Қазақстан Республикасыныңі білім және ғылым министрлігі

4. 
   Жеке тапсырмалар;
   

5. 
   Бақылау жұмысы;
   

Жалпы және жеке мақсаттар. Спорт биомеханикасының мақсаты.

Спорт биомеханикасының теориялары мен тәсілдері.

Механикалық және физиологиялық бағыттар.

Кинематикалық көрсеткіштерді тіркеу және есептеу тәсілдері.

Қашықтық пен уақыт.

Кеңістік көрсеткіштері: нүкте, дене және денелер жүйесінің координаттары. Нүкте траекториясы.

Уақыт көрсеткіштері: сәті, ұзақтығы, ырғағы және қарқыны.

Кеңістіктік-уақыттық көрсеткіштері: нүкте мен дененің жылдамдығы. Нүкте мен дененің үдеуі.

Динамикалық көрсеткіштер.Инерциялы (енжарлы) қозғалыстар.

Дене массасы. Инерция сәті.

Күш көрсеткіштері. Күш және күш сәті. Импульстері.

Энергетикалық көрсеткіштер. Жұмыс пен қуат. Дененің механикалық қуаты.

Биокинематикалық тізбектер. Жұптар мен тізбектер. Қозғалыстардың бостандық дәрежелері мен байланыстары.

Дене тізбекерінің бастырық және маятник ретіндегі маңыздары.

Бұлшық ет биодинамикасы. Механикалық қасиеті.

Бұлшық еттің жиырылу механикасы. Тарту күші мен нәтижесі. Жұмыс түрлері.

Бұлшық еттердің қуаты және жұмысы. Жиырылу механикасы. Күш.

Бұлшық еттердің топтасып өзара әрекеттесуі. Жұмысшы және тірек тарту күштері.

Биомеханикалық жүйелердің құрылысы. Тізбектердің бөлшектері. Жалғану механизмі.

Биомеханикалық жүйелердің қасиеттері. Қозғалыстарды қуатпен қамтамасыз ету. Белсенділікке бейімделу.

Дене массасының геометриясы. Жалпы ауырлық орталық. Дене инерциясының сәті.

Биокинематикалық тізбектердің қозғалыс құрамдары.

Адам қозғалысындағы күштер. Инерция, ауырлық пен салмақ күштері. Үйкеліс күштері.

Қозғалу әрекетінің биоэнергетикасы. Энергияның айналуы мен қайта құрылу механизмдері.

Жылдамдық сапасының биомеханикалық сипаты. Жылдамдық динамикасы мен күш градиенті.

Күш сапасының биомеханикалық сипаты. Күш топографиясы.

Төзімділіктің биомеханикалық сипаты. Эргометрия негіздері.

Иілгіштіктің биомеханикалық сипаты.

Қозғалыстар жүйесінің құрамы мен құрылысы.

Өздігінен басқарылатын жүйелер. Оны құру және тапсырыс.

Қозғалу әрекеттеріің қызметтік құрылымдары. Басқаруды қолайландыру және жетілдіру.

Қозғалу жүйелерінің даму бағыты. Біріктіру мен бөлшектеу. Вариативтік пен стандарттау.

Айналма қозғалыстардың динамикасы. Механизмі мен ерекшеіліктері.

Білік айналасындағы қозғалыстарды басқару. Кинетикалық сәтті сақтау.

Тірексіз жаттығулар. Тірегі бар айналма жаттығулар.

Денелер жүйесі мен денелердің тепе-теңдік шарттары. Күштері, жағдайлары және тепе-теңдік түрлері.

Адам денесін бір орында сақтау және қайта қалпына келтіру. Тұрақтылық жағдай.

Бір орындағы қозғалыстар. Жүйелер массасы орталықтарының қозғалысқа келуі. Жеңу және көну қозғалыстары.

Тірекке жақындау және алыстау механизмдері. Жақындату мен итерілу механизмдері.

Локомоторлы қозғалыстар. Тіректен итерілу механизмі. Итерілу кезіндегі сермеу қозғалыстары.

Адымдау қозғалыстары, элементтері: жылдамдық, ұзындық, жиілік және ырғақтық.

Сөре әрекеттері. Сөре жағдайлары, қозғалыстары және екпіндер.

Секіру биодинамикасы. Екпін, итерілу және самғау.

Жүгіру биодинамикасы. Самғау. Әртүрлі қашықтықтарға жүгіру.

Жүру биодинамикасы. Дара және қосарланған тіректер.

Шаңғымен жүру биодинамикасы. Кезеңдері.

Брасспен жүзу биодинамикасы. Негізгі және дайындық әрекеттері.

Спорттық саймандардың ұшу (самғау) механизмдері.

Адамның дене құрылысы мен моторикасы.

Студенттердің білімін бағалау және тексеру жүйесі:

• 
  Диагностикалық қызметті;
  
• 
  Басқару қызметін;
  
• 
  Оқу-тәрбиелік қызметін;
  
• 
  Даму қызметін;
  
• 
  Алдын алу қызметін жүзеге асыру.
  

a. биофизика

b. биомеханика +

c. кинематика

d. кибернетика
- Қозғалыс-материя түрінде тіршілік ету қаншама көп болса, дүнеиеде сондай ұлан-ғайыр:

a. ия +

c. олай емес

d. мүмкін емес
- Адамның механикалық қозғалысы, спорт биомеханикасында зерттелетін сыртқы механикалық күштер (ауырлық, үйкеліс ж.б.) мен бұлшық еттер тарту күш әсері арқасында жүреді:

a. ия +

c. жүрмейді

d. мүмкін емес
- Ерікті белсенді қозғалыстар бұлшық еттердің жұмысы арқылы келтіріліп және басқарылып ненің көмегімен іске асады?

a. адамның қозғалу қызметімен

b. қозғалу әрекеттерімен +

c. бөлек бөлімдерінің қозғалыстарымен

d. сыртқы ортаның әсерімен
- Спорт биомеханикасында адамның қозғалыстарын зерттеудің негізгі мақсаты көзделіп отырған мақсатқа әлдеқайда толық жетілгендіктен күш жұмсаудың тиімділігін бағалау:

a. ия +

c. тиімсіз

d. мүмкін емес
- Спорт биомеханикасының жеке сұрақтарын зерттеудің негізгі мақсаттары:

a. спортшы денесінің құрылысы мен қозғалу қызметі +

b. тиімсіз спорт техникасы

c. спортшының техникасының жеткіліксіздігі

d. тактикадағы қателіктер
- Барлық қозғалыстар қозғалу әрекеттерінде бір бүтін құрайды, тұтас қозғалыс жүйелерінің әрекеті мақсатқа жету үшін бағытталған:

A. структуралық негізде

B. саналы бағытталған негізде

C. тұтастық негізде +

D. бөлшектік негізде
- Ең жалпы түрінде биомеханика тәсілі жүйелі анализбен жүйелі синтез негізінде құралған және де сандық көрсеткіштерімен жекелегенде қозғалыстарды моделдеу тәсілін пайдаланады:

A. ия +

B. жоқ

C. құралмаған

D. мүмкін емес
- Көрсеткіштерді қарай отырып, қозғалыс жүйелерін белгілі ережелер бойынша оймен саралап құрама бөліктерге бөледі:

A. жүйелі талдау +

B. жүйелі жиынтықтау

C. функционалды тәсіл

D. моделдеу тәсілі
- Биомеханиканың пайда болуына шешуші әсер етіп дамыған:

1. 
   кибернетика;
   
2. 
   механика; +
   
3. 
   биофизика;
   
4. 
   физика.
   

- Қай бағытта негізгі идеялар бекітіліп әсер етуші күш қозғалыстардың өзгерістерге келуін және адам мен жануарлардың қозғалыстарына заңдарын пайдалану:

1. 
   функционалды анатомиялық;
   
2. 
   механикалық;+
   
3. 
   физиологиялық;
   
4. 
   биофизикалық;
   

- Жоғарғы дәрежелі спортшыларды даярлау, спорт техникасы мен тәсілдерін жетілдіру терең биомеханикалық негіздерісіз мүмкін емес:

1. 
   ия;+
   
2. 
   жоқ;
   
3. 
   болмайды;
   
4. 
   мүмкін емес.
   

- Биомеханикалық көрсеткіштер бұл биожүйелердің механикалық жағдайы мен оның өзгерістері:

1. 
   ия;+
   
2. 
   жоқ;
   
3. 
   өзгермейді;
   
4. 
   мүмкін емес.
   

- Қандай көрсеткіштер өлшенеді, немесе есептелінеді; бір өлшемнің екінші өлшеммен байланысын көрсетеді?

1. 
   биомеханикалық,
   
2. 
   сандық;+
   
3. 
   сапалық;
   
4. 
   кинематикалық.
   

- Адамның кеңістік пен уақыттағы орын өлшем мен қозғалыстарын қандай көрсеткіштеріне тән?

1. 
   механикалық;
   
2. 
   кинематикалық;+
   
3. 
   кибернетикалық;
   
4. 
   биофизикалық.
   

- Шартты алынған қатты дене, соған байланысты басқа денелердің әртүрлі уақыттағы орнын анықтау:

1. 
   уақыт есеп жүйесі;
   
2. 
   қашықтық есеп жүйесі;+
   
3. 
   координата жүйесі;
   
4. 
   табиғи есеп жүйесі.