылы қаланың кітапханасына 132,3 мың адам барды. Кітапхана қоры 116764 данада баспа өнімдерін және құжаттардың кино-фотосын құрайды. 2015 жылы кітапханалармен 378 іс-шара өткізілді, онда 8624 адам барды.

Жыл сайын мәдениет мекемелері мен ұйымдардың материалдық – техникалық базасын нығайтуға қаражаттар жұмсалады. Бірақ тенденция қаржыландырудың төмендеуіне бара жатыр. Егер 2012 жылы мәдениет ұйымдардың МТБ нығайтуға 14,5 млн.теңге жұмсалса, 2013 жылы – 32,7, онда 2015 жылы – 1,6 млн.теңге. Олардың ішінен 1,3 млн.теңге – қатыстырылған қаражаттар.

Тілдерді оқыту инфрақұрылымын дамыту үшін 2012 жылғы 1 наурыздан қалада Тілдерді оқыту орталығы ашылды.

2012 жылдан бастап Орталықта 10 топ тегін оқу ұйымдастырылды. Оның ішінде 8 топ (96 адам) мемлекеттік тілді оқу бойынша, 2 топ (24 адам) – шетел тілін оқу бойынша.

2013 жылы 8 топ (104 адам) мемлекеттік тілді оқу бойынша, 2 топ (24 адам) – шетел тілін оқу бойынша.

2014 жылы 8 топ (106 адам) мемлекеттік тілді оқу бойынша, 2 топ (24 адам) – шетел тілін оқу бойынша.

2015 жылы тілдерді оқу курстарына 138 тыңдаушы барады (10 топ). Оның ішінде 8 топ (112 адам) мемлекеттік тілді оқу бойынша, 2 топ (26 адам) – шетел тілін оқу бойынша.

2012-2015 жылдары мемлекеттік және шетел тілдерін оқу бойынша топтардың тұрақтылығы байқалады. Жыл сайын өсу динамикасы курс тыңдаушылардың артуында байқалады.

Курстарды аяқтауда Тілдерді оқыту орталығының тыңдаушылары сертификат алады. 2012 – 2015 жылдар ағымында барлығы 69 тыңдаушы сертификатталды. Оларды ішінен мемлекеттік тіл бойынша 49 сертификат, шетел тілі бойынша – 20 сертификат берілді.

Одан басқа, мемлекеттік тілді оқыту білім беру мекемлерінде және қаладағы кәсіпорындарда ұйымдастырылды.

2013 жылы мемлекеттік тілді оқытумен қамту қала бойынша 953 адам құрды. Олардың ішінен 849 тілді өндірістен үзбей жұмыс орындарында оқыды. Тілдерді оқыту орталығында 104 тыңдаушы.

2014 жылы толығымен қала бойынша мемлекеттік тілді оқыту курстармен қамту 953 адам құрды. Олардың ішінен 106 тыңдаушы тілдерді оқыту орталығы жанында 8 топта оқиды.

2015 жылы толығымен қала бойынша мемлекеттік тілді оқыту курстармен қамту 972 адам құрды. Олардың ішінен 834 тыңдаушытілді өндірістен үзбей жұмыс орындарында оқыды. 138 тыңдаушы Тілдерді оқыту орталығында оқиды.

2012 – 2015 жылдары Лисаков қаласы бойынша мемлекеттік тіл курстарын оқытумен қамту бойынша өсу байқалады.

Мемлекеттік тілдің рөлі білім жүйесінде күшейіп жатыр.

Мемлекеттік тілдің рөлі білім беру саласында күшейтіліп жатыр.

Мектепке дейінгі балалар мекемелерінде оқу мен тәрбиелеу қазақ тілдерінде топтардың саны 2010 жылы 5 топтан 2014 жылы 10 топқа дейін өсіп жатыр, төрт мектепке дейінгі ұйымдарда мемлекеттік тілде 258 бала оқиды және тәрбиеленеді.

Қала халқының үлкендері арасындағы әлеуметтік зерттеу мәліметтері бойынша қазақ тілін игеру деңгейі 37% құрайды.

Сонымен бірге, нақты оң нәтижесіне қарамаста, мемлекеттік тілді дамыту мәселелері:

қоғамда мемлекеттік ітілін игеру деңгейі ауытқымалы;

аймақтың әлеуметтік-коммуникативті кеңістігінде мемлекеттік тілдің жеткіліксіз енгізу болып табылады.

Саланың дамыту жағдайының Swot-анализ:

мәдениет ұйымдардағы желілердің ең аз мемлекеттік нормативтердің жоқтығы және кітапханаларды толықтыру, кітапхана қорларын жаңарту, қаланың мәдениет мекемелеріндегі желісін дамыту;