Қазақстанда Адам құқықтары жөніндегі уәкіл А

Соңғы жылдар бойы Астана, Алматы және Қарағанды қалалары бойынша келген хаттардың пайыздық ара қатынасы жоғары болып отыр (тиісінше 15, 11, 8,5 пайыз). Есепті кезеңде Шығыс Қазақстан облысы тұрғындарынан келген хаттар саны өсуде (12,1 пайыз).

Есепті кезеңде 58 ұжымдық хат келіп түсті, оларға 700 жуық адам қол қойған.

Ұжымдық хаттар субъектілері негізінен шағын тұрғылықты жерлердің тұрғындары, үлескерлер, мұғалімдер, медициналық қызметкерлер, олар негізінен өздерінің қандай да бір заңды құқықтарын іске асыруға байланысты мәселелерін шешу жөнінде биліктің әрекеттері туралы нақты ақпарат алу мүмкіндігінің болмауына, сондай ақ сыбайлас жемқорлық жөнінде шағымданған. Лауазымды адамдардың мемлекеттік басқарудағы жариялылық және қол жетімділік сияқты негізгі қағидаларын ескермеуі қоғамда билікке деген сенбеушілікті тудыруы мүмкін.

Уәкіл мекемесінде жеке қабылдауда 169 адам, соның ішінде Астанадан

Азаматтар телефон арқылы шағымдарында халыққа қызмет көрсету орталықтарындағы сыбайлас жемқорлыққа назар аударған.

«Тіл туралы» ҚР Заңының 11-бабына сәйкес шағымдар мен сұратуларға хаттың келген тілінде жауап берілген (анықтама ретінде: түскен хаттардың 22 ғана мемлекеттік тілде жазылған).

Электронды поштаны пайдалану жандандырылды, ол бойынша 32 хат түсті. Цифрлік қолдың болмауына қарамастан олардың барлығы егжей тегжейлі қаралып нәтижелері бойынша тиісті жауап берілді.

Шалғайдағы азаматтардан және ауыл тұрғындарынан түскен шағымдар саны бұрынғыдай аз, бұл оларға Уәкіл институты туралы жеткілікті ақпарат жетпеуінің белгісі.

Азаматтардың өздерінің мемлекет істерін басқаруға (Конституцияның 33-бабының 1-тармағы және АСҚХП 19-бабы), сайлау процесіне (Конституцияның 33-бабының 2-тармағы және АСҚХП 25-бабы) қатысу, сондай-ақ бейбіт жиналыстар еркіндігі (Конституцияның 33-бабының 2-тармағы және АСҚХП 25-бабы) құқықтарының бұзылу фактілері туралы хаттары Уәкіл атына келген жоқ.

а) шағымданушы қоса берген құжаттар шегінде ғана қаралды;

б) объективті шешу үшін шағымданушылардан қажетті құжаттарды қосымша талап ету арқылы шешілді;

в) тиісті құзырлы органдарға уәкіл мекемесіне міндетті түрде жауапты талап ете отырып, азаматтардың хаттарын қарау үшін жіберу;

г) «Жеке және заңды тұлғалардың хаттарын қарау тәртібі туралы» Заңға сілтеме жасап тікелей шағымданушыға жауап беру үшін тиістілігіне қарай басқа органдарға (ұйымдарға) жіберілді.

Әдеттегідей, сұратулардың көпшілігі азаматтардың шағымдарында көрсетілген дерді тексеруге Бас прокуратураға, Ішкі істер министрлігіне, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігіне, Денсаулық сақтау министрлігіне және Әділет министрлігінің Қылмыстық атқару жүйесі комитетіне жіберілді.

Осыған байланысты уәкіл мекемесінің азаматтарға жауаптары осы сұратуларға алған мемлекеттік органдардың жауаптарына негізделген.

Уәкіл республикада адам құқықтарын қорғауды қамтамасыз етуде өзара іс қимыл жасау нысандары мен әдістерін жетілдіру мақсатында, есепті жылы Жоғарға Сот төрағасымен, Бас прокурормен меморандум жасады. Осындай екі жақты құжаттарға ІІМ және Әділет министрлігінің ҚАЖКмен қол қойылды.