Бағдарламасы бойынша қазақстандағЫ Ұлттық консультациялар 2013 жылғы мамыр қазақстандағы БҰҰ Елдік командасы

 

43

форматындағы  бірқатар  кездесулер      мен    іс-шаралар  шеңберінде  аудиторияны  ескерумен 

сұрақтар пайдаланған болатын.  

 

Әкімдіктердегі мәжілістер мен фокус-групп форматындағы таңдаулы кездесулер  кезінде 

пайдаланылған сұрақтар: 

 

1.  Облыстар деңгейіндегі  даму саласында бүгінгі күні қандай шақырулар бар? 

2.  Сіз қалай ойлайсыз, Қазақстан тұрғындары келесі 10 жыл ішінде  қандай маңызды 

проблемалармен ұшырасуы мүмкін? 

3.  Қазақстан үшін 2015 ж. кейінгі кезеңде  қандай салалар басым болуы тиіс?   

4.  Ғаламдық даму бағдарламасына қатысты сіз қалай көресіз?Ол қандай мәселелерді қамтуы 

тиіс?  

 

БҰҰ  басты  агенттіктерімен  және  өкілдерімен,  мемлекеттік  органдармен  олардың               

МДМ  қол  жеткізу  және  соңғы  12  жылдағы  прогрес  барысында  алынған  сабақтардан  шыға 

отырып  2015  жылдан  кейінгі  тұрақты  дамудың  күн  тәртібін  қалай  көретіндері  бойынша  

интервю  жүргізілді.  Бұл  интервьюлер    Қазақстанды  жаңа  күн  тәртібіне  Қазақстан  табысы 

орташа  ел  болып  табылатынын,  сондай-ақ  жаңа  ғаламдық  күн  тәртібіне  қатысты 

ұсыныстарды  белгілеуді ескере отырып позициялауға бағытталды.  

 

Интервью барысында пайдаланылған сұрақтар: 

 

1.  МДМ туралы сіз не ойлайсыз? Сіз олар прогреске қол жеткізуге көмектесті деп 

ойлайсыз ба? Қазақстан үшін МДМ шақыруларының күн тәртібінен ауыз толтырып 

айтарлықтай  пайдалар неде?  

2.  Жалпы алғандағы МДМ күшті және осал жақтары ретінде  сіз нені бөліп көрсетер 

едіңіз? Біз қандай сабақтар ала аламыз?  

3.  Сіздің көзқарасыңыз бойынша 2015 ж. кейінгі даму үшін Қазақстанның басым 

бағыттары қандай? Неге күш салуымыз керек?  

4.  Қазақстанның басымдығын ескерумен сіз экономикалық өсуге одан гөрі күштірек 

тірек бар деп ойлайсыз ба және ол әлеуметтік салаға, атап айтқанда теңсіздік 

мәселесін шешуге  назар аударудан қандай шамада қашқақтатады? 

5.  Қазақстанның табысы орташа ел ретінде тұрақты дамудың ғаламдық жаңа 

бағдарламасына  жайғастырылуы қандай деп көресіз? Қазақстанның негізгі «үндеуі» 

қандай болуы мүмкін?  

6.  Жаңа ғаламдық күн тәртібінде оның құрылымдары мен мазмұны бөлігінде сіздің 

көзқарасыңыз  қандай? Ол нені қамтуы тиіс? Ол МДМ ұқсас болуы тиіс пе немесе 

басқа сипатта бола ма?  

 

Консультативтік  кездесулерге  қосымша  «Біз  қалайтын  болашақ»  онлайн  сұрақтар өткізілді. 

Сұрау  орыс  және  қазақ  тілдерінде берілді,  бұл  ретте оған  қоғамдастық  көптеп  қатысу  үшін  

қол  жетерлік  болғанын  айта  кету  керек.  ЮНИСЕФ  балалар  мен  жастарды  қамтитын  

онлайндық сұраулар өткізді.  

ЖОО  студенттері  2015  ж.  кейінгі  даму  бойынша  талқылауларға  белсене  қатысты.  

Консультациялар  мынадай  негізгі  төрт  ЖОО  өткізілді:  Астанадағы  Назарбаев 

Университетінде  және    Еуроазиялық  Ұлттық  Университетте,  сондай-ақ  Алматы  қ. 

Қазақстанның  менеджмент  экономика және болжау институты (КИМЭП) мен Қазақ ұлттық 

университетінде өткізілді.  

 

Таңдап  алынған  ЖОО  студенттері  «2015  жылдан  кейінгі  әлем  Қазақстан  студенттерінің 

көзімен»  конкурс  эссе  шеңберінде  өз  пікірлерін  білдіру  мүмкіндігіне  ие  болды.  Төрт  ЖОО 

«БҰҰ Модельі» атты іс-шаралар ұйымдастырылды. 

 

 

44

 

 

 

Мүдделі тараптарды қамту 

 

Қазақстан  Республикасының  Үкіметі  елдің  жекелеген  аймақтарында  бірқатар  кездесулер 

ұйымдастыруды  қолдады.    Алғашқы  кездесу  Қазақстанның  астанасы  Астана  қ.                                       

60  шақты  мемлекеттік  органдардың,    азаматтық  қоғамның    және  ғылыми  топтардың  

өкілдерімен өткізілді. Бұдан басқа, Астана, Алматы, Ақтау және Қызылорда қ. әкімдіктеріне 

мәжілістер  ұйымдастырылды.    Ұлттық    консультациялар  шеңберінде  мынадай  топтар 

қамтылды: 

 

·  Республикалық мемлекеттік органдар  

·  Жергілікті мемлекеттік органдар 

·  ҮЕҰ 

·  Жеке сектор 

·  Ғылыми топтар  

·  Жастар  

·  Жергілікті қоғамдастықтар (соның ішінде егде адамдар) 

·  Өзін өзі еңбекпен қамтушылар  

·  Мүмкіндігі шектеулі адамдар 

·  Еңбек миграциялары  

·  АИФ пен өмір сүретін әйелдер  

·  Зорлық құрбандары 

 

Тұтастай  алғанда  консультациялар  барысында  шамамен  2  200  адам  қамтылды.  Шамамен                       

2  000  дей  адам  консультативтік  іс-шараларға  тікелей  қатысты.  2015-кейінгі  сұраулар 

бойынша  бүкіл  ел  бойынша      284  жауап  алынды,  бұл  ретте  респонденттер  қоғамның  түрлі 

топтарын  білдірді.  Сұрақтар  серіктестер  арасында  таратылды,  сондай-ақ  БҰҰ  әлеуметтік 

желісіне  орналастырылды.  ЮНИСЕФ  балалар  мен  жастарға  бағытталған  жеке  онлайндық 

сұраулар өткізді.  

 

Қатысушыларды іс-шаралар бойынша бөлу 

 

Іс-шаралар 

Қатысушылардың 

саны 

Түрлері бойынша серіктестер 

1 

Үйлестіру комитетінің 

отырысы 

60 

Республикалық деңгейдегі  

мемлекеттік органдар және БҰҰ 

Елдік тобы 

2 

Сыртқы істер 

министрлігіндегі 

консультациялар 

60 

Республикалық  деңгейдегі 

мемлекеттік органдар, ҮЕҰ 

3 

Ақтаудағы мәжіліс 

50 

Облыстық  деңгейдегі мемлекеттік 

органдар, салалық департамент 

басшылары , БАҚ және ҮЕҰ 

4 

Алматыдағы мәжіліс 

80 

Облыстық және қалалық басқару 

органдары, ҮЕҰ, жастар, зерттеу 

институттары 

5 

Астанадағы мәжіліс 

35 

Салалық департамент басшылары , 

ғылыми топтар  

6 

 Қызылордадағы мәжіліс   

40 

Облыстық және қалалық басқару 

органдары, салалық департамент 

басшылары  

 

45

7 

Алматыда өткізілген 

пресс-конференция 

12 

БАҚ (пресса, ТВ, радио және 

ақпараттық агенттік) 

8 

Қазақстанның балалары 

және жастарымен 

консультациялар  

336 

Балалар мен жастар 

9 

Денсаулық және салауатты 

өмір сүру мәселелері  

жөніндегі 

қоғамдыстықтармен 

консультациялар   

35 

Жергілікті қоғамдастықтар (соның 

ішінде егде адамдар), мектеп 

мұғалімдері, медицина 

қызметкерлері, ғылыми топтар, 

жастар 

10 

Мүгедектер ұйымы 

өкілдерімен 

консультациялар   

15 

Мүмкіндігі шектеулі адамдар 

11 

Экология проблемалары 

бойынша жұмыс істейтін 

ауылдық 

қоғамдыстықтармен 

консультациялар   

40 

Мектеп мұғалімдері, мектеп әкімдігі, 

ҮЕҰ, жергілікті қоғамдастықтар 

(ата-анасы)  

12 

Назарбаев 

Университетінің 

студенттерімен 

консультациялар   

30 

Студенттер 

13 

Осал топтарға және 

жыныс белгісі бойынша 

теңсіздікке ерекше екпін 

жасаумен «Теңсіздік» 

жөнінде өткізілген 

консультациялар   

75 

Үкімет, ҮЕҰ, БАҚ, жастар, әйелдер, 

АИФ пен өмір сүретін, зорлық 

құрбандары, еңбек мигранттары, 

халықаралық ұйымдар   

14 

Көші-қон және аймақтық 

қауіпсіздік мәселелері 

бойынша ұлттық  

консультациялар  

50 

Астана (35), Алматы (15) 

15 

Осал  топтармен көші-қон 

және даму жөніндегі  

тақырыптық кездесулер  

105 

Мигранттарға көмек көрсететін                    

7 орталық  

16 

Қазақстандағы көшіп-

қонушылардың құқығы 

бойынша өткізілген 

арнайы сессия 

35 

МХҰ және Адам құқығы жөніндегі 

комиссия 

17 

Қызылордадағы 

жастармен өткізілген 

консультациялар  

50 

Жастар, жастардың ҮЕҰ 

18 

КИМЭП студенттерімен 

өткізілген 

консультациялар  

30 

Жастар 

19 

Қазақ ұлттық  

университетінің 

студенттерімен өткізілген 

консультациялар 

40 

Жастар 

20 

Мирас халықаралық 

мектебі (Алматы) 

30 

Жастар 

21 

Қазақ-Американ 

университеті (Алматы) 

40 

Жастар 

 

46

22 

Тұңғыш Прензиденттің 

қоры (Алматы) 

40 

 

23 

Жас көш басшылар 

ассоциациясы (Теміртау) 

30 

 

24 

Оқу бітіртуші көш 

басшылар лигасы (ALL), 

USG бітірушілерінің 

ассоциациясы  

100 

 

25 

Жас дипломаттар мектебі, 

Астана 

80 

Жастар 

26 

АИФ-Спидпен өмір 

сүретін адамдарды 

білдіретін ұйымдармен 

консультациялар                           

(14 ұйым) 

70 

АИФ-СПИДПЕН өмір сүретін 

адамдар 

27 

Жұмыспен қамту, лайықты 

еңбек және әлеуметтік 

қорғау мәселелері 

бойынша үш жақты 

дөңгелек стол 

138 

14 облыстармен және Астана 

менАлматы қалаларында өткізілген 

көріністі конференция  

28 

Ақпараттық құқық 

мәселелері бойынша 

консультациялар  

50 

Ұлттық үкімет, азаматтық қоғам 

ұйымдары: БАҚ, экологиялық 

ұйымдар, мүмкіндігі шектеулі 

адамдар 

29 

Тұрақты даму жөніндегі 

консультациялар  

60 

Қазақстан ұлттық университеті, 

КИМЭП, жастар, «Тұран» 

универститеті, ғылыми топтар 

30 

Зорлыққа қарсы 16 күн 

70 

 

31 

АИФ/СПИДпен өмір 

сүретін әйелдер  

30 

 

32 

Көші қон жөніндегі 

әлеуметтік желі 

55 

 

33 

Шығыс-Қазақстан 

облысындағы 

оралмандармен 

консультациялар 

60 

 Шығыс-Қазақстан облысында                   

БҰҰ агенттіктерінің бірлескен 

бағдарламасы шектерінде   

34 

Студенттік эссе 

50 

Назарбаев университеті, ҚазҒУ 

35 

Шымкенттегі бастапқы 

медициналық –

санаторилік жүйе 

өкілдерімен 

консультациялар   

220 

Денсаулық сақтсау министрлігі, ана 

мен бала денсаулығы саласындағы 

жетекші институт және Оңтүстік-

Қазақстан, Жамбыл және Қызылорда 

сияқты Қазақстанның оңтүстік 

облыстарындағы негізгі педиатрлар. 

36 

Климаттың өзгеруі және 

денсаулық сақтау 

жөніндегі 

консультациялар 

42 

Денсаулық сақтау министрлігі мен 

Қоршаған ортаны қорғау 

министрлігінің, ҮЕҰ өкілдері 

 

 

 

 

 

 

 

47

 

 

ҚОСЫМШАЛАР 2: 

Қатысушылар арасындағы сұрақтар мен онлайн 

сұрақтардың нәтижелері

 

 

 

Бұл  сұрақтар  «Менің  әлемім»  атты  ғаламдық  сұрақтар  негізінде,  Қазақстандағы  даму 

жағдайын  сипаттайтын  қосымша  салаларды  қоса  отырып    әзірленді.  Сұрақтағы  даму 

салаларының тізімі толық болып табылады, бірақ ол анағұрлым өзекті мәселелерді анықтауға 

көмектеседі. Қатысушылардың, олардың пікірі бойынша маңыздылығы сұраққа енгізілмеген  

қосымша салар қосу мүмкіндігі болды.     

 

Қатысушылар  дамудың  25  саласы  бойынша  дауыс  бере  отырып  сұрақты  толтырулары  тиіс 

болатын, бұл ретте 1 ең аз басымдықты, ал  5 – ең көп басымдықты білдіреді. 2015 ж. кейінгі 

даму  жөніндегі  сұраққа  барлығы  600  адам  қатысты.    Сұрақтың  316  респонденті  түрлі 

консультативтік кездесулерге ал қалған  284 респондент онлайн-сұраққа қатысты. Бұдан әрі 

Қазақстанда  жүргізілген  сұрақтардың  негізінде  олардың  даму  салаларының  рейтйнгтерінің 

басымдылығы бойынша  берілді.   

 

 

Даму салалары

 

1

 

Адам құқығын қорғау және ілгерілету 

 

2

 

Сапалы мамандандырылған медициналық көмекке қол 

жеткізу

 

3

 

Білім сапасын көтеру

 

4

 

Заңның жоғары қойылуы 

 

5

 

Қоршаған ортаны қорғау

 

6

 

Ауыз суға үздіксіз қол жеткізу 

 

7

 

Әлеуметтік қорғауды жақсарту 

 

8

 

Жұмыс орындарының сапасын көтеру (лайықты еңбек)

 

9

 

Еңбекпен айналысу саласындағы мүмкіндіктерге қол 

жеткізу 

 

10

 

Үй шаруашылығын сенімді энергиямен қамтамасыз ету 

 

11

 

Мемлекеттік басқарудың тиімділігін көтеру және 

мемлекеттік қызмет сапасы 

 

12

 

Мемлекеттік институттар қызметінің тиімділігін көтеру 

(тиімді басқару)

 

13

 

Жоғары білімге қол жеткізуді жақсарту 

 

14

 

Жалақыны көт еру 

 

15

 

Мектепке дейінгі білімге қол жеткізу және сапасы

 

16

 

Аймақтық қауіпсіздік және ынтымақтастық

 

17

 

Тазалық сақтау жағдайын жақсарту 

 

18

 

Электрмен сенімді жабдықтау

 

19

 

Оқу орындарында құнарлы тамақтану 

 

20

 

Көлік жүйесі мен жолдардың сапасын жақсарту 

 

21

 

Тұрғын үй құрылысының сапасын көтеру 

 

22

 

Телефон желілері мен Интернеттің сапасын көтеру 

 

23

 

Жеке сектор қызметінің сапасын көтеру 

 

24

 

Жұмыс орны мен табысқа қол жеткізудегі гендерлік 

теңдік 

 

 

48

25

 

Саясат пен экономикалық өмірдегі гендерлік теңдік 

 

  

 

Сұрақтардың  нәтижелері  консультативтік процестер барысында  анықталған  басымдықтарға 

сәйкес  келеді  және  бастапқы  10  басымдықтар  тізімдегі  осы  есептің  қорытындыларын 

қуаттайды.    Әйел  респонденттердің  61%  пайызын  құрағанына  қарамастан,  ең  аз  рейтинг 

алған сала гендерлік теңдік болып табылады.  

 

  

Респонденттердің  58%  Қазақстанның  екі  негізгі  қалаларын  білдіреді:  ел  ҚызылордаАстана 

және елдің іскер қаржы орталығы болып табылатын Алматы. Консультативтік кездесулердің 

көбі атап айтқанда осы екі қалада өткізілді. Респонденттердің 86% жоғары білімі, ал қалған 

13% орта білімі бар

42

.  Бұдан әрі кестеде респонденттерді географиялық қамту көрсетілген.  

 

 

 

Респонденттер  арасында  қазақтар 76%  құрайды,  сол  сияқты  сұраққа орыстар  мен  басқа ұлт 

өкілдері де, соның ішінде  корейлер, немістер, татарлар, өзбектер мен қырғыздар қатысты.  

 

 

 

 

                                                         

42

 

Осы сұраққа жауап берген 572 адамнан, 28 адам білім деңгейі туралы сұраққа жауап бермеген.  

Репонданттердің жалпы санынан 17%  - бұл қазіргі уақытта студент болып жүрген немесе әлі ЖОО 

түспеген жас адамдар.  

 

 

49

 

 

 

Респонденттердің шамамен 60%  еңбекпен толық қамтылу жағдайында жұмыс істейді, 17% - 

жұмыссыз немесе жұмыс іздеп жүргендер.  

 

 

 

 

Сұрау  нәтижелеріне  сәйкес  мазасыздық  туғызатын  респонденттер  арасындағы  қосымша 

салалар мыналар болып табылады:  

 

Халықтың осал топтарын қолдау: 

 

1.  Жалғыз басты аналарды қолдау  

2.  Мүмкіндігі шектеулі адамдардың әлеуметтік интеграциялануы   

3.  Мүмкіндігі шектеулі адамдардың еңбекпен қамтылуға қол жеткізулері  

4.  Тұрмыстық зорлық көрсетуді жою  

5.  Жастар мен әсери қызметкерлерді тұрғын үймен қамтамасыз ету 

6.  Егде адамдарға қызмет көрсетуді жақсарту  

7.  Жастардың кәсіптік дамуы мен бос уақытты қоса алғанда, оларды еңбекке тарту  

 

50

8.  Оралмандардың балалары үшін білім гранттарының жоқтығы 

9.  Барлық осал топтарға қолдау көрсету 

 

Әлеуметтік қызметтер: 

 

1.  Барлығы үшін түрлі мүмкіндіктер  

2.  Барлығы үшін тұрғын үй жағдайын жасау  

3.  Жас медициналық қызметкерлерге тұрғын үй жағдайын жасау  

4.  Балалардың бос уақытын ұйымдастыруға мүмкіндік жасау (үйірмелер, іс-шаралар) 

5.  Жастардың этикалық және моральдық тәрбиесі  

6.  Мәдениет және мәдени мұраны қорғау  

7.   Мұғалімдердің және отбасылық тәрбие бойынша ата-аналардың біліктілігін көтеру  

8.  Әйелдердің өсімпаздық денсаулығын көтеру  

9.  Халықтың психологиялық  денсаулығы  

10. Халықтың инфекцияның әртүрлі түрлері туралы ақпараттандырылуын көтеру  

11. Доступ к диагностике и лечению АИФ  

 

Мемлекеттік басқару: 

1.  Сыбайластықпен күрес  

2.  ҮЕҰ жұмысын кеңейту және жақсарту  

3.  ҮЕҰ ынтымақтастық аяларын кеңейту 

4.  Қазақстанды дамытудың ұлттық стратегиясының іске асырылуын жылдамдату  

5.  Ақпаратқа қол жеткізу  

6.  Сөз еркіндігі 

 

Мемлекеттік қызметтер: 

1.  Қоғамдық көлік жұмыстарының сапасын көтеру  

2.  Алматыдағы халықты жер сілкінуіне дайындығын көтеру  

3.  Мемлекет пен халықтың төтенше жағдайлардың салдарларын жоюға дайындығы  

 

Экономикалық даму  

1.  Ауылшаруашылық секторын дамыту  

2.  Өнеркәсіпті дамыту 

3.  Баламалы энергетиканы дамыту 

4.  Агро қалашық салу 

5.  Тамақ өнімдері бағасының ұдайы өсуі 

 

Қауіпсіздік  

1.  Қоғамдық қауіпсіздік  

2.  Жасы толмаған балалар арасындағы қылмыс  

3.  Қылмыстан қорғау және төмендету  

4.  Күшті әскер құру 

5.  Этника аралық және конфессия аралық келісімдлі ілгерілету  

6.  Лаңкестік проблемасы  

7.  Ішкі және сыртқы көші-қонды реттеу  

8.  Каспий теңізіндегі экологиялық қауіпсіздік  

 

 

ҚОСЫМШАЛАР 3: 

Консультативтік кездесулердің нәтижелері  бойынша 

есептер

 

(ЖЕКЕ ҚОСЫМШАЛАР)