Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

Мандаты: Донді дакыл зиянкестері энтомофагтары мен танысу. Түйінді сөздер

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	51/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

Сабақта қарасгыры.іаіын суракгар: 1. Донді дакыл зиянкестерінін энтомофагтары. Сабақта ііайдаланылатміі әдебиеттер

Мандаты:
Донді дакыл зиянкестері энтомофагтары мен танысу.
Түйінді сөздер:
трихограмма, хальцид, дэн күйесі, теленомус,
сцелионида,
энциртиде,
фазия
шыбыны,
бакашык
каидала,
трисолкус грандис, трисолкус Васильева, теленомус хлоропус,
еуригастер, карпоколис, доликорис, графосома, элия, қоцыр, күздік,
жабайы көбелектер.
Сабақта қарасгыры.іаіын суракгар:
1. Донді дакыл зиянкестерінін энтомофагтары.
Сабақта ііайдаланылатміі әдебиеттер:
1.
Штерншис М.В. Биологическая защита растений. -М.іКолос,
2004.
2. Матпаева
Б.Б.
Ауыл
шаруашылык
дақылдарының
зиянкестерімен биологиялық күрес тосілдері.-Алматы.:Қайпар, 1983.
3. Торыбаев Х.К. Энтомофаг бөжектер.-Алматы.: 2009.
4.
Ашикбаев П.Ж., Агибаев А.Ж., Прокофьев О.Н. Энтомофаги
вредных насекомых и гербифаги сорных растений.-
Алматы: Агроуниверситет, 1996.
5. Торыбаев Х.К. Қатты қанатты жырткыш бөжектер.-Алматы.:
КазНАУ. 2012.
6. Искендирова Р .А., Өсімдікті биологиялық коргау. Алматы.:
Агроуниверситет, 2015.
/.
Дәнді
дақыл
энтомофагы:
жұмыртқа
жегілер-
теленоминдер.
Кейбір жылдары энтомофагтар бұл зиянкестердіц
сан мөлшерін реттеуші күшті фактор болып саналады. Осы
айтылғандарға байланысты донді дакылдар зиянкестерінің баска
түрлеріне Караганда
зиянды бақашық
пен
астық сұр
көбелегінің
энтомофагтары толығырақ тексерілген. Энтомофагтардың рөлін
аныктап, оларга бага беру үшін жүргізілетін гексеру жүмыстарында
донді дакылдардыц егілген мерзімдері мен сорттарын, олардың
алкабы
мен отамалы дакылдар егісінде қатысын, терілген
мерзімдерін,
жүргізілген
химиялық
жоне
агротехникалық
шараларды ескеру керек. Бүл зиянкестердің сап мөлшерін тежеуде
донді дакылдар зияикестерінің баска түрлеріне Караганда
зиянды
бақашық
пен
астық сүр
көбелегінің энтомофагтары толыгырақ
тексерілгеи.
104

а) Телеиоминдер тұқымдасы
Scelionidae,
тобы
Hymenoptera.
Зиянды бакашык кандаланыц мекендейтін барлык аймағында
таралған. Ол әсіресе үлкен кандала триссолькусі
Trissolcus grandis
Thoms
және жасыл теленомус
Telenomus chloropus
Thoms.,
жүмыртқаларын қатты залалдайды. Негізгі иесінен баска зиянды
бакашык кандала теленоминдер - калкан шал ардын жэне баска да
тұқымдастардын 40 шакты түрлерінің жұмыртқаларында паразит
тіршілігін етеді. Қосымша иелері ретінде жидек, жолак, сүйірбасты,
сүйір иықты жэне тагы да баска каналалар. Агаш қабықтарының
астында, бұталардын жол айрықтарындағы күргак жапырактарда,
күнбағыс және жүгері дақылдарыиың сүрлемдік қалдыкгарында
ересек ұрықтандырылғап аналығы кысгайды. Ұшып шытуы және
егіндерге орныгуы зиянды бакашык кандала жұмыргка салуынан
ертерек, аналығы гүлденген өсімдіктерден косымша корегін алады
жоне 1,5 айта дейін өмір сүреді. Жұмырткаларын бір-бірдеп
кандаланың ор жұмырткасына салады. Үлкен триссолькустың
үрпағы
оргаша
есеппен
60
жұмыртка,
аналығы
салатын
жүмыртқалардың саны 125-150. Дамуы 14,5-31 күн. Зиянды
бакашык кандалапыц теленомины үш үрпак береді. Үрпақтылыққа
температурамың оңтайлыдан ауыткуы геріс осер етеді. Температура
оцтайлыдан 2-3°С ауыткығанда аналығыныц ұрпактыгы екі есеге
дейін төмендейді. Жаздын екінші жартысында теленоминдер
күнбағыс, жүгері, тары жоне тағы баска дакылдарында болатын
косымша иелерінің жұмырткалары есебінен өмір сүреді. Зиянды
бакашык кандала жұмырткалары теленоминдермен залалдануы
колайлы жагдайда 10-30% және 90-95% аралығында ауыткиды.

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 47 48 49 50 51 52 53 54 ... 190