Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

Сурет-2. Фитосейулюс 
- 
Phytoseiuluspersimilis
Өрмекші кене акарифагтарының ішінде біздің елімізде бүгінгі 
таңда биологиялық эдісте кеңінен қолданылып жүргені-жыртқыш 
кене фитосейулюс 
Phytoseiulus persimilis Athias
, Фитосейид- 
Phytoseiidae
түқымдасына жатады. Фитосейулюс табигатта Чнлиде, 
Алжирде, Ливанда және Франция мен Италияның оңтүстігінде кең 
таралган.
Москвадағы бүкілодақтық фитопотология гылыми зерттеу 
институтының галымы Г.О.Бегляров 1963 жылы Канададан алып 
келіп, біздің елге жерсіндірген. Жыртқыш кенені зертхана 
жагдайында жаппай өсіріп өндіру жолдары карастырылып, қазіргі 
кезде жылыжай шарушылықтарында қияр өсімдігін өрмекші 
кенеден қоргауда іс жүзінде кеңінен қолданылып отыр. Ересек 
аналық кененің дене түрқы сопақша келген, үзындығы 0,5 мм 
саргыш немесе күрең қызыл түсті. Аталықтары аналықтарынан 
кішірек болады. Оларды бір-бірінен тек қана микроскоп арқылы 
қарап ажыратуга болады. Фитосейулюстің кобеюі гаммогенез 
жолымен, ягни екі жыныс дарақтарының шагылысуы арқылы 
жүреді. Ұрықтанганнан кейін бір екі тәуліктен соң аналық кенелер 
жүмыртқалауга 
кіріседі. 
Ұрықтанбаган 
кенелер 
жұмыртқа 
салмайды. Жүмырткаларын бір-бірлеп өсімдіктердің жапырагына, 
өрмекші 
кене 
топтарының 
арасына 
шашыратып 
салады. 
Жүмыртқалары өрмекші кенелердің жұмыртқаларынан ірі, сопақша 
келген ақшыл-жасыл түсті болады. Өсімталдыгы әрбір аналық 
кенеге орта есеппен 50-80 жұмыртқадан келеді. Жүмыртқалардан 
шыққан алты аяқты дернәсілдердің түсі сары, қоректенбейді. Көп 
кешікпей бүл дернәсілдер түлеп, сегіз аяқты нимфага айналады. Ал 
осы нимфалар екі рет түлегеннен кейін барып, ересек кенелердің 
қатарына косылады.
159

Жыртқыш өрмекиіі кененің тиімділігі.
Бірінші екінші жастагы 
нимфа мен ересек фитосейлустер өрмекші кенелерді барлық даму 
сатысында жеп қоректенеді. Бір аналық фитосейлус тәулігіне 
өрмекші кененің 24 ересегін немесе 30 жұмыртқасын жейді. 
Фитосейлус-өрмекші кенелердің бейімделген жыртқыш акарифагы. 
Өрмекші 
кенелер жоқ жерде олар тіршілік ете алмайды. 
Фитосейулюстің бір үрпагының дамуы ауаның температурасына 
байланысты бес тәуліктен 40-50 тәулікке созылады. Жалпы алганда 
фитосейулюсті 
өсіріп 
көбейтуге 
қолайлы 
жағдай 
25-30пС 
температурамен 70-80% шамасындагы ауаның салыстырмалы 
ылгалдылыгы.

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: