Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	95/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

Антокориде
түқымдасына жататын қандалалардың ішінде ең
көбірек таралганы
антокорис пилозус.
Ол ересек сатысында
қыстайды да, күзде жэне ерте көктемде жеміс кенелерін олардың
қыстап жатқан жерлерінде жеп, сан мөлшерін едэуір азайтады.
Аналық қандалалар мамырдың бас кезінде жұмыртқалауга кіріседі.
Олардың әрқайсысы 110 жүмыртқага дейін салады. Бір жаздың
ішінде қандалалар 5 үрпаққа дейін береді. Ересек қандала бір тәулік
ішінде кенелердің 35-40, төменгі жастағы дернәсілдер 8-10, ал
жогаргы жастагы дернәсілдер - 25-35 данасын жейді.
Жыртқыш бітелердің Алматы жеміс аймағында көбірек
тараганы —
жапырац біпіесі.
Мәдени және жабайы өсетін алма
агаштарында
да
көп
кездеседі,
ересек
фазасында
әртүрлі
паналардың астында қыстайды. Қыстаган жерлерінен алма ағашы
бүршік атып, оларда жеміс кенелері пайда бола бастаған кезде
шығады. Мамыр айында аналық бітелер жапырақтың астыңгы
жагында негізгі жүйкені бойлатып жүмыртқаларын салады. Бір жаз
ішінде 3-6 ұрпақ береді. Ересек бітелер жэне олардың дернәсілдері
жеміс кенелерімен қоректенеді: бірінші жастагы дернәсіл бір тэулік
ішінде кененің 5-7 жүмыртқасын немесе 3-5 нимфасын, екінші
жастагы дернәсілдер ересек кенелердің орташа есеппен 6-7
данасын, ал ересек бітелер 15 шақты кенені жеп қүртады. Жеміс
кенелерінің табиги жауларының ішінде
стеторус
деп аталатын
жыртқыш қоңыздың да маңызы өте зор. Ол кокцинеллид
түқымдасына жатады. Ересек қоңыз фазасында қыстап, ерте
көктемде шығады 7-сурет.
195

Сурет-7. Стеторус немесе нүкте тэрізді
крңыз-Stethoruspimctillum
Ws.
Алматы
жағдайында
аналық
қоңыздыр
жұмыртқалауға
мамырдың бас кезінен бастап кіріседі. Стеторус бір жаз ішінде 2
ұрпақ беріп өсіп-өнеді. Ол негізінен бақтық өрмекші кенесімен
қоректенеді. Қоңыздың бірінші жастагы дернәсілі бір тәулік ішінде
кененің 25-35 дарагын (жұмыртқа, дернәсіл, нимфа), екінші жастагы
дернәсілі-50 дарагын, үшінші жастагы дернәсіл ересек кенелердің
70-75, төртінші жастагы дернәсіл - 90-100, ал ересек коңыздың өзі
120-130 дарагын жейді. Жеміс кенелерінің негізгі жауларының бірі
алтынкөздер.
Олар тор қанаттыларга жатады, алтынкөздер өсімдік
кенелерімен де қоректенеді.
5
Жеміс кенелерінің жырпщыіитары.
Алма агашына және
басқа да жеміс агаштарына біршама зиянды жеміс кенелері
келтіреді, жекелей айтқанда кәдімгі өрмекші кене. Кенелердің
көбеюі жырткыштардын көптеген түрлерімен төмендетіліп отырады
олар:жыртқыш
кене - фитосейидтер,
жыртқыш
қандалалар
(тұқымдасы
NabiJae, Anthocoridae, Miridae),
қызыл қоңыздар,
трипстер және алтынкөздер.
Фитосейидтер
(тұқымдасы
Phytoceiidae,
тобы
Parasitiformes).
Өсімдік қоректі жеміс кенелерінің ең тиімді жырткыштары.
Жыртқыш кенелер урықтандырылган аналық фазасында ағаш
бұталарының қабықтарында, қабық қуыстары мен саңылауларында
кыстайды.
Олар
көктемде
2...3°С
температурада
тіршілігін
бастайды, қыстау орындарында жеміс кенелерімен коректенуді
бастап, оларды күзге дейін жояды. Көпжылдық агроценоздарда
196

(орман, бак) фитосейидтің тіршілігіне жоне көбеюіне колайлы
жағдай туады. Сонымен, алма ағашында 38 түрі, алмұрпа - 29,
караөрікге — 21, каракагга - 9, кұлпынайда-17 түрі бар. Бактарда
негізінен келесі кенелер кездеседі:
Anthoseius caudiglans
Schust.,

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 91 92 93 94 95 96 97 98 ... 190