Орта шұғыл болашақта негізгі мәселелердің, тәуекелдердің, қолдайтын факторлардың, бәсекелестік басылымдықты және аумақтың тұрақты әлеуметтік-экономикалық мүмкіндіктерінің кешендік сипаты

2.2. Орта шұғыл болашақта негізгі мәселелердің, тәуекелдердің, қолдайтын факторлардың, бәсекелестік басылымдықты және аумақтың тұрақты әлеуметтік-экономикалық мүмкіндіктерінің кешендік сипаты.

2012-2015 жылдардағы экономикалық өсуінің оң қарқыны табиғи ресурстарда негізделетін өңірдің экономика құрылымындағы түбегейлі өзгерістерге әкелмеді, инвестициялар салу азаюы, өңдейтін өнеркәсіп үлесінің нашар өсуі байқалды.

Сонымен бірге Оңды серпін негізгі экономикалық көрсеткіштер бойынша қол жеткізді. Өңірді дамытудың әлеуметтік-экономикалық нәтижелерінің кешенді сипаттамасы өңірді дамытудың күшті және әлсіз жақтарын, шектеулері мен оның даму мүмкіндіктерін айқындайтын SWOT-талдауда көретіледі.

Талдау нәтижелері аумақтық даму мақсаттарын бес жылға белгілеуге, мәселелерді шешу жолын айқындауға мүмкіндік береді.

Бағдарламаның мақсаты қаланың басты әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешу және осы негізде халықтың өмір сүру деңгейін арттыру, өндірістік, еңбек эәне зияткерлік әлеуетті дамыту болып табылады.

Өңірлік мәселелерді шешу Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының негізгі бағыттарын ескере отырып, бағдарламалық-нысаналы әдіске, Елді аумақтық-кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасына, Қазақстан Республикасы Президентінің Жолдауларындағы мемлекеттік бағдарламаларға негізделеді.

Стратегиялық талдау нәтижелері аумақтық дамытудың көрінуін, мақсаттарын, міндеттерін бес жылға белгілеуге, мәселелерді шешу жолын айқындауға мүмкіндік береді.

2010-2015 жылдардағы бюджетті орындау бөлігіндегі жағдайларды талдай, айта кеткен жөн:

қаланың кірістер бойынша бюджет көлемі (1,2,3 санаттар) 2015 жылы 2,3 млрд. теңге құрды, ол қаланың 2010 жылғы бюджетінен 33,8% артық.

13-кесте

2010-2015 жылдары негізгі салықтар разрезіндегі түсімдер

млн.теңге

2012-2015 жылдардағы кезеңде Лисаков қаласының бюджетіне кірістердің 1,2,3 санаттар түсімінің оң динамикасы қамтамыз етілді. Осылайша, ЖТС түсімі 8,2%, әлеуметтік салық 5,2%, акциздер 19,2 есе, мүлікке салық 2,7% ұлғайды.

Салық заңына өзгерістер енгізу ұқсас кезеңде жергілікті бюджетке салық пен басқа да міндетті төлемдердің түсуіне ықпал етеді.

2014 жылдан бастап заң деңгейінде алкоголь өндірушілеріне, халықтың осы өнісді тұтынуларын төмендетуге бағытталған талаптарын күшейту шаралары қабылданады, атап айтқанда:

- алкоголь өніміне акциз мөлшерлемесін жыл сайын көтеру (арақ бойынша: 2013ж.-1 литрге 200 теңге; 2014ж.-1 литрге 400 теңге; 2015ж.-1 литрге 480 теңге; 2016ж.-1 литрге 640 теңге);

- алкоголь өнімінің жоғары ең төмен бағасы (алкоголь өніміне ең төмен баға 2013ж.-1 литрге 640 теңге; 2014ж.-1 литрге 1120 теңге; 2015ж.-1 литрге 1300 теңге; 2016ж.-1 литрге 1600 теңге);

- өндірістің ең төмен көлемін бекіту – күнтізбелік тоқсанда жиырма бес мың декалитрден кем емес (250 мың литр);

- алкоголь өнімін сату уақытын шектеу.

Осының барлығы «Алтын Омир» ЖШС өнімінің бәсекеге қабілеттілігін түсіруге, сату көлемін қысқартуға, жергілікті бюджетке салықтар түсімін азайтуға алып келді.

2014 жылы облыстық бюджеттен жергілікті бюджеттің жоғалтқан кірістер өтеміне 176012 мың теңге трансферттер бөлінген, 2015 жылы – 245530 мың теңге. Мәселе 2016 жылға өзекті болып қалады.

Жергілікті бюджеттің жоғалтқан кірістер өтеміне трансферттерді бөлу қатарында жалақы, коммуналдық қызметтерді, әлеуметтік міндеттерді, бюджеттік айырыду облыстық бюджетке толық көлемде төлеуді туындауға жол берген, шығындарды амалсыз оңтайландыру шаралары ретінде жергілікті бюджеттің шығыс бөлігінің секвестрі өтті.

Трансферттердің түсімі жылдар бойына өсті. Осылайша 2014 жылы жалпы 1589,9 млн. теңге сомасында трансферттер бөлінді, олардың негізгі бөлігі Моноқалаларды дамыту бағдарламасы шеңберінде бөлінген – 1056,9 млн. теңге бөлінді.

Қаланың 2015 жылдағы бюджетінің жалпы көлемінде трансферттер үлесі 29,2% (2012 жыл – 26,2%), жеке кіріс үлесі – 70,8% (2012 жыл – 73,8%).

Қаланың 2010-2015 жылдардағы бюджет шығындары 98 % астам өсті және 3,1 млрд. теңгені құрды.

Қала бюджетінің негізгі бағыты әлеуметтік сала болып табылады, бюджеттің білім, әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамту, мәдениет пен спортқа шығындар үлесі 2010ж. – 52,9%, 2011ж. – 59,8%, 2012ж. – 50,3%, 2013ж.-57,6%, 2014ж.-42,2%, 2015ж. – 61,5%, құрды.

6-диаграмма

Бюджет шығындарының құрамында үлкендігі бойынша аса маңызды тұрғын үй-коммуналдық шаруашылыққа 2012 жылы 16,9%, 2015 жылы 5,5% облыстық бюджетке бюджеттік алымдарды төлеу 2012ж. 9,9%-дан 2015ж. 17,2%-ға дейін шығыстар болып табылады.

14-кесте

2012-2015 жылдары қызметтік топтар разрезіндегі бюджет шығыстары

млн. теңге

Қаланың бюджеттік саясаты барлық міндеттемелерді, бірінші кезекте бұл әлеуметтік міндеттемелер, сондай-ақ жұмыспен қамтуды қоса алғанда облыс тұрғындарын әлеуметтік қолдауға жанама әсер ететін іс-шараларды облыстың толық және уақытында жүзеге асыруы үшін қаржы ресурстарын жаңашаландыруға және топтауға бағытталған.

Осылайша, бюджеттің әлеуметтік бағыты сақталған және шығыстарды жоспарлау кезінде әлеуметтік қолдау, денсаулық сақтау және білім беру, сондай-ақ тұрғындардың тұруына қолайлы жағдайлар жасау негізгі басымдылық болып табылады.

Бағдарламаның мақсаты қаланың негізгі әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешу және осы негізде халықтың өмір деңгейін арттыру, өндірістік, еңбек және интеллектуалды потенциалын дамыту болып табылады.

Өңірде басты мақсатты іске асыру басты нәтижесі халықтың жоғары деңгейлі ауқаттылығын қамсыздандыратын динамикалық дамыған, теңдестірілген және бәсекелесуге қабілетті экономиканы құру болып табылады.
3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР, НЫСАНАЛЫ ИНДИКАТОРЛАР ЖӘНЕ НӘТИЖЕЛЕРДІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ
1-бағыт: Экономика

Өнеркәсіп

1-мақсат: Өңірдегі өнеркәсіп әлеуетін дамыту, экономиканы әртараптандыру

Жаңа инвестициялық жобаларды іздеу және іске асыру.

Қала өндіріс кәсіпорындары өндірістік-экономикалық көрсеткіштері мониторингінің жүйесін ұйымдастыру, өнеркәсіп салаларын тиімді дамыту жөнінде шаралар әзірлеу.

«жасыл» және «қоңыр» алаңдары бар көрсетулермен көрмелерге, форумдарға қатысу, оларды бұқаралық ақпарат құралдарында және Интернет-ресурстарда орналастыру.

Мемлекеттік – жеке серіктестік арқылы экономиканың түрлі салаларында жобаларды іске аысру бойынша мәселелермен жұмыс істеу: концессия, сервистік келісімшарт, сенімдік басқарма, әлеуметтік серіктестік және тағысын тағы.

Таран және Қамысты аудандардың әкімшілік аймақтарында«Алюминий Казахстана» АҚ КБКБ орналасқан Аят, Белинский және Краснооктябрь боксит өндіруге жер қойнауын пайдалану мақсаттары үшін жер қорлары мәселесіне көмек көрсету.

«Оркен» ЖШС ЛФ «Теміркен концентратын дефосфоризациялау» жобаны іске асыру бойынша мәселесімен жұмыс істеу.

2-мақсат: Өнеркәсіптің өндеуші салаларын дамыту

Өндеуші өнеркәсібінде жаңадан құрылған және әрекеттегі өндіріс мониторингі.

Қаланың әрекеттегі кәсіпорындарында технологиялық жабдықтарды жаңғырту және жаңа технологияларды енгізу.

Мемлекеттік қолдау шараларына олардың қатысуларын арттыру мақсатында кәсіпкерлік субъектілермен жұмыс, сонымен қатар қала құрушы кәсіпорындарына қызмет көрсету.

Мәлімделген инвестициялық жобалардың эксплуатацияға енгізу және жобалық күштілігіне шығуды аяқтау.

- Жылыжай комплексін салу бойынша «Green Island Kazakstan» ЖШС қуаттылығы жылына 300 тонна, бағасы 675 млн.теңге, жаңа 20 жұмыс орнын құрумен.

- «Biovet Kz» ЖШС ветеринарлық дәрі-дәрмектерді өндіру бойынша Лисаковта сауытты салу, жобаның бағасы – 1 млрд. 860 млн. теңге, жаңа 95 жұмыс орнын құрумен.

- «Лисаков қ. Мұнай өндіру зауытын салу» жоба бағасы – 180 млн. доллар, мұнай өнімі тәулігіне қауттылығы 3 мың тонна, жаңа 700 жұмыс орнын құрумен.

Көрсетілген жобаларды іске асыру шамасы бойынша Лисаков қаласын дамытудың 2016-2020 жылдарға арналған бағдарламасының нысаналы индикаторлары Бағдарламаны бекіткен кезде түзетілетін болады.

Қаладағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілердің даму мониторингі.

Қаладағы шағын және орта бизнес субъектілерінің қызметін талдау, проблемалы мәселелерді анықтау және оларды шешу бойынша ұсыныстарды өндіру.

«Бизнестің жол картасы – 2020» бизнесті қолдау және дамытудың бірыңғай бағдарламасы» бағдарламасын, «Жұмыспен қамту 2020», «Өнімділік 2020» мемлекеттік бағдарламалар аясында кәсіпкерлерді мемлекеттік қолдау шарасын іске асыру арқылы кәсіпкерлікті дамытуға көмек көрсету.

Кәсiпкерлiк секторды мемелекеттік қолдау туралы және шағын және орта бизнес субъектілер қызметінің нәтижелері туралы ақпараттық материалдармен жарықа шығару (БАҚ-та жариялау, теледидар және радио бойынша сөз сөйлеу).

Индустриалдық жобалар мен қала құрушы кәсіпорындардың айналасында шағын және орта кәсіпорындардың аймағын құру бойынша мәселені талқылау.

Жаңа бизнес – үрдістеріне және адал бәсекелестікті насихаттау бойынша жеке кәсіпкерлердің бейімделуіне қабілет ететін іс-шараларды өткізу (кәсіпкерлермен кездесу, дөңгелек үстелдер және т.т.).
4-мақсат: Ішкі сауданы дамыту есебінен қаланың экономикалық әлеуетін ұлғайту

Жергілікті өндіріс тауарларының көрмелерін, жәрмеңке-сатылымдарын ұйымдастыру.

Негізгі азық-түлік қоректеріне, жеміс-көкіністі өнімдерді, ЖЖМ баға мониторингін өткізу.

Жергілікті өндірістін өнімімен және тауарларын жергілікті тұтынушылардың хабарландыруларын кеңейту.

Өткізілген форумдар, көрмелер, семинарлар, конкурстар туралы сауда мәселесі бойынша заңнамада өзгерістер туралы сауда саласында кәсіпкерлерлік субъектілердің хабарландыруларын кеңейту.

Инновациялар мен инвестициялар

5-мақсат: Инвестициялық климатты жақсарту

Өңірлік, республикалық деңгейде инновациялық іс-шараларға қатысу (форумдар, көрмелер, кеңестер, конференциялар).

Қалаға инвестицияларды тарту бойынша жұмысты жалғастыру.

Инновациялық инвестициялық жобаларды іске асыру.

«СПК «Тобол» НК» АҚ базасында құрылған Инвестицияларды тарту және инновацияларды қолдау орталығымен әрекет ету.

6-мақсат: Қаланың инновациялық дамуы

Өңірлік, республикалық деңгейдегі инновациялық іс-шараларға қатысу (форумдар, көрмелер, кеңестер, конференциялар).

Қалаға инвестицияларды тарту бойынша жұмысты жалғастыру.

Инновациялық инвестициялық жобаларды іске асыру.

«СПК «Тобол» НК» АҚ базасында құрылған инвестицияларды тарту және инновацияларды қолдау орталығымен іс-әрекет.

7-мақсат: Экономикалық өсу орталықтарын дамыту

Негізгі капиталға инвестициялардың экономикалық көрсеткіш мониторингін жүзеге асыру.

Статистика органдарына инвестициялар бойынша уақытылы және сапалы есептілікті ұсыну бойынша қала кәсіпорындарымен кеңестер өткізу.