М ектепте оцылатын шыгармалардьщ тацырыптьщ кыр гары

Келес1 кезскте 
жолаушынын жай куш
сипатталады:
Астымдагы жануар 
Кулагын кайшыландырып,
Зорга борт-борт желед!...
Боранын тэщр ашпады,
Жол б ш нбей бастады,
Кершген б!р жарык жок,
Босансыды Каракок...
Сар далада адасып,
Суык кеб)н жамылып.
Каларын юм бшед!?,.1
©ленде каЪарлы кыстын сипатын ашатын «боран», «ызгарлы жел», 
«суык кеб1н» сиякты тш б1рл!ктер1 кездеседь ©ленде авторлык устанымды 
мензейпн «сары дала» Т1ркес1 срекшеленедь К^ью пейзажына сэйкеспейтш 
сияктанган «сары дала» утымыи окушынын ез тусш ктерш е салып керу 
автордьщ ойьш тануга жетелейдь Казак угымында «коныр», «кара», «ак», 
«сары», «сур» 
создершщ концептуалды магынасы мен кызмет1 ескершу! 
керек. М.Жумабаевтьщ «Сагындым» еленш деп оймен сабактастыру тшмд! 
болмак.
М.Жумабаевтьщ 6-сыныпта окылатын «Казак т ш » олеш нщ мэтшш 
талдауда кабылдаушыны, ягни окушыны алдын ала даярлау каж етп п
танылады.
Куш 
к е м
1
Д
1
, 
айбынды ту кулады,
Кеше батыр - бупн коркак бугады.
Ершке умтылган ушкыр жаны к1сенде,
Кан суынган, журек солгын согады.
Кыран кустын кос канаты кайрылды,
Кундей кушт1, курюреген ел тынды.
Аскар Алтай - алтын ана есте жок,
Батыр, хандар - аскак жандар умытылды!
Ерл1к, елдж, б!р.пк, кайрат, бак, ардьщ 
Жауыз гагдыр жойды бэрш не бардьщ...
Алтын Куннен багасыз б^р белп боп,
Нурлы жулдыз, бабам 
тип,
сен калдьщ!
Жарык кермей жатса да узак, кен ш м ,
Таза, терен, етюр, куиш , кен тш м .
Тарап кеткен балаларынды баурьща 
Ак колыцмен тарта аларсын сен, тш м ! 1
1 Эдебиет. Жалпы бш м беретш мектептердщ 5 сыныбына арналган окулык. А.
Атамура2013. -147 б.
166

1913 жылы жазылган акынныц бул елещнде Ресей империясыньщ 
отарлык оилж жуйесше наразылыгы айкын танылады. Казак жерплн орыс 
мемлекетшщ меш ш п етш жариялануы, казак жерщщ талан-таражга тусук 
Ресейлж зскери монархияныц баскару жуйес! казак елшщ ерюндич мен 
е з ш д к билIг!йен айырып келе жаткандыгы акынныц кею репндеп шердщ 
улгайып, жан айгайы мен ащы зарыныц шыгуына себеп болады. Азаттык 
идеясы Магжан Жумабаев шыгармаларыныц басты озепн курайды. Жогары 
сыныпта окытылатын акынныц «Батыр Баян» поэмасыныц идеясы 
бул 
елецмен тжелей кабысып жатыр. Эрине, 6-сыныптыц окушыларына 61 р елен 
келемшде акынныц азаматтык толганысын танып, шыгарма астарындагы 
азаттык идеяны жете тусше алады деу киын. Магжан шыгармашылыгы 
монографиялы окылатын жогары сыныптыц езшде акын шыгармаларыныц 
табигаты мен 
кайраткер азаматтыц болмысын тану оцайга сокпайды. 
Элендеп жекелеген сездерд1 тацба ретшде танып, оган герменевтикальщ 
талдаудыц тэсшдерш пайдаланганда гана 
аталган елец ез ойын окушы 
санасында сэулелещцре алады.
0 лец мэтш ш щ алгашкы 
уш шумагында б)рнсше угымдарга окушы 
зеш ш н аударып, ез таным, т у с ш т н айкындау кажеттш туындайды. Мэселен, 
«Куш 

жүктеу 11,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: