Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	171/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 167 168 169 170 171 172 173 174 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

-Phasia crassipermis
F .
Фазиялардың
даму
кезеңі
иелерінің
бірде-бірінің
даму
кезеңімен
үйлеспейді.
Вегетациялық
маусымның
бірінші
жартысында олар зиянкес бакашықты залалдауға бейімделгеи.
Алайда. бірінші ұрпақтың ересек шыбындарының ұшып шыгуы
зиянкес бакашықтың кыстайтын жерлеріне карай
көиіу
уақытына
тура келетіндіктен. олар жас қандаланы айтарлықтай залалдай
алмайды. Фазиялардың екінші ұрпагының дамуы қандалаиың баска
түрлерінде, негізінен
доликорис
туысына жататындарында (жидек
жэне тау қандаланың) өтеді. Паразиттердің бүл үрпағының
дернәсілдері иесінің ішінде оның гемолимфасымен коректенігі
жетіледі де, сонда қыстап қалады. Көктемде қандала егістікке ұшып
келген соң фазиялардың жетілген дернәсілдері иесінің денесінен
шығады да, топырактың үстіңгі кабатында куыршакка айналады.
Фазиялардың дернәсілдері змянкес бакашықтың немесе баска
кандалардың ішкі куыстарында паразиттік тіршілік етіп, олардың
жыныс бездерін бүлдіреді. Соньщ салдарынан кандала үрпақсыз
қалады.
Алтын түсті
фазияның аналыктары жалган піллэдан жыныс
мүшелері толық пісіп жетілген күйде шыгады. Сондықтан олар
бірден жүмырткалауга кіріседі. Жүмыртқаларын иесінің денесінің
белгілі бір мүшесіме салуға тырысады. Айталық,
көзіне,
алдыңгы
арқа бөліміне, қурсақтарының
жиектеріне салады.
Шубар фазия
жұмырткаларын қандалалар бір жерден екінші
бір жерге үшып конып жүргенде, олардың
арңасына
немесе
ңанаттарының
астына салады.
Тахинаның магникорнис ориеиталис
деген түрі дернәсілдерін
тірі туатын паразиттер. Бұл шыбын бидайдың аса кауіпті
369

зиянкесінің бірі
астық сур
көбелегінің дернәсілдерін залалдайды.
Паразиттің аналыктары толык жетілген дернәсілдерін иелері
коректенетін өсімдіктерге туады. Одан соң дернәсілдер сол маңайда
ормелеп жүрген дернәсілдердің денесіне өздері жабысып бекінеді.
Паразиттің дернәсілдері
дэннің
сүр
көбелегі
дернәсілдерін
тамыздың аягында және кыркүйекте залалдайды. Дернәсілдерінің
денесіндегі шыбындардың дернәсілдері өнген жерлерінде
қара
дақ
пайда болады. Осы белгі арқылы залалданган дернәсілдерді
сауларынан оңай ажыратуга болады. Дернәсілдердің ішіндегі
тахинаның дернәсілдері көктемде
куыршацтанады,
ал ересек
шыбындардың ұшып шығуы
изомера
шыбыны мен
менискус
шаншарынан 10-14 күн бүрын, мамырдың аягы мен маусымның бас
кезінде басталады. Аналық шыбындардың ең алғаш шыкқандардың
үрық бездері толық жетілмейді. Сондықтан олар
сүттіген, сарыбас
курай
сияқты
өсімдіктердіц
гүл
шырынымен
қоректенеді.
Тахиналардың өсімталдыгы өте жоғары, әрбір аналық шыбынның
дернәсіл саны 3,5 мыңға дейін барады. Жылына 2 үрпақ беріп өніп-
өседі.
Астық сур
көбелегінің жүлдызқұрттарын
изомера- Isomera
cinerascens
Rond, деген паразит шыбындар да залалдайды 4-сурет.
4-сурет. И зом ера ш ы б ы н ы -/.у о ш т /
c in e r a s c e n s
Rond.
Изомера жұмыртқаларын өсімдіктерге салады. Жүмыртқалары
жылтыр қара,
қарақүмықтың дэндері пішіндес болады. Көбелектің
жұлдызкүрттары қоректену кезінде паразиттіц жүмыртқаларын
370

қоректерімен коса жұтады. Ішке түскен жұмыртқалардан жас
дернәсілдер шығып, сонда қысап шығады да, көктемде дамуын
алдымен сол жұлдызқүрттарда, одан соң көбелектің қуыршагында
жалгастырып, жалган пілләга айналады. Ересек шыбындар шілденің
екінші жартысында, яғни дәннің сүр көбелегінің жаппай ұшатын
кезінде шыгады. Жаңа ұшып шыққан паразиттердіц аналықтарының
жұмыртқа бездері жетілмеген болады. Сондықтан олар гүлді
өсімдіктердің шырынымен қоректенуді қажет етеді. Шыбындардың
өсімталдықтары өте жогары, орта есегіпен 7 мың жүмыртқа.

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 167 168 169 170 171 172 173 174 ... 190