Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

көбелегінің жұлдызқүрттарын изомера 
Isomera cinerascens
Rond., 
паразит шыбыны залалдайды.
Изомера - 
Isomera cinerascens
Rd., тұқымдасы 
Tachinidae
, топы. 
Diptera.
Кең таралған олигофаг. Шыбын денесінің ұзындыгы 11-12 
мм, қүрсағы қара, үшінші-бесінші тергиттерінің алдыңгы жартысы 
ашық сұр. (сурет 4).
Сурет-4. Изомера шыбыны 
-Isomera cinerascens
Rond.
Апалықтары астық дақылдарындағы қарақұмық дәні сияқты 
қара 
жылтыр 
жұмыртқалар 
салады, 
тыгыз 
жұмыртқаларды 
салғаннан кейін 1,5-2 айга дейін сақталынады. Изомера шыбыны 
жұмыртқаларын өсімдіктерге салады. Жүмыртқалары жылтыр қара, 
қарамык дәні пішіндес. Дәннің сұр көбелегінің жұлдызқүрттары 
қоректену кезінде паразиттің жұмыртқаларын қоректерімен бірге 
жұтады. Іштеріне түскен жүмыртқалардан жас дернәсілдер шыгып, 
сонда қыстап шыгады, көктемде дамуын сол жүлдызқүрттарда, 
соңынан 
кобелек 
қуыршагында 
жалган 
піллэга 
айналады. 
Шыбындар 
маусымның 
екінші 
жартысында 
ягни 
дән 
сүр 
көбелегінің жапиай ұшатын кезінде шыгады. Изомера шыбыны 
жаздыц екінші жартысында үшып шыгып, гүлдердің шырынымен 
қосымша керектенеді. Шыбынның жазгы үрпагы беде, бақша 
көбелектерінде дамиды, олар шыга салысымен гүлді өсімдіктердің 
шырынымен қоректенеді, өсімталдыгы 7000 жүмыртқа. Дән сүр 
көбелегі 
қуыршақтарының изомерамен 
залалданганы 
31-75%
93

құрайды. Дән сүр көбелегі жұлдызкүрттарының паразитін, олардың 
белсенді кездерінде зиянкестің санын азайтуға көмектеседі
Тахин — 
магиикорнис ориенталис
деген түрі дернәсілдсрін тірі 
туатын паразиттер. Бұл шыбын бидайдың аса қауіпті зиянкесінің 
бірі. Астық сұр көбелегінің жұлдызқүрттарын залалдайды. Паразит 
аналықтары толық жетілген дернәсілдерін иелері қоректенетін 
өсімдіктерге туады. Одан соң дернәсілдер сол маңайда өрмелеп 
жүрген жұлдызқұрттардың денесіне өздері жабысып бекінеді. 
Паразит дернәсілдері астық сұр көбелегінің жүлдызқүрттарын 
тамыздың 
аяғында 
және 
қыркүйекте 
залалдайды. 
Жүлдызқүрттардың денесіндегі шыбындардың дернәсілдері өнген 
жерлерінде кара дақ пайда болады. Осы белгі арқылы залалданган 
жұлдызқұргтарды сауларынан оңай ажыратуға болады.
Жүлдызқүрттардың ішіндегі тахина дернәсілдері көктемде 
қуыршақтанады, ал ересек шыбындардың үшып шыгуы 

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: