Бағдарламасы Ақтөбе, 2015 Мазмұны Өнеркәсіп 11 Агроөнеркәсіптік кешен 18

«Инфраструктура» бағыты бойынша проблемалар:

• 
  байланыс инфрақұрылымын дамыту біркелкі емес, тұрғындардың жекелеме топтары мен жекелеме аудандар үшін қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық қызметтерге қол жеткізу деңгейінде күрделі үйлесімсіздік бар
  
• 
  Қобда-Ойыл учаскесінде көлік ортасын (ТОБЖ) жаңғырту қажеттілігі, КЖҚ қызметтерін пайдаланушылар санын кеңейту және Интернет желісіне қолжетімділік жылдамдығын ұлғайту мұмкіндігі жоқ; жобаны қаржыландыруға байланысты қиыншылықтар бар.
  
• 
  КЖҚ қызметтерін пайдаланушылар санын кеңейту және Интернет желісіне қолжетімділік жылдамдығын ұлғайту мұмкіндігі жоқ
  
• 
  облыс аудандары мен ауылдық жерлердегі байланыс сапасын қамтамасыз етуде проблемалар бар.
  
• 
  мемлекеттік орган объектілерін Интернет желісіне кең жолақты қолжетімділік қызметтерін қосу үшін қосымша ресурстар қажет. 700-ден астам тұрғыны бар елді мекендерді Интернет желісіне қосу.
  

• 
  Сәулет және қала құрылысының өзекті мәселелері әкімшіліктің аудандардың және Ақтөбе қаласының жаңа қала құрылысы құжаттамасын қаржыландыру (бас жоспар, даму және құрылыс салу сызбалары, ТЖЖ) қаражатының жеткіліксіздігі болып табылады.
  
• 
  "Мемлекеттік сатып алу туралы" ҚР 2007 жылғы 21 шілдедегі № 303-ІІІ Заңында және Электрондық мемлекеттік сатып алуды жүргізу қағидаларында құрылыспен байланысты емес жұмыстарға демпингтік бағаларды анықтамалары мен қолданудың, атап айтқанда қала құрылысы жобаларын (облыс жерінің қала құрылысын жоспарлауың толық сызбасы, елді мекендердің бас жоспарлары, толықтай жоспарлау жобалары) әзірлеу бойынша қызметтің нақты анықтамалары мен қолданудың түсініктемесі жоқ.
  

• 
  Облыстағы құрылыс көлемі мемлекеттік баспанаға мұқтаж азаматтарды қамтамасыз етпейді. Тұрғын үй саласын белсенді дамыту үшін бюджетік тұрғын үйдің көлемі мен қаржылануын ұлғайту бойынша жұмыстарды белсендіру қажет. Облыс аудандарындағы коммуналдық және жалдамалы тұрғын үйлердің құрылысын кеңейту қажет.
  
• 
  Саланы дамытудағы тежеуші фактор жекелеме тұрғын үй құрылысын салу үшін жер телімдерін беру деңгейінің төмендігі болып табылады.
  
• 
  тұрғын үй және әлеуметтік мәдени тұрмыстық нысандарының құрылысы жүргізіліп жатқан елді мекендердің облыстық орталықтан қашықтығы; жүк тасымалдау қашықтығы құрылыс мерзімінің ұлғаюына, тасымалданатын құрылыс материалдары сапасының нашарлануына әкеліп соқтырады.
  

• 
  автожол жабындысының тозуы, жол жабындысының салмақ түсетін қабілеттілігін жоғалтуы.
  
• 
  жолдарды ағымдағы жөндеуге және ұстауға бөлінетін қаражаттың жетіспеушілігі.
  
• 
  аудандық маңызы бар жергілікті желінің автомобиль жолдары күйінің қанағаттарлықсыз жағдайы.
  
• 
  ауыр көлік қозғалысын зиян келтірмей өткізуді қамтамасыз ететін, бетон жабындысы мен негізі бар жол құрылысын салу қажет. Қазақстан автожолдарының негізгі желесінде (98%), оның ішінде Ақтөбе облысында белдемшеге жүктеме түсіретін ауыр көлікті өткізу қабілеті 8-10 тоннаға дейінгі есептелген ұсақ тасты асфальт-бетонды жабындыдан тұратын жол құрылыстары бар. 13-16 тоннаға дейін ұлғайту қажет.
  
• 
  халық қоныстаған елді мекендердің жолаушы тасымалдау бекеттерімен толық көлемде қамтылмауы. 100 адамнан астам тұрғыны бар облыстағы 338 ауылдық жердің 206 ауылдық жері тұрақты автобус қатынастарымен қамтылмайды, бұл 61 % құрайды
  
• 
  Қобда, Ойыл және Ырғыз секілді алшақ ірі аудандардың облыс орталығымен темір жол қатынасының болмауы.
  

• 
  тұрғын үй қорының инженерлік инфрақұрылыммен төмен қамтамасыз етілуі;
  
• 
  коммуналдық кәсіпорын жабдығының технологиялық артта қалушылығы;
  
• 
  су өткізу және кәріз желілерінің қатты тозуыны, су өткізу және кәріз желілерінің нормативті пайдалану мерзімінен кейбір жағдайларда 1,5-2 есе тозуы;
  
• 
  электр энергиясы үшін үлкен шығынға (20%) және нәтижесі ретінде 1 м3 судың жоғары құнына әкелетін елеулі су шығындары;
  
• 
  тұтынушылардың есепке алу аспаптарының ауыз суды толық қамтымауы;
  
• 
  АЕМ-де кәріз жүйесі жеткілікті дамымаған;
  
• 
  жылу желілерінің жоғары тозуы – 60%.
  
• 
  Бюджет қаражатының болмауына байланысты 2015 жылы 2014 жылы басталған Мәртөк ауданының Жайсан с. газ жеткізу құбырларын құру ісі тоқтатылды.
  
• 
  Бюджет қаражатының болмауына байланысты 2010 жылы басталған Мұғалжар ауданының Жүрүн с. газ жеткізу құбырларын құру ісі тоқтатылды. ЖСҚ мерзімі 2013 жылы аяқталғанына байланысты ҚРБ-не объектті қаржыландыруды қарастыруға және түзетулерді жүргізуге бюджеттік тапсырыс жасалды, алайда жоба мақұлданбады.
  
• 
  электрмен жабдықтау саласында негізгі қорлардың жоғары тозу дәрежесі (60-70%);
  
• 
  электрмен жабдықтауға инвестициялаудың төмен дәрежесі
  

БАҒЫТЫ: Экология және жер ресурстары

8,2 %-ға қысқарғанын көрсетеді. 2014 жылы облыстық кәсіпорындарында стационарлық көздерден атмосфераға ластаушы заттектер шығаруға 2 857 рұқсат болған. 2014 жылы қалдықтардың рұқсат етілген шығарылу көлемі 308,5 мың тонна болғанымен, іс жүзінде қалдықтар көлемі 169,5 мың тонна (55%) құрады.

2014 жылы қатты тұрмыстық қалдықтарды қайта өңдеудің қатты тұрмыстық қалдықтардың жалпы көлеміндегі үлесі жоспарлы 0,1% емес, 0,25% құрады. Өңірде қатты тұрмыстық қалдықтар фракциясын қайта өңдейтін бірқатар кәсіпорындар бар. 2014 жылы облыс бойынша 641,0 мың тонна ҚТҚ түзілсе, 1 658,2 тонна қалдықтар жойылды. «Көктас» ЖШС 450,0 тонна макулатураны қайта өңдесе, «Тенуса» ЖШС 571,0 тонна пластик, «Актөбе НГС» ЖШС – 367,8 тонна, «Экол. Технологиялар» ЖШС - 158,4 тонна, "Импорт мастер" ЖШС- 81,0 тонна, "Поливест" ЖШС - 30,0 тонна пластик өңдеді.

2014 жылы облыстың орман шаруашылығы мекемелерімен жалпы 813 га ауданда қауырсын жапырақты шегіргін көшеттерін және қара сексеуіл көшеттерін отырғызу бойынша жұмыстар орындалды. Орташа ұласып өсу көрсеткіші нормативті 60%-дық көрсеткіште 66,5% құрады. «Елім Қазақстан» ЖШС және «Наурыз» ш/қ мердігерлік ұйымдарымен жалпы 125,37 га ауданда жапырақ текті ағаш көшеттерін отырғызу бойынша жұмыстар жүргізілді. Отырғызылған көшеттердің орташа ұласып өсуі 50,5% құрады (облыс бойынша нормативті ұласып өсу көрсеткіші 60%). 2014 жылы жоспар ретінде (АДБ нысаналы көрсеткішінде) 812 га алынғанымен, мемлекеттік орман қоры аймағында 938,37 га аумаққа көшет отырғызылды.

2014 жылы экологиялық іс-шараларға бағытталған шығындардың қоршаған орта эмиссиясы үшін жергілікті бюджетке түсетін табысқа арасалмағы жоспарланғандай 11% емес, 26,9% құрады. Табиғатты қорғау бағдарламаларының аясында, Көкжиде жер асты тұщы суларының бірегей орнын сақтап қалу мақсатында, оның экологиялық қалпына, жер асты және беткі суларының сапасына мониторинг жүргізу жалғасуда. Облыстың өзендері мен су қоймаларында суды қорғау аймақтары мен жолақтарын жобалау бойынша жұмыстар жүргізілуде, Ембі, Сағыз, Темір өзендері және олардың тармақтарында 7826 белгі орнатылды. Жергілікті маңыздылықты «Озерный» қорықшасының табиғи-ғылыми негіздемесі құрастырылды, жоба оң мақұлдау алды.

Сонымен қатар, өңірде бірқатар экологиялық мәселелер бар –бұл жер асты суларының хром, бор қоспаларымен ластануы, өнеркәсіптік және коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату мен көмудің шешілмеген мәселелері, мұнай және газды қарқынды табу салдарында ауыз су шығатын Көкжиде жер асты кен орнының ластану қаупі.

Ақтөбе облысының жеткілікті түрде дамыған өнеркәсібінің салдары ретінде атмосфералық ауаның, ірі өзендердің ластауына, өнеркәсіптік қалдықтар мен қатты тұрмыстық қалдықтардың жинақталуына әкеліп соққан жоғары антропогендік ықпалды атауға болады.
Су ресурстары

Ақтөбе облысында ластанудың бұрынғы ошақтары бар, сондай-ақ, ағын суларды су объектілеріне ағызу да өткір тұрған мәселе саналады. Ең алдымен, Елек өзенінің бор және алты валентті хроммен ластану мәселесін шешу бойынша шаралар қабылдап, экологиялық жағдайды жақсарту керек. Екінші кезекте, жер асты және жер бетіндегі сулардың мұнай және газ табушы кешендер орналасқан жерлерде бұрғылау ағын суларымен ластану ошақтарына назар салу керек. Облыстың су объектілерінің суының сапасы келесідей жолмен бағаланады: су «орташа-ластанған» - Үлкен Қобда өзені, Ақтөсті; су «өте ластанған» және «ластанған»- Елек, Ор, Ембі, Темір, Қарақала, Көсестек, Ырғыз, Қарақобда, Шалқар өзендері. Ақтөбе облысында барынша жоғары ластанған су объектісі болып Елек өзені саналады.

Су қорғау аудандары мен су қорғау жолақтарын орнату бойынша жұмыстар жүргізілуде. Үш жылдық мерзімде табиғатты қорғау аудандары мен жолақтары тармақтарымен қоса Елек өзені, Ембі, Сағыз, тармақтарымен қоса Темір өзендерінде, Ақтөбе, Сазды, Қарғалы, Ащыбек, Мағаджан су қоймаларында, Шалқар, Сабындыкөл, Мағаджан өзендерінде анықталды.
Жер ресурстары

2012 жылдан бастап 2014 жылға шейін жер қорын бөлу кестесіне қарағанда, жыл сайын ауыл шаруашылығында жерлер айналымы артып отырады (кезең ішінде 19,3%-ға). 8634,9 мың га жоспары кезінде 2014 жылы жерлердің ауыл шаруашылық айналымы 9920,9 мың га құрады. Ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлердің артуы ауыл шаруашылық саласындағы кәсіпкерлік белсенділіктің, сонымен қатар пайдаланбайтын жерлерді анықтау және оларды ауыл шаруашылық айналымына тарту бойынша ауыл шаруашылық мақсаттағы жерлерді түгендеу бойынша өткізілетін іс-шаралардың өсімімен байланысты.

2014 жылы 6797,5 мың га ауданында 4093 шаруа қожалығы немесе 68,5% ауыл шаруашылық мақсаттағы жер әрекет еткен, 2738,7 мың га ауданында 250 ЖШС және АҚ немесе олардың 27,6%-ы, 152,1 мың га ауданында 30 ӨК немесе олардың 1,5%-ы, 176,4 мың га алаңында 149 жеке тұлғалар немесе олардың 1,7%-ы қызмет атқарған. Мемлекеттік заңды тұлғалар жері 53,1 мың га немесе 0,5%-ды құрайды.

Облыстағы экологиялық өзекті мәселелерінің бірі факелдердегі ілеспе мұнай газын жағу. Стационарлық көздерден атмосфераға шығатын ластаушы заттардың жалпы көлемінен (178,3 мың тонна) шырақтарда газды жағу үлесі 41,263 мың тоннаны немесе 23%-ды құрайды.

Өткізіліп отырған табиғатты қорғау шараларына қарамастан нормадан артық атмосфераға шығатын ластаушы заттарды шығару фактілері бар.

Өңірде су ресурстарының нашарлауы проблемалары бар жер асты суларымен хром, бор қосындыларымен ластануы, Шалқар көлі түбінің лайлануы, мұнай және газды қарқынды табу салдарында ауыз су шығатын Көкжиде жер асты кен орнының ластану қаупі.

Облыс бойынша 372 ауылдық елді мекен және 8 қала бар экологиялық талапқа сай 11 ТҚҚ полигоны қызмет етеді. Қалған ауылдық елді мекендерде ТҚҚ жинау үшін арнайы орындар бөлінген. 2015 жылы облыстық бюджет қаражаттары есебінен Хромтау қаласында ТҚҚ полигонының құрылысы басталды. 117,8 млн. теңге.

Ақтөбе облысы Қазақстанның өңірлері арасында ең аз орманды өңірдің бірі.

Ақтөбе облысының орман тоғайлы аймағы бар болғаны 0,16 пайызды құрайды ал Байғанин сияқты экологиялық жағдай қолайсыз аудандарда ормандар жоқ.

Ақтөбе облысы үшін жерлердің азуы және шөл далаға айналуы өзекті мәселе болып отыр. Арал жанындағы өңір аудандары мен ауылдық округтар әкімдерінің жыл сайынғы есептерінде халық Арал теңізінің экологиялық апатты жағдайымен орын алған құмдардың қозғалуынан жерлердің азуы мәселесін көтереді. Құмды-өсімдікті қабаттың әлсіз түрде қалыптасуы және оның динамикалығы жерлердің шөл далаға айналуының негізгі факторы болып табылады.

Сонымен қатар облыстың тау-кен кәсіпорындарының аршылған жыныс үйінділерімен жерлерді ластау үрдісі де байқалады. 2014 жыл ішінде өнеркәсіптік қалдықтардың жалпы саны 40 280,874 мың тоннаны құрады, оның ішінде 39 716,37 мың тоннаны (98,6%) тау-кен кәсіпорындарымен, негізінде «Коппер технолоджи» ЖШС және «Қазхром» ТҰК» АҚ ДТБК, аршылған жыныстары құрайды. Аталған жыныстар екінші мәрте пайдаланылатын шикізат ретінде коммерциялық қызығушылықтан ажыраған және жерде жинақталады.